Cách đây chừng 4 năm, trong một dịp đến TP Tuy Hòa, nhạc sĩ Linh Giang nói với tôi: “Phú Yên nên đi lên bằng văn hóa. Lũy tre, sử thi, gành Đá Đĩa, đàn đá, tù và đá là điều kiện để Phú Yên phát triển và hội nhập”. Tôi thấy ý kiến đó của nhạc sĩ Linh Giang rất đáng suy nghĩ, nhất là trong thời kỳ hội nhập hiện nay. Vậy văn hóa Phú Yên làm gì để hội nhập? Xin nêu một số đề xuất dưới đây.
Đàn đá Tuy An, một trong những “đặc sản” văn hóa của Phú Yên - Ảnh: D.T.X
Trước tiên, tôi xin đề cập đến bảo tàng và di tích lịch sử, di tích văn hoá ở Phú Yên. Vấn đề này có liên quan khá lớn đến khách du lịch trong và ngoài nước. Khách du lịch hôm nay có xu hướng du lịch tâm linh, du lịch sinh thái. Họ đến không chỉ để ngắm nhìn một cảnh đẹp, một di tích lịch sử hoặc một di sản mà họ còn muốn biết ngọn ngành về lai lịch gốc tích, về vị thế đời sống, về vị trí phong thủy của nó. Vậy sao chúng ta không tập trung quy hoạch chi tiết và tổ chức khai thác bảo tàng, di tích, danh lam thắng cảnh nhằm giáo dục con em chúng ta và phục vụ nhu cầu của khách du lịch? Tất nhiên, cần phải biên soạn và xuất bản các tài liệu về hiện vật, di tích, danh thắng, các chương trình lễ hội, trưng bày hiện vật tổng hợp, chuyên đề… để giới thiệu cho khách du lịch.
Vấn đề thứ hai là thông tin - cổ động. Hiện nay, hình thức thông tin về bản sắc văn hoá của Phú Yên cho nhiều người cùng biết còn quá khiêm tốn mà lại chưa sâu, chưa có hệ thống, chủ yếu là hoạt động theo thời vụ, đến hẹn lại lên, nên khó đáp ứng cho nhu cầu hội nhập. Cụ thể, tại sao ta chậm thực hiện các bia, biển có nội dung giải thích ở các điểm di tích, danh thắng để phục vụ khách đến tham quan đầu tư kịch bản, chương trình biểu diễn văn nghệ dân gian và lấy rạp Hưng Đạo làm điểm diễn để phục vụ khách du lịch hoặc phục vụ các quan khách đến thăm và làm việc tại tỉnh Phú Yên? Và sâu hơn nữa là tổ chức viết về Phú Yên ở tất cả lĩnh vực để thông tin cho mọi người biết về tiềm năng kinh tế, di sản văn hoá, lực lượng lao động…
Về vấn đề “cổ động”, có lẽ chúng ta mới chú ý đến hình thức cổ động. Khi có một ngày lễ lớn, một sự kiện chính trị nào đó thì vẽ panô, áp phích, khẩu hiệu, đi cổ động… chứ chưa thật sự đi vào chiều sâu của nó là “đem một vấn đề cho nhiều người cùng biết” bằng các hình thức cổ động được tiến hành cộng hưởng. Ví dụ như tổ chức chương trình cổ động thường xuyên hàng năm như bằng tranh, ảnh, tài liệu, kịch bản, ấn phẩm âm nhạc, báo chí.
Vấn đề thứ ba là hiện nay, việc đào tạo đội ngũ cán bộ văn hóa ở cơ sở chưa được chú trọng. Còn các hoạt động văn hóa quần chúng thì chỉ theo thời vụ, phong trào. Và như vậy thì làm sao có đủ đội ngũ sáng tác kịch bản sân khấu, xây dựng chương trình tuyên truyền để phổ biến một vấn đề cho nhiều người cùng biết trong thời kỳ hội nhập?
Một giải pháp khác để đưa hình ảnh văn hóa của Phú Yên đến với bạn bè trong nước và quốc tế là phim ảnh hóa các nội dung theo từng chuyên đề. Các đội thông tin lưu động cũng có thể sử dụng những hình ảnh này trong những chuyến công tác về các vùng miền của tỉnh.
Vấn đề thứ năm là phát hành sách. Sách là điều kiện nâng cao dân trí, nhưng ở Phú Yên lại không có một cửa hàng sách nào lớn, nhiều sách, đủ sách phục vụ cho nhu cầu mua sách để tự học. Phải chăng hoạt động phát hành sách ở Phú Yên chưa có định hướng phát triển lâu dài? Thời buổi hội nhập, nếu thiếu những cửa hàng sách lớn có đầy đủ các loại sách để đáp ứng nhu cầu của giáo viên, sinh viên; học sinh và một số thành phần khác thì nên xem xét lại vấn đề xây dựng nền móng của việc nâng cao dân trí.
Vấn đề thứ sáu là thư viện, phòng đọc, tủ sách - nơi học tập suốt đời của mọi lứa tuổi. Thông qua đó, người ta có thể hiểu được trình độ dân trí của một vùng, cách làm việc của một ngành, bởi vì thư viện là nơi chứa đựng đầy đủ nhất các tài liệu, tư liệu của một vùng đất. Và đó cũng chính là điều kiện hỗ trợ đắc lực cho quá trình hội nhập của Phú Yên.
Văn hóa là động lực phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Phú Yên trong thời kỳ hội nhập. Khi các mặt văn hoá thông tin được chuyển động và phát triển đồng bộ thì mới mong văn hóa Phú Yên được hoà vào biển lớn, không sợ bị cuốn trôi theo dòng nước xoáy.
DƯƠNG THÁI NHƠN
