Càng ngày thời tiết càng bất thường, năm nay mưa đầu mùa về muộn. Gió cũng nóng hừng hực. Gió nóng bởi có thể sa chân vào một vũng lửa nào đó, còn với quê tôi là những cánh đồng khô khốc đang ngửa mặt lên trời chờ những hạt mưa.
Mưa đầu mùa không tự nhiên đến. Mưa đến sau khi mây đen vần vũ làm tội làm tình bầu trời, theo đó là chớp lạch, sấm sét ra oai thịnh nộ vài ba hôm trước.
Mưa đầu mùa thường chỉ vài cơn thậm chí chỉ một cơn duy nhất. Nó như là thời khắc biểu để gieo hạt của cư dân vùng cao. Hạt sẽ nảy mầm từ sự ẩm ướt của những cơn mưa đầu mùa rồi tự vươn lên, tự giải khát từ những giọt sương trong những đám mây núi.
Chẳng thể nào diễn tả hết niềm vui của người nông dân vùng hạn hán khi phải mấy tháng chờ đợi mỏi mòn, hạt mưa làm mát tâm hồn họ, cho họ một sức mạnh vượt trội và họ đã hăng hái tiến vào tần tảo, nắng sương.
Trẻ con rất thích tắm mưa đầu mùa nhưng thường không được toại nguyện bởi nhiệt độ thay đổi đột ngột dễ bị cảm lạnh.
Mưa đầu mùa thường nặng hạt, có khi có cả mưa đá nhưng mưa không lâu. Sau mưa, vạn vật căng tràn sức sống, trời xanh và cao… Thiên nhiên như đang thức dậy, từ bờ tre bụi trúc chim chóc ca hót vang mừng, cây cỏ cũng trao tình bằng liên khúc sinh sôi.
Người xưa đã biết mối quan hệ giữa động thực vật và thời tiết từ rất lâu. Đó là sự chiêm nghiệm không chỉ để cho con cháu mà là để cho đời, cho hậu duệ Rồng Tiên. Tính từ những cơn mưa đầu mùa ta có: “Chuồn chuồn bay thấp thì mưa, bay cao thì nắng bay vừa thì râm” hay “Rễ si ra trắng chẳng nắng được đâu”. Hoặc rất sâu sắc trong quan sát: “Đầu măng ngã gục vào hè, nương nhờ vào mẹ kẻo e bão về” thật súc tích không chỉ trong diễn đạt, trong chiêm nghiệm. Ở đó ta còn gặp những loại côn trùng bé nhỏ tưởng chừng vô tri vô giác nhưng có những dự báo thời tiết cực kỳ chính xác khiến con người phải nể phục: “Kiến cánh vỡ tổ bay ra, bão táp mưa sa tới gần” hay “Leo cao kiến bò, chỉ lo lại lụt”. Mà đâu chỉ kiến, loại côn trùng quá quen thuộc với con người: “Quạ tắm thì ráo, sáo tắm thì mưa” hay “Ếch kêu uôm uôm, ao chuôm đầy nước” đã phổ cập rộng rãi tới hầu khắp quần chúng, nhất là ở thôn quê nơi việc đồng áng rất cần mưa nắng thuận hòa.
Chẳng có vụ mùa nào khác ngoài vụ mùa này bởi vùng cao với đồi núi cheo leo, hiểm trở nên cánh tay khá dài của thủy lợi cũng chưa từng với tới và máy bơm các loại cũng chưa thể cáng đáng thay cho những cơn mưa. Hình ảnh cánh đồng ngước đợi mưa vẫn còn đó, vẫn trải lòng ra với nắng chang chang, với khắc khoải đợi chờ.
Với tôi, mưa đầu mùa không chỉ là niềm vui mà là kỷ niệm. Kỷ niệm êm đềm của tuổi thơ được tắm mát, được chạy nhảy cười đùa với những trò chơi dân dã nhưng vô cùng thú vị mà chẳng bao giờ tôi có thể quên. Những hạt mưa ấy sẽ rơi hoài trong ký ức tôi, để rồi trong giây phút nhớ về cố xứ, thương nhớ trong tôi lại dâng trào.
LÝ THỊ MINH CHÂU
