Từ bao đời nay, cứ vào tháng 2 âm lịch, người dân thôn Phú Nông (xã Hòa Bình 1, huyện Tây Hòa) lại long trọng tổ chức lễ rước sắc thần từ đình làng về miếu Sông Thờ Thiên Y A Na. Đây là nét sinh hoạt tinh thần đặc sắc trong tín ngưỡng truyền thống của người dân nơi đây.
 |
| Quang cảnh buổi rước sắc thần tại thôn Phú Nông, xã Hòa Bình 1, huyện Tây Hòa - Ảnh: T. DIỆU |
Theo ông Nguyễn Danh Hạnh, Trưởng Ban Quản lý di tích (Sở VH-TT-DL Phú Yên), từ thuở lập làng định cư, vùng đất Phú Yên, trong đó vùng đồng bằng Tuy Hòa là địa bàn quan trọng, tập trung dân cư đông đúc. Khu vực hai bên sông Đà Rằng có nhiều ngôi làng cổ trong đó có làng Phú Nông. Thường ở các làng có 2 dịp cúng là cúng Xuân và cúng Thu. Hiện nay do chiến tranh tàn phá, nhiều di tích bị phá hủy, tục cúng đình cũng mai một dần. Phú Nông là một trong ít thôn vẫn còn duy trì thường xuyên tục cúng Xuân truyền thống thượng tôn tín ngưỡng tâm linh và thắt chặt tình làng xóm.
Vào ngày cúng tế, các cụ cao niên mặc phẩm phục và trai tráng trong làng tụ hội về đình làng Phú Nông. Thanh niên cầm cờ xí, đội nhạc tấu nhạc lễ, lễ vật và rượu được dâng cúng đầy đủ. Tiếng trống chiêng thúc giục, các cụ cao niên đọc các bài cúng tế lên các bậc công thần tỏ lòng thành kính, cầu mong mùa màng tươi tốt, nhà nhà bình an.
Tiếp sau đó là nghi thức rước sắc thần hay còn gọi là sắc phong thần. Hiện nay, chức sắc địa phương đang lưu giữ 6 sắc phong thần của các triều vua phong kiến từ thế kỷ XVIII-XIX. Trong đó có 2 sắc phong Thành hoàng và 4 sắc phong thần Thiên Y A Na. Theo chức sắc địa phương, người Chăm xem Thiên Y A Na là bà mẹ xứ sở, là vị thần quan trọng nhất trong tín ngưỡng thờ thần của người Chăm. Người Việt có tín ngưỡng thờ mẫu nên tiếp nhận giao thoa văn hóa và thờ bà chúa xứ Thiên Y A Na trong các miếu làng.
Đội chiêng trống đi đầu đám rước, tiếp đến các vị chức sắc, những người trong ban tế tự dẫn đầu đám rước, các viên chức trong làng, những người khiêng Long đình mang sắc đi từ đình làng về đến miếu Sông Thờ Thiên Y A Na. Hai bên đường đi, người dân chen nhau để xem đám rước.
Tại miếu Sông Thờ Thiên Y A Na, các chức sắc tiếp tục thực hiện các nghi thức cúng tế. Sau đó, đám rước sắc quay trở về đình làng. Hoạt động cúng tế tại đây diễn ra trong 2 ngày.
Cụ Cao Xuân Thắng cho biết: “Người dân thôn Phú Nông bao đời nay kính cẩn tổ chức lễ tế thần cầu quốc thái dân an. Người cao niên trong làng luôn mong muốn tục lệ này được con cháu thông hiểu thấu đáo. Nhằm giúp cho những người trẻ hiểu về giá trị và ý nghĩa của hoạt động cúng tế, các vị cao niên giỏi chữ Nho giải thích giá trị lịch sử, ý nghĩa văn tự, tầm quan trọng của nghi thức rước sắc thần trong tín ngưỡng của người dân địa phương”.
Chị Trần Thị Thu Thủy ở xã Hòa Bình 1, chia sẻ: “Tôi rất vui khi được tham gia vào hoạt động tín ngưỡng tưởng nhớ các vị thần bảo trợ cuộc sống. Sinh hoạt tinh thần này giúp tôi hiểu các giá trị tâm linh sâu sắc và an tâm hơn trong cuộc sống”.
TUYẾT TRẦN
