Em Lan Vi Thúy - Ảnh: H.LUÂN

4 năm trước, Vi Thúy bước vào trường trong sự bỡ ngỡ với cuộc sống xa gia đình. Vậy mà cách đây nửa tháng, cô học trò Lan Vi Thúy đã đoạt giải học sinh thanh lịch tại Hội thi Văn hóa - văn nghệ - thể thao học sinh các dân tộc thiểu số tỉnh Phú Yên lần thứ II/2014. Vi Thúy chia sẻ: “Em đến với hát then như một lẽ tự nhiên. Thuở nhỏ, ba hay kể chuyện người dân tộc Tày dùng lời then để nói chuyện với trời, nghe hay lắm. Khi còn ở nhà, em thường đi nghe hát then ở Câu lạc bộ Hát then Tân Lập (xã Ea Ly) rồi từ đó mê mẩn với các làn điệu then. Đánh đàn tính và hát then đối với em là lời nhắn nhủ gửi đi xa, là cuộc sống của người Tày. Ngày được nhận vào Trường phổ thông Dân tộc nội trú huyện Sông Hinh, ba đã tặng em cây đàn tính của dân tộc mình để nhắc nhở em không chỉ cố gắng học hành mà còn phải giữ gìn truyền thống văn hóa của người Tày”.

Vi Thúy đánh đàn tính và hát lại bài Việt Bắc nhớ Bác Hồ, bài then đầu tiên mà em luyện tập: Rừng dẫu bao cây cũng chẳng bằng công đức Người/Gửi về thủ đô bao tình nghĩa/ Ta theo Bác vượt thác ghềnh gian nan/Điệu nhạc then vẫn trong lòng rộn rã/Tây Nguyên còn khói lửa oán hờn khi bom Mỹ cháy làng buôn/ Nghe Bác Hồ, Việt Bắc đứng lên giữ trọn tình anh em... Điệu then hiền hòa cùng giọng hát ấm áp, mượt mà làm người nghe thấy trong đó có một nỗi niềm về tình yêu nơi cội nguồn của người dân tộc Tày.

Đến xã Ea Ly, nơi gia đình Vi Thúy sinh sống, tôi biết thêm một số chi tiết thú vị. Ông Lan Văn Lá, ba Vi Thúy chia sẻ: “Quê tôi ở Cao Bằng, hát then là đời sống tinh thần, là tín ngưỡng của dân tộc tôi. Người Tày ở quê dùng lời then để giao tiếp với đất trời cầu mùa màng bội thu, cầu chúc điều may mắn. Ở đây, lời then còn là nỗi lòng của người Tày xa xứ. Vì vậy, tôi luôn khuyến khích và tạo điều kiện để con gái học hát then để luôn nhớ về cuội nguồn”.

Thầy Nguyễn Xuân Hòa, Phó hiệu trưởng Trường phổ thông Dân tộc nội trú huyện Sông Hinh, cho biết: “Hát then đang là nét văn hóa riêng của trường. Bằng tiếng hát của mình, Vi Thúy đang góp phần không nhỏ để xây dựng đời sống văn nghệ trong môi trường nội trú”.

HUỲNH LUÂN