Chiều 13/2/2014, nhà văn Nguyễn Quang Sáng - cây bút hàng đầu thuộc dòng văn học cách mạng Việt Nam, đã qua đời ở tuổi 82.

Nhà văn Nguyễn Quang Sáng - Nguồn: TNO

Từ tháng 4/1946, ông xung phong vào bộ đội, làm liên lạc viên cho đơn vị Liên Chi 2. Đến năm 1948, ông được cho đi học thêm văn hóa ở Trường trung học kháng chiến Nguyễn Văn Tố. Năm 1950, Nguyễn Quang Sáng về công tác tại Phòng Chính trị Bộ Tư lệnh phân khu miền Tây Nam Bộ, làm cán bộ nghiên cứu tôn giáo (chủ yếu là Phật giáo và Hòa Hảo).

Năm 1955, ông theo đơn vị tập kết ra Bắc, chuyển ngành với cấp bậc chuẩn úy, về làm cán bộ Phòng Văn nghệ Đài Tiếng nói Việt Nam. Từ năm 1958, ông công tác ở Hội Nhà văn Việt Nam, làm biên tập viên tuần báo Văn nghệ, biên tập Nhà xuất bản Văn học, cán bộ sáng tác. Năm 1966, ông vào chiến trường miền Nam, làm cán bộ sáng tác của Hội Văn nghệ Giải phóng. Năm 1972, Nguyễn Quang Sáng trở ra Hà Nội, tiếp tục làm việc ở Hội Nhà văn.

Sau ngày đất nước thống nhất tháng 4/1975, ông về TP Hồ Chí Minh, giữ chức Tổng thư ký (về sau đổi tên gọi thành Chủ tịch) Hội Nhà văn TP Hồ Chí Minh các khóa 1, 2, 3. Nhà văn Nguyễn Quang Sáng là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam từ năm 1957; Ủy viên Ban Chấp hành hội khóa 2, 3 và là Phó tổng thư ký hội khóa 4. Sau 1975, ông là lãnh đạo đầu tiên và liên tục suốt 3 nhiệm kỳ ở Hội Nhà văn TP Hồ Chí Minh. Tại Đại hội nhà văn toàn quốc khóa IV, ông được giới nhà văn bỏ phiếu cao nhất, được giới thiệu để bầu làm Tổng thư ký nhưng ông từ chối, sau đó giữ chức Phó tổng thư ký Hội Nhà văn Việt Nam, còn nhà văn Vũ Tú Nam được bầu làm Tổng thư ký.

Cùng với Đoàn Giỏi, Anh Đức, Nguyễn Quang Sáng được xem là nhà văn hàng đầu của miền Nam trong dòng văn học kháng chiến. Để ghi công trạng của ông, Nhà nước trao tặng ông giải thưởng cao nhất về văn học nghệ thuật, Giải thưởng Hồ Chí Minh, năm 2000.

Nhà văn Nguyễn Quang Sáng là cây bút truyện ngắn bậc thầy của văn chương Việt Nam, trong đó Chiếc lược ngà là truyện ngắn mẫu mực cho nhiều thế hệ cầm bút nước nhà. Không chỉ sáng tác văn học, ông còn là nhà biên kịch lớn của điện ảnh Việt Nam, Cánh đồng hoang của ông là kịch bản hay nhất từ xưa đến nay ở Việt Nam, chưa ai có thể vượt qua được.

Các tác phẩm đã xuất bản của Nhà văn Nguyễn Quang Sáng gồm Con chim vàng (1978), Người quê hương (truyện ngắn, 1968), Nhật ký người ở lại (tiểu thuyết, 1961), Đất lửa (tiểu thuyết, 1963), Câu chuyện bên trận địa pháo (truyện vừa, 1966), Chiếc lược ngà (truyện ngắn, 1966), Bông cẩm thạch (truyện ngắn, 1969), Mùa gió chướng (tiểu thuyết, 1975), Người con đi xa (truyện ngắn, 1977), Dòng sông thơ ấu (tiểu thuyết, 1985), Bàn thờ tổ của một cô đào (truyện ngắn, 1985), Tôi thích làm vua (truyện ngắn, 1988), 25 truyện ngắn (1990), Paris - tiếng hát Trịnh Công Sơn (1990), Con mèo của Foujita (truyện ngắn, 1991), Nhà văn về làng (truyện ngắn, 2008)...

Trong lĩnh vực biên kịch ông ghi dấu ấn của mình với các kịch bản phim: Cánh đồng hoang (1978), Pho tượng (1981), Cho đến bao giờ (1982), Mùa nước nổi (1986), Dòng sông hát (1988), Câu nói dối đầu tiên (1988), Thời thơ ấu (1995), Giữa dòng (1995), Như một huyền thoại (1995).

Nhà văn Nguyễn Quang Sáng ra đi để lại một văn nghiệp đồ sộ, nồng thắm tình yêu quê hương, con người, đất nước Việt Nam và những tác phẩm này đã ăn sâu và sẽ còn sốngmãitrong trái tim độc giả.

T. HẰNG (tổng hợp)