* Các nước G-7 kêu gọi việc viện trợ tài chính cho Ukraine

Ngày 10/4, phát biểu tại cuộc họp báo chung sau khi hội đàm với Thủ tướng Bohuslav Sobotka trong khuôn khổ chuyến thăm Cộng hòa Czech, Tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây dương (NATO) Anders Fogh Rasmussen đã kêu gọi Nga rút quân khỏi biên giới Ukraine và đối thoại cởi mở với Kiev để làm giảm sự căng thẳng.

Tổng thư ký NATO Anders Fogh Rasmussen (bên trái) và Thủ tướng Cộng hòa Czech Bohuslav Sobotka tại cuộc họp báo chung ở Praha. - Nguồn: CTK

Tổng thư ký Rasmussen cho rằng những hành động của Nga hiện nay đối với Ukraine là sai trái, là sự xâm lược bất hợp pháp và Nga đang sử dụng các biện pháp xưa cũ. Theo ông, đây là lần đầu tiên kể từ khi cuộc Chiến tranh Lạnh kết thúc lại có một quốc gia đang cố chiếm giữ một phần lãnh thổ của nước láng giềng và dùng cả vũ khí để đạt muc đích. 40.000 lính Nga đã được triển khai dọc theo biên giới Ukraine và đang trong tình trạng sẵn sàng chiến đấu. Ông cáo buộc Nga kích động mâu thuẫn sắc tộc tại Ukraine và dùng sức mạnh quân sự để ép nước này trở thành một liên bang trung lập.

Tổng thư ký Rasmussen bác bỏ lời buộc tội từ phía Nga rằng chính quyền Ukraine đàn áp cộng đồng người Nga, coi đây chỉ là sự bao biện cho hành động can thiệp của Moscow. Tuy nhiên, ông Rasmussen cũng nhấn mạnh rằng bất kỳ giải pháp nào cho cuộc khủng hoảng ở Ukraine cũng nằm trong khuôn khổ các nỗ lực ngoại giao. Ông Rasmussen cũng cho biết, NATO cần tăng cường hợp tác quân sự với Ukraine và nước này có thể tham gia một số hoạt động của NATO. Song ông cũng nêu rõ sự khác biệt lớn giữa việc hợp tác với việc trở thành thành viên của NATO.

Trong khi đó, cùng ngày 10/4, hãng thông tấn Nga Itar-tass dẫn nguồn tin từ Bộ Quốc phòng nước này, cho biết NATO đã làm trầm trọng thêm tình hình tại Ukraine do việc tăng cường sự hiện diện quân sự tại khu vực biển Đen. Theo Bộ Quốc phòng Nga, tàu khu trục USS Donald Cook của Hải quân Mỹ được trang bị hệ thống chống tên lửa đạn đạo Aegis đã đến biển Đen và sẽ cùng hoạt động với tàu trinh sát cỡ lớn Dupuy de Lome của Pháp.

Cùng ngày, Bộ Ngoại giao Nga cũng chỉ trích NATO áp dụng "tiêu chuẩn kép" trong vấn đề Ukraine, tạo ra mối đe dọa trực tiếp đối với an ninh và ổn định trong khu vực. Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Nga nêu rõ NATO đã lợi dụng cuộc khủng hoảng ở Ukraine cũng như mối đe dọa tưởng tượng từ phía Nga để biện hộ cho hành động tăng cường hiện diện quân sự tại khu vực. Bộ Ngoại giao Nga cho rằng các tuyên bố gần đây của NATO về Nga, đặc biệt là của tổng Thư ký Anders Fogh Rasmussen, đều theo hướng đối đầu, kiểu tái hiện thời "Chiến tranh lạnh".

Cũng trong ngày 10/4, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Alexander Lukasevic tuyên bố Nga không tiến hành bất kỳ hoạt động quân sự nào trên lãnh thổ Ukraine. Ông Lukasevic cho biết nhóm thanh sát quốc tế gồm đại diện các nước Đan Mạch, Đức, Ba Lan, Áo và Thụy Điển, sau khi tiến hành thanh sát tại các khu vực của Ukraine như Kharkov, Donetsk, Mariupol, Nikolaev và Odessa từ ngày 20/3 đến 2/4 vừa qua, cũng đã xác nhận điều này. Đại diện Nga khẳng định dù có thanh sát bất kỳ khu vực nào của Ukraine, cũng không phát hiện được các dấu hiệu chứng tỏ hoạt động quân sự của Nga.

Liên quan tới Crimea, ông Lukasevic nhấn mạnh các hoạt động của Nga ở Crimea là nhằm chuyển giao cho Kiev các tàu chiến và trang bị kỹ thuật quân sự thuộc sở hữu của Ukraine, cũng như các hoạt động kiểm kê ở các căn cứ quân sự tại đây. Theo nhà ngoại giao Nga, khi hoàn tất quá trình kiểm kê trên, Moscow sẽ không cản trở các hoạt động thanh sát quốc tế tại Crimea; tuy nhiên, Nga chứ không phải Ukraine sẽ quyết định những vấn đề này.

Trong diễn biến khác, Kyodo đưa tin, sau cuộc họp khẩn tại thủ đô Washington của Mỹ, bộ trưởng tài chính thuộc Nhóm các nước công nghiệp phát triển G-7 (gồm Anh, Canada, Pháp, Đức, Ý, Nhật Bản và Mỹ) ngày 10/4 đã kêu gọi viện trợ tài chính cho Ukraine. Trong một tuyên bố, các bộ trưởng tài chính G-7 cho biết các cuộc thảo luận "bàn về những diễn biến mới quan trọng trong nền kinh tế toàn cầu cũng như các vấn đề sẽ được thảo luận tại hội nghị Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi (G-20), dự kiến diễn ra trong tuần này".

Cùng ngày 10/4, Bộ trưởng Tài chính Nga Anton Siluanov đã tuyên bố với người đồng cấp Mỹ Jack Lew rằng Moscow quan ngại về tình trạng nợ tiền mua khí đốt của Kiev, song sẵn sàng cộng tác với các đối tác quốc tế về khoản viện trợ tài chính dành cho Ukraine. Phát biểu với phóng viên sau khi gặp ông Lew bên lề Hội nghị mùa Xuân của Ngân hàng Thế giới (WB) - Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) tại Washington, ông Siluanov nói: "Nga quan ngại về khoản nợ khí đốt ngày càng tăng mà Ukraine mua của Nga, đặc biệt trong bối cảnh mùa Đông của giai đoạn 2014-2015 sắp đến”. Bên cạnh đó, ông còn khẳng định rằng "Nga sẵn sàng cùng với IMF và Liên minh châu ÂU (EU) tham gia hỗ trợ Ukraine" đồng thời tuyên bố với ông Lew rằng việc sáp nhập Crimea vào lãnh thổ Nga là hợp pháp.

Liên quan đến tình hình Ukraine, Phó chánh văn phòng Tổng thống tạm quyền Ukraine Andrey Senchenko ngày 10/4 tuyên bố nếu đàm phán với người biểu tình đang chiếm giữ trụ sở chính quyền tỉnh Lugansk không đạt kết quả, cơ quan bảo vệ pháp luật sẽ mở cuộc tấn công giành lại quyền kiểm soát. Trước đại diện báo giới, ông Senchenko cho biết tình hình tại Donetsk đã "tạm yên." Còn tại Lugansk, ông Senchenko cảnh báo cơ quan chức năng sẽ hạ lệnh "bắn để thị uy" nếu người biểu tình chiếm giữ trụ sở Cơ quan An ninh tỉnh (SBU) không giải tán. Tuy nhiên, cho đến cuối ngày 10/4, số lượng người biểu tình tập trung đến trụ sở SBU lại tăng đông hơn. Thậm chí, cuộc điện thoại trực tiếp của Tổng thống tạm quyền Oleksander Turchinov cho người biểu tình kêu gọi giao nộp vũ khí và rời khỏi trụ sở, cũng không xoa dịu được đám đông.

Các nghị sĩ Hội đồng tỉnh ra lời kêu gọi gửi đến chính quyền trung ương Ukraine, yêu cầu bãi bỏ chiến dịch chống khủng bố, thông qua luật ân xá cho người biểu tình, trao quy chế ngôn ngữ quốc gia thứ hai cho tiếng Nga và tiến hành trưng cầu ý dân toàn Ukraine về vấn đề liên bang hóa. Người biểu tình khẳng định họ không yêu cầu ly khai như chính quyền chỉ trích và không tin tưởng vào tuyên bố ân xá của chính quyền Kiev cho đến khi một dự luật liên quan được thông qua.

Cho đến cuối ngày 10/4, tình hình biểu tình tại các tỉnh miền đông Ukraine vẫn căng thẳng. Người biểu tình tiếp tục chiếm giữ trụ sở chính quyền tỉnh tại Donetsk, chỉ cho phép các nhân viên phụ trách các lĩnh vực đời sống thiết yếu và chi trả xã hội của tỉnh vào nơi làm việc, đồng thời yêu cầu tổ chức trưng cầu ý dân về quy chế của toàn vùng Donbass. Những người biểu tình đã thông báo lập quân đội của "Nước Cộng hòa nhân dân Donetsk" (được Hội đồng tỉnh Donetsk cùng những người ủng hộ liên bang hóa Ukraine tuyên bố thành lập ngày 7/4), nhằm bảo vệ nhân dân và sự toàn vẹn lãnh thổ của Donetsk. Dự kiến, ngày 11/4 Thủ tướng tạm quyền Ukraine Arseni Yaseniuk sẽ đến Donetsk và Dnepropetrovsk và làm việc với lãnh đạo chính quyền tỉnh, thị trưởng, lãnh đạo các cơ quan sức mạnh, đại diện giới công nghiệp 5 tỉnh miền Đông để thảo luận về tình hình tại khu vực, những vấn đề phân cấp chính quyền trung ương và dự thảo Hiến pháp mới.

Cùng ngày 10/4, vào dịp kỷ niệm 70 năm giải phóng thành phố khỏi ách phátxít chiếm đóng, tại thành phố cảng miền nam Odessa của Ukraine đã xảy ra cuộc đụng độ giữa hai phe ủng hộ và phản đối Maidan, tức phong trào biểu tình phản đối chính quyền của Tổng thống Viktor Yanukovych hồi cuối năm 2013, làm 7 người bị thương. Những người theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan đã có những hành động xâm phạm đến các tượng đài nạn nhân của chủ nghĩa phátxít, xúc phạm người Do Thái, phản đối các ứng cử viên tổng thống đến tham dự lễ kỷ niệm. Hiện cảnh sát Odessa đã quyết định điều tra những hành động trên.

H.TRỌNG (tổng hợp từ TTXVN, Vietnam+)