* Quốc hội Mỹ hoài nghi về đề xuất chế tạo thế hệ đầu đạn hạt nhân mới
Thượng viện Mỹ hôm 29/3 đã thông qua một dự luật kêu gọi rút tất cả quân chiến đấu Mỹ khỏi Iraq trong vòng 1 năm, bất chấp sự đe dọa phủ quyết của Tổng thống Bush. Cuộc bỏ phiếu diễn ra chỉ một giờ sau khi ông Bush lần thứ 3 đe doạ phủ quyết một đạo luật như vậy.
Lính Mỹ tại Iraq
Với 51 phiếu thuận và 47 phiếu chống, dự luật của Thượng viện phê chuẩn 122 tỷ USD tiền trợ cấp, chủ yếu dành cho các cuộc chiến tranh ở Afghanistan và Iraq. Dự luật cũng lệnh cho Tổng thống bắt đầu rút quân khỏi
Hạ viện Mỹ cũng đã thông qua một dự luật tương tự, yêu cầu rút hết quân chiến đấu Mỹ khỏi
Sự khác biệt rõ ràng nhất giữa hai dự luật là dự luật của Hạ viện chứa một hạn chót bắt buộc rút quân chiến đấu. Thời gian biểu ngắn hơn của Thượng viện là một mục tiêu, chứ không phải là một yêu cầu đối với ông Bush và được thiết kế để dành sự ủng hộ của các nghị sĩ Dân chủ ôn hòa. Nếu ông Bush từ chối ký, dự luật không thể trở thành luật. Các cuộc bỏ phiếu ở cả Thượng viện và Hạ viện quá sát nút, do vậy Quốc hội sẽ không thể ngăn chặn được sự phủ quyết mà Tổng thống Bush đe dọa tiến hành: “Tôi sẽ phủ quyết một dự luật mà hạn chế các tư lệnh của chúng ta trên chiến trường... một dự luật không tài trợ cho quân đội của chúng ta’’, ông Bush nói.
Tuy nhiên, việc hai viện đưa ra hạn chót để rút quân là thách thức lớn nhất của Quốc hội dành cho chính sách chiến tranh của ông Bush. Cuộc bỏ phiếu của Thượng viện diễn ra một ngày sau khi lãnh đạo của cả hai viện, do phe Dân chủ kiểm soát, viết thư cho Tổng thống, đổ lỗi cho ông về bế tắc đối với dự luật. ’’Chúng tôi sẵn sàng hợp tác với ngài song những lời đe dọa phủ quyết một dự luật mà thậm chí chưa được trình lên ngài cho thấy có lẽ ngài không sẵn sàng hợp tác với chúng tôi’’, lãnh đạo Hạ viện Nancy Pelosi và lãnh đạo Thượng viện Harry Reid viết. Còn lãnh đạo phe Cộng hòa cho biết họ không phong tỏa dự luật tài trợ vừa được thông qua bởi không muốn tước đi của quân đội các nguồn cung cấp quan trọng.
Một đề xuất của khác của Chính quyền Tổng thống Bush cũng gặp phải thái độ hoài nghi và "lạnh nhạt" của Quốc hội là việc chế tạo thế hệ đầu đạn hạt nhân mới để thay thế cho kho dự trữ chiến lược hiện nay.
Hạ nghị sĩ đảng Dân chủ Pete Visclosky, Chủ tịch Ủy ban phân bổ ngân sách của Hạ viện, cho biết ông "bối rối" trước ý định của Bộ Năng lượng Mỹ muốn phát triển chương trình đầu đạn hạt nhân mới. Ông cho biết cách đây vài năm, bộ này đã nhắc đến cái gọi là "người quản lý kho dữ trữ chiến lược" và khẳng định rằng chương trình đầu đạn hạt nhân có thể duy trì và đảm bảo tính tin cậy của kho dự trữ này trong thập kỷ tới. Hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa David Hobson, thành viên cấp cao của ủy ban trên, bày tỏ lo ngại rằng kế hoạch phát triển đầu đạn hạt nhân mới thực chất không nhằm mục đích đáp ứng nhu cầu về quân sự mà "chỉ để chứng tỏ rằng Mỹ vẫn có thể chế tạo vũ khí hạt nhân mới". Ông nghi ngờ về sự cần thiết phải nghiên cứu chế tạo đầu đạn hạt nhân mới vì mới đây các chuyên gia vũ khí đã kết luận rằng plutonium được sử dụng để sản xuất đầu đạn hạt nhân vẫn đảm bảo tính tin cậy và an toàn trong một thời gian dài.
Trong khi đó, 3 chuyên gia về chống phổ biến vũ khí hạt nhân gồm cựu Thượng nghị sĩ Sam Nunn, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ William Perry và nhà vật lý hạt nhân Richard Garwin, cho rằng kế hoạch chế tạo đầu đạn hạt nhân mới sẽ "phát đi một bức thông điệp xấu cho toàn thế giới" và có thể "làm khó" cho nghị quyết liên quan đến vấn đề hạt nhân của Iran và CHDCND Triều Tiên. Phát biểu trước Quốc hội, ông Nunn, đồng chủ tịch Quỹ "Sáng kiến đe dọa hạt nhân" nêu rõ nước Mỹ sẽ phải "trả giá rất đắt cho an ninh quốc gia" vì các nước khác sẽ coi thế hệ đầu đạn hạt nhân mới của Mỹ là lý do để thúc đẩy chương trình hạt nhân của mình.
HOÀNG KIM (Tổng hợp)
