* Thượng viện Mỹ tiếp tục bác bỏ đàm phán với hạ viện
Sau khi một bộ phận công sở của Chính phủ Mỹ phải tạm ngừng hoạt động do Nhà Trắng và phe Dân chủ kiểm soát Thượng viện không đạt được một thỏa hiệp vào phút chót trong đêm 30/9 với phe Cộng hòa chiếm đa số tại Hạ viện về kế hoạch chi tiêu ngân sách tài khóa 2014, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã lên tiếng chỉ trích các nghị sĩ đảng Cộng hòa.
Tổng thống Mỹ Barack Obama. - Nguồn: telegraph.co.uk
Phát biểu ngày 1/10 tại Vườn Hồng ở Nhà Trắng, Tổng thống Obama nêu rõ các nghị sĩ Cộng hòa đã tiến hành một "chiến dịch ý thức hệ" nhằm loại bỏ đạo luật cải tổ y tế do ông đề xuất - được biết đến với tên gọi "Obamacare". Theo ông, những người Cộng hòa phải chịu trách nhiệm về việc chính phủ tạm ngừng hoạt động khi muốn phủ nhận chương trình chăm sóc sức khỏe giá rẻ cho hàng triệu người dân Mỹ.
Tổng thống Obama cũng tuyên bố sẽ phủ quyết ba dự luật ngân sách khẩn cấp mà các nghị sĩ Cộng hòa tại Hạ viện dự định phê chuẩn để nối lại các chương trình cựu chiến binh, mở cửa trở lại các công viên cấp liên bang cũng như các hoạt động tại quận
Tình trạng một bộ phận công sở đóng cửa trước hết tác động tới khối nhân viên làm việc cho các bộ ngành của chính phủ, với mức dự kiến từ 800.000 đến một triệu người trong tổng số 2,8 triệu người sẽ phải nghỉ việc không lương. Các khu công viên quốc gia, thư viện và các viện bảo tàng tại thủ đô
Giới chức Mỹ cho biết hơn 70% số nhân viên dân sự làm việc cho các cơ quan tình báo Mỹ dường như đã trở thành những nhân viên "không cần thiết" và đối mặt với tình trạng thất nghiệp tạm thời do chính phủ Mỹ phải ngừng hoạt động từ ngày 1/10 vì thiếu kinh phí. Ba quan chức am hiểu vấn đề trên cho biết các đơn vị tình báo bị ảnh hưởng gồm có Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA), Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia và 15 cơ quan tình báo khác. Theo nguồn tin trên, CIA dự kiến cho nghỉ khoảng 12.500 nhân viên dân sự. Tuy nhiên, hiện chưa rõ chính xác số nhân viên mất việc tại các cơ quan tình báo khác. CIA và Nhà Trắng từ chối bình luận về thông tin nói trên.
Riêng các ngành và các cơ quan làm các nhiệm vụ thiết yếu như kiểm soát không lưu, kiểm tra hành khách, các tòa án liên bang, cơ quan bưu chính, 86% trong tổng số 200.000 nhân viên của Bộ An ninh nội địa sẽ tiếp tục làm việc nhưng phải nhận lương chậm. Các hoạt động tuần duyên, hải quan, biên phòng, các nhân viên mật vụ, những nguời làm việc chống buôn lậu ma túy sẽ tiếp tục hoạt động. Một bộ phận của Lầu Năm Góc cũng đã phải đóng cửa, tác động tới 400.000 nhân viên dân sự, mặc dù đến phút chót, đêm 30/9, Quốc hội đã thông qua ngân sách tiếp tục cấp lương cho 1,4 triệu binh lính và Tổng thống Obama đã ký thực hiện.
Thăm dò công bố ngày 1/10 của Reuters/Ipsos cho biết có 44% những người Mỹ được hỏi ý kiến cho rằng cả Nhà Trắng và Quốc hội đều phải chịu trách nhiệm về việc đóng cửa này, trong đó có 25% đổ lỗi cho phe Cộng hòa, 14% quy trách nhiệm cho Chính quyền Obama và 5% đổ lỗi cho các nhà lập pháp Dân chủ. Các chuyên gia cảnh báo việc đóng cửa có thể làm chậm đà phục hồi của nền kinh tế Mỹ trong khi các nhà đầu tư thị trường chứng khoán trong ngày 1/10 đã đua nhau bán bớt tài sản, khiến cổ phiếu đồng loạt mất giá. Việc đóng cửa nếu kéo dài sẽ làm giảm nguồn thu từ ngành du lịch và người tiêu dùng Mỹ có thể cũng phải giảm bớt chi tiêu.
Việc một bộ phận chính phủ liên bang Mỹ phải đóng cửa cũng tác động không nhỏ tới thế giới. Phát biểu khi đang ở thăm Hàn Quốc, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel cảnh báo việc chính phủ đóng cửa có thể làm tổn thương uy tín, khiến các đồng minh đặt câu hỏi về các cam kết của Mỹ. Bộ Ngoại giao Mỹ thông báo các hoạt động về lãnh sự của các đại sứ quán Mỹ ở nước ngoài sẽ tiếp tục chừng nào còn ngân sách. Các nhân viên người địa phương làm việc cho các cơ sở ngoại giao của Mỹ có thể cũng phải nghỉ việc không lương. Các hoạt động ngoại giao sẽ bị hạn chế vì các chuyến công du nước ngoài của các quan chức ngoại giao sẽ bị hạn chế. Du khách nước ngoài thăm Mỹ có thể sẽ thất vọng vì nhiều khu du lịch cấp liên bang sẽ đóng cửa, nhất là ở thủ đô
Việc đóng cửa này là hậu quả trực tiếp của ba năm ròng đấu đá, giành giật quyền lực không khoan nhượng giữa Nhà Trắng và Quốc hội, giữa Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa xung quanh các chính sách cắt giảm chi tiêu, cải cách thuế má và hệ thống chăm sóc sức khỏe và y tế. Cuộc đấu đá giành giật quyền lực này sẽ còn tiếp tục trong bối cảnh trần nợ quốc gia 16.700 tỉ USD sắp tới hạn mà nếu Quốc hội không cho phép nâng mức trần thì Bộ Tài chính Mỹ sẽ không còn được quyền vay mượn để chi cho hoạt động của các bộ ngành và các chương trình phúc lợi xã hội.
Trong diễn biến liên quan, các thượng nghị sĩ Mỹ ngày 1/10 đã bỏ phiếu bác bỏ khả năng sẽ gặp các các nghị sĩ hạ viện nhằm giải quyết vấn đề liên quan đến cấp ngân sách cho hoạt động của chính phủ Mỹ. Với 54 phiếu thuận trên 46 phiếu chống, Thượng viện Mỹ do đảng Dân chủ kiểm soát đã từ chối đề nghị của Hạ viện Mỹ do phe Cộng hòa kiểm soát về việc tổ chức đàm phán chính thức nhằm tránh cho chính phủ bị đóng cửa. Đây là lần từ chối lần 3 của Thượng viện Mỹ trong vòng 24 giờ qua.
Trong một tuyên bố, Thủ lĩnh phe đa số Dân chủ tại Thượng viện Harry Reid tuyên bố: sẽ không đàm phán với đảng Cộng hòa trừ phi đảng này đưa ra cái mà ông gọi là một dự luật chi tiêu ngân sách, bỏ đi những điều khoản trì hoãn cho chương trình chăm sóc sức khỏe do Tổng thống Mỹ đề xuất còn gọi là Obamacare.
Trước đó, ngày 30/9, ông Reid cũng đã tuyên bố sẽ không tham gia đàm phán và kêu gọi các nghị sĩ đảng Cộng hòa hãy thông qua phương án đã được Thượng viện đồng thuận, theo đó cung cấp ngân sách để chính phủ hoạt động đến ngày 15/11 tới.
H.T (tổng hợp từ TTXVN,
