Đêm 30/9 (theo giờ Mỹ), Nhà Trắng ra lệnh cho các cơ quan chính phủ Liên bang ngừng hoạt động, sau khi thượng viện nước này bác dự luật tài chính khẩn cấp vừa được hạ viện thông qua.
Tổng thống Barack Obama - Ảnh: AFP/TTXVN
"Các cơ quan chính phủ liên bang ngay lập tức phải lên kế hoạch đóng cửa do thiếu ngân sách phân bổ", giám đốc văn phòng quản lý về ngân sách của Nhà Trắng Sylvia Mathews Burwell nói trong một tuyên bố.
Mệnh lệnh được đưa ra chỉ 10 phút trước khi chính phủ Mỹ chính thức không còn ngân sách để hoạt động, sau một ngày chờ đợi căng thẳng phơi bày những bất đồng giữa phe Dân Chủ và Cộng Hòa ở Quốc hội Mỹ. Diễn biến này càng chứng minh cho sự đối đầu căng thẳng giữa Đảng Cộng hòa đang kiểm soát tại hạ viện với Đảng Dân chủ chiếm đa số tại thượng viện. Ít phút trước khi bước sang ngày 1/10, Giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách Nhà Trắng Sylvia Mathews Burwell đã chỉ thị các cơ quan liên bang bắt đầu áp dụng các biện pháp khi kịch bản chính phủ đóng cửa xảy ra.
Ước tính có từ 800.000 đến một triệu công chức liên bang có thể phải nghỉ việc không lương; 1,4 triệu binh lính sẽ tiếp tục thi hành nhiệm vụ nhưng có thể phải lĩnh lương chậm; Cơ quan hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) sẽ cho nghỉ việc gần như toàn bộ nhân viên. Các ngành và các cơ quan làm các nhiệm vụ thiết yếu như kiểm soát không lưu, kiểm tra hành khách, các tòa án liên bang, cơ quan bưu chính, phần lớn nhân viên của Bộ An ninh nội địa sẽ tiếp tục làm việc. Các công viên quốc gia, các thư viện và các viện bảo tàng sẽ đóng cửa.
Tổng thống Barack Obama cũng đã ký thông qua một đạo luật nhằm đảm bảo các binh sĩ được trả lương trong suốt thời gian chính phủ tạm ngừng hoạt động. Trong một thông điệp phát đi trên truyền hình, ông chủ Nhà Trắng cam kết lực lượng quân đội nước này vẫn duy trì các nhiệm vụ như bình thường, song cũng cảnh báo nhân viên Bộ Quốc phòng cần chuẩn bị cho việc trả lương chậm có thể xảy ra.
Trước thời khắc cuối cùng, Thượng viện Mỹ do Đảng Dân chủ kiểm soát đã bác bỏ đề xuất của hạ viện, mà Đảng Cộng hòa chiếm đa số, về việc thành lập một ủy ban lưỡng viện để đàm phán một thỏa thuận về dự luật ngân sách khẩn cấp và nhanh chóng chấm dứt nguy cơ phải đóng cửa chính phủ.
Thủ lĩnh phe đa số Dân chủ tại Thượng viện Harry Reid tuyên bố ông sẽ không tham gia đàm phán trong tình cảnh "súng kề đầu" như vậy mặc dù ngân sách cho hoạt động của chính phủ sẽ cạn kiệt trong vòng chưa đầy một giờ tới. Ông Reid kêu gọi các nghị sỹ đảng Cộng hòa thay vào đó hãy thông qua phương án đã được Thượng viện đồng thuận, theo đó cung cấp ngân sách để chính phủ hoạt động đến ngày 15/11 tới đây.
Chỉ vài phút trước khi Chính phủ Mỹ đóng cửa (về mặt kỹ thuật), Hạ viện Mỹ đã triệu tập để đưa ra yêu cầu chính thức đàm phán với thượng viện. Trước tình cảnh việc đóng cửa chính phủ gần như là không thể tránh khỏi, một số hạ nghị sĩ Đảng Cộng hòa dự đoán các nhà lãnh đạo của họ rốt cuộc sẽ nhượng bộ và thông qua việc gia hạn ngân sách liên bang; trong đó không bao gồm ngân sách cho dự luật cải tổ y tế của Chính quyền Barack Obama - thường được gọi là "Obamacare".
Trong khi các cơ quan liên bang đã được lệnh ngưng hoạt động, Tổng thống Mỹ Barack Obama cam kết với quân đội rằng ông sẽ thúc giục quốc hội sớm có biện pháp giúp chính phủ mở cửa trở lại, đồng thời chỉ trích Quốc hội Mỹ đã không làm tròn trách nhiệm.
Sau khi quốc hội nước này thất bại trong việc cùng thống nhất dự thảo luật ngân sách, thay vì chia sẻ với các nhà làm luật, ông Obama đã quyết định đưa ra cam kết nói trên với binh sĩ Mỹ, AP đưa tin ngày 1/10. “Thật không may là quốc hội đã không làm tròn trách nhiệm của mình”, ông Obama phát biểu.
“Quốc hội đã thất bại trong việc thông qua ngân sách cho chính phủ và kết quả là phần lớn các cơ quan của liên bang phải đóng cửa cho đến khi được cấp tiền”, tổng thống Mỹ nói thêm. Ông Obama cũng khẳng định binh sĩ đang phục vụ tại
Được biết, đạo luật nói trên đã được cả Hạ viện và Thượng viện Mỹ thống nhất thông qua do không bên nào muốn bị quy trách nhiệm là phe khiến quân đội không được trả lương, theo AP.
BOX: Lần đầu tiên trong vòng 17 năm qua, các cơ quan Chính phủ liên bang Mỹ phải ngừng hoạt động vì hết ngân sách. Trước đây, Chính phủ Mỹ cũng từng phải ngừng hoạt động 21 ngày khi rơi vào cuộc khủng hoảng tương tự trong hai năm 1995-1996.
L.HỘI (tổng hợp từ TTXVN, TNO)
