Trải qua hơn nửa thế kỷ đấu tranh giành độc lập dân tộc, xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và làm nghĩa vụ quốc tế cao cả, hàng vạn người con trên khắp mọi miền Tổ quốc tham gia chiến đấu và hy sinh trên mảnh đất Phú Yên và cả những người con của Phú Yên hy sinh ở những miền đất khác vẫn chưa được tìm thấy hài cốt. Những năm qua, công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ (QTHCLS) và xác định danh tính HCLS còn thiếu thông tin luôn được Tỉnh ủy, UBND tỉnh và toàn quân, toàn dân ta đặc biệt quan tâm, coi đây là nhiệm vụ chính trị thiêng liêng và quyết tâm thực hiện với trách nhiệm cao.

Kỳ 1: Cả hệ thống chính trị và Nhân dân tham gia

Những tín hiệu tích cực

Đại tá Phan Anh Khoa, Chính ủy Bộ CHQS tỉnh, Phó Ban chỉ đạo Tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ (BCĐ 515), cho biết: “Thực hiện Chỉ thị 24-CT/TW, ngày 15/5/2013 của Bộ Chính trị (khóa XI) về tiếp tục đẩy mạnh công tác tìm kiếm, QTHCLS từ nay đến năm 2020 và những năm tiếp theo và các văn bản của Thủ tướng Chính phủ, Ban chỉ đạo 515, tỉnh Phú Yên đã thành lập BCĐ 515 của tỉnh (trước đây là BCĐ 1237). Với quyết tâm chính trị cao, BCĐ 515 tỉnh đã chỉ đạo các cấp, ngành làm tốt công tác tuyên truyền, vận động cung cấp thông tin, tìm kiếm, QTHCLS đạt được kết quả tích cực. Đến nay, toàn tỉnh đã tìm kiếm, quy tập được 7.996 HCLS đưa về an táng tại các nghĩa trang liệt sĩ trong tỉnh. Qua đó góp phần củng cố thêm niềm tin của Nhân dân, thân nhân liệt sĩ vào chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về công tác thương binh, liệt sĩ; góp phần ổn định tình hình chính trị - xã hội ở các địa phương”.

Thời gian qua, Bộ CHQS tỉnh (cơ quan thường trực của BCĐ 515) đã phối hợp với ngành LĐ-TB-XH và hội cựu chiến binh (CCB) các cấp trong tỉnh đón tiếp, cung cấp thông tin cho 150 lượt thân nhân liệt sĩ trực tiếp đến tìm kiếm thông tin liệt sĩ, mộ liệt sĩ; tiếp nhận, trả lời bằng văn bản và điện thoại cho 1.244 trường hợp gia đình liệt sĩ; cấp phát trên 5.000 phiếu cung cấp thông tin liệt sĩ, mộ liệt sĩ đến từng hộ gia đình để thu thập thông tin về nơi chôn cất ban đầu của liệt sĩ trên địa bàn; điều chỉnh thông tin 31 bia mộ liệt sĩ; thực hiện di chuyển 37 HCLS theo nguyện vọng của thân nhân, gia đình liệt sĩ; tổ chức hàng trăm đợt khảo sát, xác minh thông tin về mộ liệt sĩ tại các địa phương; phối hợp xác minh một ngôi mộ tập thể (số lượng 169 liệt sĩ) thuộc Tiểu đoàn 11, Trung đoàn 10 Ngô Quyền, hy sinh năm 1968 tại thôn Mỹ Thành, xã Hòa Thắng, huyện Phú Hòa. Đồng thời xây dựng hệ thống dữ liệu khai thác sử dụng kết quả giải mã ký hiệu, phiên hiệu đơn vị quân đội trong chiến tranh, theo quê quán, địa bàn nơi hy sinh, nơi an táng ban đầu, cung cấp cho các đơn vị, địa phương để phục vụ công tác xác minh, kết luận địa bàn, lập bản đồ và tổ chức tìm kiếm, quy tập cũng như thông tin cho thân nhân, gia đình liệt sĩ. Đến nay, 110/110 xã, phường, thị trấn; 9/9 huyện, thị xã, thành phố và cấp tỉnh đã kết luận địa bàn và lập xong bản đồ tìm kiếm, QTHCLS.

Công tác thu thập, kết nối, xử lý thông tin về liệt sĩ được ngành LĐ-TB-XH triển khai thực hiện nghiêm túc; xây dựng phần mềm quản lý dữ liệu về liệt sĩ, mộ liệt sĩ có thông tin tại các nghĩa trang; theo dõi cập nhật đầy đủ số mộ liệt sĩ chuyển đi, chuyển đến hàng năm; thống kê, kiểm đếm 10.977 mộ liệt sĩ (đủ thông tin 1.135 mộ, có một phần thông tin 5.791 mộ, chưa có thông tin 4.051 mộ); phối hợp tổ chức lấy 47 mẫu sinh phẩm hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin, chuyển giao cho Cục Người có công/Bộ LĐ-TB-XH, Viện Pháp y quân đội giám định ADN, xác định danh tính HCLS.

Kết quả trên tiếp tục khẳng định và thể hiện rõ quyết tâm chính trị, tấm lòng thành kính của toàn Đảng bộ, toàn quân và toàn dân Phú Yên trong công tác tìm kiếm, quy tập, xác định danh tính HCLS.

Hội CCB phối hợp với Cơ quan Quân sự quy tập HCLS ở huyện Phú Hòa. Ảnh: TẤN NGHĨA

Tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền

Hiện nay còn hơn 5.360 HCLS trên địa bàn tỉnh cần được tìm kiếm và quy tập. Trong khi thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ ngày càng ít, nhiều liệt sĩ không rõ nơi hy sinh (chủ yếu ghi Mặt trận phía Nam hoặc các ký hiệu MB, MT, KN…); các nhân chứng tuổi ngày càng cao, trí nhớ giảm; địa hình nhiều thay đổi; số lượng HCLS trước đây được quy tập về nghĩa trang phần lớn là chưa có thông tin…

Chung sức cùng cả hệ thống chính trị, các cấp hội CCB trong tỉnh đã tích cực vào cuộc trong công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính HCLS còn thiếu thông tin. Hội xác định tiếp tục thực hiện phong trào Vận động CCB cung cấp thông tin đi tìm đồng đội; vận động tổ chức hội, hội viên CCB và ban liên lạc truyền thống các đơn vị, bằng tình cảm, trách nhiệm đối với đồng chí, đồng đội, tích cực cung cấp thông tin, phục vụ công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính HCLS.

Đại tá Phan Anh Khoa cho biết thêm: Thời gian tới, BCĐ 515 tỉnh tiếp tục thực hiện nghiêm túc Chỉ thị 24 của Bộ Chính trị, Kế hoạch 51-KH/TU ngày 12/7/2013 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy. Đồng thời tiếp tục đẩy nhanh tiến độ, hiệu quả công tác tìm kiếm HCLS và xác định danh tính HCLS còn thiếu thông tin; phấn đấu mỗi năm tìm kiếm, quy tập được 10-15 HCLS; xác minh, hoàn chỉnh hồ sơ đề nghị Cục Người có công/Bộ LĐ-TB-XH, Viện Pháp y quân đội phân tích, giám định ADN, xác định danh tính 30-40 HCLS; đón nhận, bàn giao, an táng HCLS bảo đảm chặt chẽ, chu đáo, trang nghiêm; quan tâm, chăm lo thực hiện tốt chế độ, chính sách đối với thân nhân liệt sĩ, từng bước đáp ứng nguyện vọng của Nhân dân, nhất là đối với thân nhân liệt sĩ.

Đồng chí Bùi Thanh Toàn, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy nhấn mạnh: “Tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính HCLS là nhiệm vụ chính trị thiêng liêng, có tính nhân văn sâu sắc, phải được tiến hành thường xuyên, liên tục và lâu dài. Thời gian tới, các đơn vị tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, ngành và các tầng lớp Nhân dân tích cực cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ để việc quy tập mang lại hiệu quả cao hơn. Đây không chỉ là mong mỏi của các thân nhân liệt sĩ, của Đảng, Nhà nước, mà còn là trách nhiệm của những người đang sống trong hòa bình độc lập tự do hôm nay. Đồng thời, các đơn vị cũng cần chủ động phát hiện, đấu tranh với tư tưởng bàng quan, nhận thức lệch lạc, gây tác động tiêu cực đến tư tưởng, tình cảm của Nhân dân, làm suy giảm lòng tin đối với Đảng, Nhà nước và chế độ ta trong thực hiện chính sách thương binh, liệt sĩ và người có công”.

Có chứng kiến phút giây người mẹ tóc bạc, da mồi, bàn tay nhăn nheo, run rẩy đón con về từ tay đồng đội, ôm con vào lòng, từng giọt nước mắt rơi trên Quốc kỳ đỏ thắm được phủ trên hài cốt của con mình, mới thấy hết ý nghĩa lớn lao của việc tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính HCLS. Việc chạy đua với thời gian để tìm kiếm đưa các liệt sĩ trở về quê hương đang là nhiệm vụ cấp thiết được Đảng, Nhà nước quan tâm và ưu tiên thực hiện. Định hướng đó, chính sách đó cũng chính là nơi gặp gỡ, hội tụ sâu đậm giữa ý Đảng và lòng dân, nơi dòng chảy truyền thống tốt đẹp “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc ta được tiếp nối và lan tỏa. 

Kỳ cuối: Còn sống là còn đi tìm đồng đội

ĐẶNG SỸ