Theo UBND xã An Xuân, tình trạng khai thác diatomite trái phép diễn ra từ năm 2006. Hàng năm, xã đều phối hợp với Phòng TN-MT huyện Tuy An tiến hành kiểm tra, vận động người dân cam kết không tham gia khai thác diatomite gây ảnh hưởng đến đất sản xuất, hủy hoại môi trường và thất thoát tài nguyên; đồng thời đề nghị các ngành chức năng có hướng xử lý hiệu quả, nhưng đến nay tình trạng này vẫn không ngăn chặn được. Hiện tại, trên địa bàn các thôn Xuân Lộc và Xuân Bình còn tồn tại 6 điểm khai thác diatomite với 27 hộ dân thường xuyên tham gia đào bới đất có độ sâu từ 2-4m. Trong đợt kiểm tra mới đây, các ngành chức năng đã phát hiện gần 850m3 diatomite dạng thô được chất thành đống chờ vận chuyển đi nơi khác tiêu thụ. Ông Lê Văn Nhơn, Phó chủ tịch UBND xã An Xuân cho biết, diatomite nằm rải rác ở các thôn Xuân Hòa, Xuân Lộc và Xuân Bình. Lượng khoáng sản này khai thác trái phép tuồn ra khỏi địa bàn và xã không thể kiểm soát được vì các đối tượng thường vận chuyển vào ban đêm, rất khó ngăn chặn. Người dân chỉ khai thác nhỏ lẻ, tuy nhiên lúc cao điểm, có ngày diatomite đưa ra khỏi xã ước lên đến khoảng 10 tấn.

Hiện tại xã An Xuân có Công ty cổ phần Khoáng sản Phú Yên được cấp phép khai thác khoáng sản từ năm 2011 với diện tích 11,8ha, khai thác trong 15 năm. Ngày 20/3/2013, Xí nghiệp Diatomite Tuy An thuộc Công ty cổ phần Khoáng sản Phú Yên có báo cáo gửi UBND xã An Xuân và Phòng TN-MT huyện Tuy An, về việc đền bù 1.163m2 đất với giá hơn 99,8 triệu đồng cho hai hộ dân để phục vụ cho việc khai thác diatomite năm 2013 của xí nghiệp. Tuy nhiên, hiện Xưởng Diatomite An Xuân của Xí nghiệp Diatomite Tuy An đã ngưng hoạt động, nhà làm việc, nhà xưởng xuống cấp. Ông Nguyễn Xuân Khiêm, Trưởng phòng TN-MT huyện Tuy An cho biết, từ sau Tết Nguyên đán đến nay, phòng đã nhiều lần phối hợp với các ngành liên quan và chính quyền địa phương, ngăn chặn tình trạng khai thác, vận chuyển diatomite trên địa bàn xã An Xuân; đồng thời tổ chức tuyên truyền, vận động người dân không nên tự thỏa thuận với các tổ chức, cá nhân thuê đất sản xuất để khai thác khoáng sản. Tuy nhiên tình trạng khai thác diatomite trái phép vẫn tiếp tục diễn ra trên đất rừng và đất nông nghiệp. Theo ông Khiêm, để ngăn chặn triệt để, các ngành chức năng của tỉnh cần phối hợp với chính quyền địa phương tăng cường kiểm tra, truy quét; đồng thời xử lý nghiêm các cơ sở sản xuất có sử dụng nguyên liệu đầu vào là diatomite không rõ nguồn gốc xuất xứ.