Theo Thứ trưởng Bộ TN-MT Nguyễn Mạnh Hiển, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) lần này có nhiều điểm mới, trong đó đặc biệt quan tâm đến đảm bảo quyền sử dụng đất cho nhóm người dễ bị tổn thương như phụ nữ, người nghèo và đồng bào dân tộc thiểu số...
Theo đó, dự thảo quy định rõ ràng, cụ thể hơn quyền và trách nhiệm của Nhà nước với tư cách là đại diện chủ sở hữu toàn dân đối với đất đai, thống nhất quản lý nhà nước đối với đất đai; quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất phù hợp với từng đối tượng, từng hình thức sử dụng đất. Dự thảo hoàn thiện chính sách, pháp luật đất đai đối với khu vực nông nghiệp theo hướng mở rộng thời hạn giao đất nông nghiệp trong hạn mức cho hộ gia đình, cá nhân; mở rộng hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp; khuyến khích việc nhận góp vốn, cho thuê quyền sử dụng đất để tập trung đất đai nhằm tạo điều kiện đẩy mạnh tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và nông thôn; quy định chặt chẽ chế độ sử dụng đất trồng lúa, đất rừng nhằm đảm bảo mục tiêu an ninh lương thực quốc gia và bảo vệ môi trường…
Dự thảo cũng hoàn thiện hơn cơ chế nhằm phát huy nguồn lực từ đất đai thông qua quy định Nhà nước chủ động thu hồi đất theo kế hoạch sử dụng đất, tạo quỹ đất “sạch” để đấu giá quyền sử dụng đất; mở rộng các đối tượng thuê đất trả tiền một lần cho cả thời gian thuê. Quy định còn nhằm tạo sự minh bạch trong quản lý, sử dụng đất nhằm phòng, chống tiêu cực, tham nhũng, lãng phí, góp phần làm giảm các khiếu kiện trong lĩnh vực đất đai, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về đất đai thông qua việc bổ sung quy định về hệ thống thông tin đất đai, cơ sở dữ liệu đất đai, quyền tiếp cận thông tin đất đai. Đặc biệt dự thảo lần này quan tâm đến việc đảm bảo quyền sử dụng đất cho nhóm người dễ bị tổn thương như phụ nữ, người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số... Tuy nhiên cũng có ý kiến cho rằng, mặc dù Dự thảo Luật đã chú ý tới nội dung bố trí đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số nhưng chưa thấy đề cập tới nội dung về đất dành cho các khu sinh hoạt cộng đồng dân cư...
Theo bà Hoàng Thị Vân Anh, Vụ trưởng Vụ Chính sách và Pháp chế, tiếp thu ý kiến của nhân dân, Ban soạn thảo đã bổ sung quy định vào dự thảo Luật theo hướng về phân loại đất. Trong đó, đất công cộng có đất phục vụ cho sinh hoạt chung của cộng đồng và khi lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất phải ưu tiên bố trí quỹ đất để xây dựng các công trình công cộng phục vụ hoạt động chung của cộng đồng dân cư, trong đó bao gồm cả các công trình phục vụ hoạt động văn hóa của cộng đồng các dân tộc thiểu số... Tuy nhiên, hiệu quả thực hiện chính sách này vẫn còn hạn chế do đồng bào chuyển nhượng quyền sử dụng đất được Nhà nước hỗ trợ dẫn đến tình trạng không có đất hoặc thiếu đất sản xuất. Do đó, pháp luật đất đai quy định đồng bào được giao đất theo chính sách hỗ trợ của Nhà nước thì chỉ được thực hiện quyền chuyển nhượng, tặng cho quyền sử dụng đất sau 10 năm kể từ ngày được giao đất nhằm đảm bảo ổn định đất ở, đất sản xuất lâu dài cho đồng bào.
Cụ thể, theo phương án 1: Chính phủ quy định giá đất và bảng giá. Bảng giá trong trường hợp này sẽ căn cứ theo khung giá của Chính phủ, nguyên tắc và phương pháp định giá thì UBND tỉnh xây dựng để tính tiền sử dụng đất khi Nhà nước giao đất, tính tiền thuê đất khi Nhà nước cho thuê đất; thu thuế, phí, lệ phí, tính tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất và một số bảng phí khác. Ưu điểm của phương án này là chỉ có một giá. Tuy nhiên, hạn chế của nó là trong trường hợp Nhà nước giao đất và tính tiền sử dụng đất, cho thuê đất và tính tiền thuê đất, hoặc khi Nhà nước thu hồi đất mà phải bồi thường cho người có đất bị thu hồi sẽ có khoảng chênh với giá thị trường tại thời điểm, gây thất thoát cho ngân sách Nhà nước. Trong trường hợp Nhà nước thu tiền sử dụng đất hoặc thu tiền thuê đất, hoặc trong trường hợp doanh nghiệp Nhà nước cổ phần hóa người dân bị thu hồi đất mà được bồi thường sẽ gây thiệt hại cho người dân...
Còn theo phương án 2, khung giá là căn cứ để UBND cấp tỉnh xây dựng, ban hành bảng giá đất. Bảng giá này sẽ là căn cứ để tính các khoản tiền như: Tính tiền sử dụng đất khi Nhà nước công nhận quyền sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân; tính tiền thuê đất đối với trường hợp Nhà nước cho thuê đất thu tiền thuê đất hàng năm không thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất thuê; tính các khoản thuế liên quan đến đất đai; tính phí và lệ phí trong quản lý, sử dụng đất đai; tính tiền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai;
PHƯƠNG MINH
(tổng hợp từ ĐCS)
