Để xây dựng Nhà máy thủy điện Sông Ba Hạ, ngoài 98 hộ dân phải di dời nhà cửa, chuyển đi nơi khác định cư, huyện Sơn Hòa cũng phải nhường hơn 890ha đất các loại. Tuy nhiên, đã 3 năm kể từ ngày đưa nhà máy đi vào hoạt động, Công ty cổ phần Thủy điện Sông Ba Hạ vẫn chưa hoàn thành các công trình thủy lợi phục vụ sản xuất, khiến đời sống người dân lâm vào cảnh khó khăn do thiếu đất sản xuất.
Hệ thống mương tưới thuộc Trạm bơm Buôn Lé không có nước tưới - Ảnh: P.NAM
Theo chủ trương, Công ty cổ phần Thủy điện Sông Ba Hạ và huyện Sơn Hòa phải xây dựng 2 công trình thủy lợi sau thủy điện, gồm cống tưới tự chảy xã Suối Trai và Trạm bơm Buôn Lé, xã Krông Pa (Sơn Hòa) để khai thác 410ha lúa nước cấp cho người dân thay cho diện tích đất đã thu hồi. Tuy nhiên, đã hơn 3 năm đi vào hoạt động, công ty này vẫn chưa hoàn thành 2 dự án thủy lợi trên.
Dự án cống tự chảy Suối Trai có vốn đầu tư hơn 26 tỉ đồng, được thiết kế lấy nước trực tiếp từ lòng hồ thủy điện để tưới cho 110ha lúa. Gói đầu tư thứ nhất do Công ty cổ phần Thủy điện Sông Ba Hạ làm chủ đầu tư, hiện đã hoàn thành cống đầu mối, kênh chính, kênh nhánh, san ủi 31ha và đã bàn giao cho UBND huyện Sơn Hòa để cấp đất cho dân. Qua 3 vụ sản xuất cho thấy, có đến 20ha đất thuộc diện xấu, khiến cây lúa không thể phát triển. Còn gói thầu thứ hai, gồm kênh nhánh và san ủi 79ha đất sản xuất, với tổng vốn đầu tư hơn 12,6 tỉ đồng do huyện Sơn Hòa làm chủ đầu tư, đến nay vẫn chưa thể thực hiện vì không có kinh phí.
Đối với dự án xây dựng trạm bơm Buôn Lé, xã Krông Pa tưới cho 300ha, trong đó có 200ha lúa 2 vụ với tổng vốn đầu tư hơn 58 tỉ đồng. Gói đầu tư gồm hạng mục cụm đầu mối, trạm bơm, kênh chính và san ủi 44ha đất sản xuất, do Công ty cổ phần Thủy điện Sông Ba Hạ làm chủ đầu tư, thế nhưng đến nay chỉ mới hoàn thành công tác bồi thường, hỗ trợ người dân để thu hồi đất xây dựng các hạng mục với hơn 2,7ha. Phần diện tích còn lại của 43 hộ dân đang canh tác chưa thể giải phóng mặt bằng, do các hộ không chịu nhận tiền bồi thường. Ông Ma Rơn, Trưởng ban Công tác Mặt trận buôn Chơ, xã Krông Pa than phiền: “Trước đây, đại diện Công ty cổ phần Thủy điện Sông Ba Hạ có hứa khi công trình thủy điện hoàn thành, bà con chúng tôi sẽ có ruộng lúa nước để sản xuất. Thế nhưng, từ năm 2004 đến nay chúng tôi vẫn chưa thấy ruộng đâu cả. Hiện cuộc sống của bà con đang gặp nhiều khó khăn. Còn ông Y Hiếp, Chủ tịch UBND xã Krông Pa thì cho biết, do việc xây dựng trạm bơm, san ủi đồng ruộng chưa hoàn thành nên việc sản xuất của bà con phải dựa nào nước trời. Xã có 200ha có thể sản xuất lúa nước 2 vụ, hiện chỉ sản xuất 1 vụ lúa dựa vào nước trời, năng suất 3 tấn/ha.
Theo ông Phạm Đình Phụng, Phó chủ tịch UBND huyện Sơn Hòa, do giá trị cây mía và sắn ngày càng tăng cao, trong khi thỏa thuận đền bù đất giữa người dân và Công ty cổ phần Thủy điện Sông Ba Hạ từ năm 2009 để sản ủi trồng lúa nước chỉ 110 triệu đồng/ha, nên người dân không đồng ý mức giá này nữa, mà đòi bồi thường từ 150 đến 170 triệu/ha. Hơn nữa, diện tích đất thu hồi là của những hộ đồng bào dân tộc thiểu số trước đây đã nhường đất để thi công lòng hồ thủy điện, nên bây giờ không muốn nhường đất nữa, khiến người dân trong vùng bị ảnh hưởng dự án thủy điện Sông Ba Hạ không có đất sản xuất. Ngoài ra, đến nay người dân ở đây cũng chưa được hưởng các chế độ, chính sách về đào tạo nghề để chuyển đổi nghề nghiệp khi bị thu hồi đất.
Thiết nghĩ, các cấp, các ngành và địa phương cần có biện pháp kiên quyết đối với Công ty cổ phần Thủy điện Sông Ba Hạ, do để chậm trễ thi công các gói đầu tư của hai dự án thủy lợi nói trên.
PHƯƠNG NAM
