Bằng nhiều nguồn vốn, từ năm 2006 đến nay, Phú Yên đã đầu tư khoảng 325 tỉ đồng để xây dựng hơn 330 công trình nước sạch trong khu dân cư, trường học và trạm y tế. Tuy nhiên, sau khi đi vào hoạt động, nhiều công trình không phát huy hiệu quả, dẫn đến lãng phí lớn và gây bức xúc trong dân.
Công trình nước sinh hoạt thôn Phú Thịnh, xã An Thạch (huyện Tuy An) được xây dựng từ năm 2006 do Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn tỉnh làm chủ đầu tư có tổng kinh phí 700 triệu đồng đã bị hư hỏng, xuống cấp từ lâu. Hệ thống giếng đào “đắp mền” giữa ruộng rau muống từ mấy năm qua nhưng đến nay chưa được khắc phục sửa chữa. Tương tự, công trình nước sinh hoạt xã Xuân Lãnh, huyện Đồng Xuân cũng được đưa vào sử dụng từ cuối năm 2002 với quy mô 3 giếng đào nằm ngay bên dòng suối cùng hệ thống bể chứa, lọc để cấp nước cho hơn 180 hộ, nhưng do không được bảo quản tốt và duy tu sửa chữa nên cũng đã xuống cấp trầm trọng... Tại xã Krông Pa, huyện Sơn Hòa, toàn bộ 3 công trình cấp nước sử dụng nguồn vốn từ Chương trình 134, 135 từ năm 2007 đến nay hầu như không hoạt động, nhà quản lý vận hành được sử dụng để làm kho chứa.
Cách đây không lâu, HĐND tỉnh đã giám sát trực tiếp tại 55 công trình nước sinh hoạt, phát hiện 13 công trình ngưng hoạt động, 19 công trình hoạt động không hiệu quả do thiếu nguồn nước, nước bị ô nhiễm, mạng cấp nước bị hỏng... Phần lớn những công trình cấp nước tập trung sau khi đi vào hoạt động thì số người dân hưởng lợi đều không đạt như thiết kế ban đầu. Như công trình cấp nước tập trung Đức Bình Tây, huyện Sông Hinh, có công suất cấp nước sinh hoạt cho 266 hộ nhưng chỉ hơn 80 hộ sử dụng. Công trình nước sạch xã Ea Lâm (huyện Sông Hinh) đầu tư từ năm 2005 với kinh phí 1,23 tỉ đồng để cấp nước sinh hoạt cho 373 hộ hầu hết là đồng bào dân tộc Ê Đê, sau vài tháng phải ngưng hoạt động do đường ống dẫn nước thi công không đúng thiết kế, đồng thời nước bị nhiễm phèn gấp 2,5 lần so mức cho phép theo tiêu chuẩn quy định. Từ năm 2008, công trình này tiếp tục đầu tư hàng tỉ đồng để sửa chữa, nâng cấp nhưng vẫn không đạt như thiết kế ban đầu. Hệ thống cấp nước thôn Nguyên Xuân, xã Sơn Nguyên, huyện Sơn Hòa có kế hoạch cung cấp cho 6.799 người dân nhưng thực tế chỉ có 1.650 người được hưởng lợi… Từ năm 2009 đến nay, nguồn kinh phí cho chương trình nước sạch hầu như chỉ đầu tư vào khắc phục, sửa chữa, nâng cấp tạm thời. Theo đánh giá của cơ quan chức năng, trong hai năm qua tỉnh Phú Yên đã nâng tỉ lệ số dân nông thôn được hưởng nước sạch từ 63,2% lên 74% (năm 2011), nghĩa là số dân được hưởng nước sạch tăng thêm khoảng 100.000 người.
Để đạt mục tiêu đến năm 2015, có 90% số dân nông thôn được cấp nước sạch, các ngành chức năng và chính quyền địa phương cần kiểm chứng chính xác trên cơ sở điều tra hiệu quả thực tế từng công trình trước khi tiếp tục triển khai các công trình mới.
PHƯƠNG MINH - THẾ LẬP
