Những năm gần đây, số lượng doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực tư vấn, thiết kế ở Phú Yên tăng đột biến nhưng năng lực của phần lớn các đơn vị lại hạn chế. Điều này gây những hậu quả không tốt cho lĩnh vực xây dựng cơ bản của tỉnh.
Kiểm tra sức bền vật liệu tại một phòng thí nghiệm xây dựng - Ảnh: H.TRUNG
ĐUA NHAU THÀNH LẬP DOANH NGHIỆP TƯ VẤN
Trong năm 2011, Sở Xây dựng đã xử phạt 10 đơn vị tư vấn xây dựng, thi công công trình với các lỗi vi phạm như nhận thầu không đúng theo năng lực đơn vị; có hành vi thuê, mượn bằng, chứng chỉ hành nghề để nhận thầu; không thực hiện đúng cam kết về tỉ lệ công việc trong dự thầu. Qua theo dõi, Sở Xây dựng nhận thấy, các đơn vị bị xử phạt đã chấp hành tốt các quy định của nhà nước, không tái phạm.
Theo Sở Xây dựng, trước năm 2005, ở Phú Yên số lượng doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực tư vấn, thiết kế có thể đếm trên đầu ngón tay. Khi ấy, một số đơn vị mạnh quy tụ được những kỹ sư, kiến trúc sư giỏi, công nhân lành nghề có thể đáp ứng yêu cầu của những công trình xây dựng cơ bản lớn. Thế nhưng trong một vài năm trở lại đây, trên địa bàn tỉnh đã có thêm nhiều doanh nghiệp tư vấn, thiết kế được thành lập và “mạnh ai nấy mạnh”. Hiện Phú Yên có đến 133 đơn vị tư vấn xây dựng (bao gồm cả những đơn vị có phòng las), trong đó qua số liệu Sở Xây dựng nắm được tại 110 doanh nghiệp thì các đơn vị này có 1.252 cán bộ, nhân viên gồm 69 kiến trúc sư, 590 kỹ sư, còn lại có trình độ cao đẳng và trung cấp. Ông Nguyễn Văn Đồng, Phó giám đốc Sở Xây dựng cho biết: Việc “nở rộ” các đơn vị tư vấn thiết kế là điều không thể tránh khỏi vì Phú Yên có một đội ngũ kỹ sư, kiến trúc sư đông đảo. Nhiều người trong số này sau 5 năm làm việc tại các đơn vị lớn, hội đủ điều kiện theo quy định và muốn chứng tỏ mình đã rủ nhau thành lập doanh nghiệp tư vấn. Mặc dù đây là hoạt động kinh doanh có điều kiện nhưng nhờ sự thông thoáng của Luật Doanh nghiệp nên chỉ cần hội đủ một vài điều kiện tiên quyết là những kiến trúc sư, kỹ sư đã có thể hùn nhau mở doanh nghiệp tư vấn xây dựng. Tuy nhiên, năng lực hoạt động của nhiều đơn vị tư vấn, thiết kế lại rất hạn chế; phổ biến nhất là tình trạng thiếu đội ngũ kiến trúc sư, kỹ sư có đủ điều kiện làm chủ nhiệm, chủ trì đồ án. Một số chủ doanh nghiệp còn thiếu trình độ, năng lực về quản lý, điều hành nên hoạt động kinh doanh còn nhỏ lẻ, thiếu tính chuyên nghiệp.
Do có nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực tư vấn, thiết kế, trong khi số lượng các dự án, công trình xây dựng cơ bản trên địa bàn tỉnh hằng năm tăng không đáng kể nên đã xảy ra tình trạng cạnh tranh gay gắt để có công trình, dự án. Nếu như các đơn vị tư vấn xây dựng có uy tín cạnh tranh bằng chất lượng sản phẩm, bảo đảm tiến độ thực hiện đồ án thì các doanh nghiệp chưa có tiếng tăm tìm mọi cách để tiếp cận các chủ đầu tư mà phổ biến nhất là “dow” lại phần trăm chi phí thiết kế hoặc lập dự án đầu tư. Để đáp ứng yêu cầu về năng lực của một dự án, nhiều doanh nghiệp tư vấn xây dựng đã mượn người của nhau thậm chí mượn bằng cấp, chứng chỉ chuyên môn của doanh nghiệp tỉnh ngoài. Vậy mà không hiểu vì lý do gì chủ đầu tư lại không phát hiện ra? Và có một vài doanh nghiệp tư vấn thiết kế của tỉnh chỉ có từ hai đến ba người vẫn nhận được các dự án, công trình có tổng mức đầu tư từ vài tỉ trở lên!
LÀM GÌ ĐỂ SIẾT CHẶT QUẢN LÝ?
Theo ông Nguyễn Văn Đồng, Phó giám đốc Sở Xây dựng Phú Yên, việc nhiều doanh nghiệp tư vấn, thiết kế của tỉnh hạn chế về năng lực làm cho khâu thiết kế có nhiều sai sót, hồ sơ thiết kế kỹ thuật thi công và tổng dự án công trình phải sửa đi sửa lại nhiều lần trong quá trình thẩm định, phê duyệt làm kéo dài thời gian khởi công công trình. Nếu những sai sót không được phát hiện trong quá trình thẩm định thì khi triển khai thi công buộc phải chỉnh sửa có thể ảnh hưởng đến chất lượng công trình. Đó là điều làm đau đầu nhiều chủ đầu tư và cả các nhà thầu nhưng hiện vẫn chưa khắc phục được. Ông Nguyễn Văn Đồng cũng cho biết, thời gian qua, đơn vị này đã tăng cường quản lý, kiểm tra, xử lý nghiêm các doanh nghiệp tư vấn, thiết kế vi phạm nhưng để có thể lập lại trật tự trong lĩnh vực này cần phải triển khai nhiều giải pháp. Trong thời gian đến, Sở Xây dựng tích cực phổ biến, hướng dẫn các văn bản quy phạm pháp luật thuộc lĩnh vực xây dựng đến các sở, ngành, địa phương và các chủ thể tham gia hoạt động xây dựng để mọi tổ chức, cá nhân đều biết. Sở Xây dựng tăng cường công tác kiểm tra năng lực hoạt động của các đơn vị cũng như chất lượng công trình nhằm kịp thời chấn chỉnh các sai sót. Sở Xây dựng còn phối hợp với Sở Kế hoạch - Đầu tư cùng các sở quản lý chuyên ngành và các cơ quan liên quan xử lý nghiêm các doanh nghiệp hoạt động sai quy định. Cũng theo ông, trong quá trình cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh cho các đơn vị hoạt động tư vấn xây dựng, Sở Kế hoạch - Đầu tư cần yêu cầu doanh nghiệp cung cấp đầy đủ thông tin về nhân lực, máy móc, thiết bị, khả năng tài chính, người đứng đầu cơ quan, địa chỉ liên lạc... đồng thời thường xuyên rà soát sự thay đổi của doanh nghiệp gửi về Sở Xây dựng để tiện theo dõi, quản lý. Song quan trọng hơn cả là các chủ doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực tư vấn, thiết kế phải coi trọng việc tổ chức bộ máy, xây dựng hệ thống quản lý chất lượng phù hợp, nâng cao chất lượng sản phẩm, quan tâm tạo điều kiện cho đội ngũ kỹ sư, kiến trúc sư tham gia các lớp đào tạo chuyên môn, pháp luật để có thể nắm vững pháp luật, nâng cao trình độ chuyên môn. Ngoài ra, các doanh nghiệp cần có chế độ đãi ngộ cho đội ngũ cán bộ kỹ thuật, nhất là những người giỏi để họ gắn bó lâu dài với doanh nghiệp.
HOÀI TRUNG
