Một số doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) ở Phú Yên lợi dụng chính sách ưu đãi đầu tư để chuyển giá, né thuế. Điều này không những làm thất thu ngân sách mà còn dẫn đến tình trạng cạnh tranh không lành mạnh, gây bất bình đẳng đối với các doanh nghiệp chấp hành tốt nghĩa vụ thuế.
NHỮNG CHIÊU CHUYỂN GIÁ
Toàn tỉnh hiện có 28 doanh nghiệp FDI hoạt động ở các lĩnh vực sản xuất, chế biến đường, thuốc tân dược, nước tăng lực, nuôi trồng thủy hải sản, gia công lắp ráp ô tô; du lịch, dịch vụ; trong đó có 25 doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài, 3 doanh nghiệp liên doanh. Năm 2011, Cục Thuế Phú Yên đã phối hợp thanh tra 8 đơn vị, xử lý truy thu và phạt gần 1,4 tỉ đồng, giảm lỗ trên 6,2 tỉ đồng, giảm khấu trừ 15,5 triệu đồng. Theo ông Công Văn Lãnh, Phó cục trưởng Cục Thuế Phú Yên, số doanh nghiệp FDI lợi dụng chính sách ưu đãi đầu tư, khuyến khích sản xuất kinh doanh và xuất khẩu để tránh thuế, trốn thuế thông qua hoạt động giao dịch liên kết, chuyển giá ngày càng nhiều, hành vi phức tạp, gây khó khăn cho cơ quan quản lý thuế, làm thất thu ngân sách. Để có thể “phù phép” lãi thành lỗ thông qua hình thức chuyển giá, các doanh nghiệp FDI không làm riêng lẻ mà hoạt động trong cùng tập đoàn hoặc liên kết thành từng nhóm, tự dàn xếp giá thông qua các giao dịch liên kết nhằm tối thiểu hóa nộp ngân sách, tối đa hóa lợi nhuận mà không phải bỏ thêm vốn hay mở rộng sản xuất.
Chuyển giá là hình thức thỏa thuận giá giữa hai doanh nghiệp có liên quan đến nhau (công ty mẹ, công ty con, công ty liên kết vốn…) nhằm mục đích tối đa hóa lợi nhuận, tối thiểu hóa nộp ngân sách nhà nước. Thực trạng chuyển giá khá phổ biến trên thế giới và xuất hiện ở Việt Nam từ khi có các doanh nghiệp FDI.
Đề cập đến “mánh” chuyển giá của doanh nghiệp FDI, ông Công Văn Lãnh cho biết: Các đơn vị này đã dùng những phương thức khác nhau để trốn các khoản thuế, phí thông qua việc báo lỗ trong hoạt động kinh doanh. Phổ biến hơn cả là việc kê giá nguyên liệu đầu vào cao, “đội” chi phí quản lý; đồng thời tìm mọi cách khai tăng chi phí quảng cáo, khuyến mãi để nâng giá vốn đầu vào nhằm triệt tiêu lợi nhuận. Thêm một thủ thuật để “được” lỗ nhằm lách thuế là dù có vốn nhưng doanh nghiệp không đưa vào sản xuất mà đi vay bên ngoài để đưa lãi suất vào chi phí, làm tăng giá trị đầu vào. Ngoài ra, thông qua hoạt động giao dịch liên kết như nhà đầu tư góp vốn vào doanh nghiệp Việt Nam nhưng nâng giá trị máy móc, thiết bị và công nghệ; định giá tiền bản quyền thương hiệu cao hơn so với thực tế; bán hàng hóa, nguyên vật liệu cho công ty liên kết thấp hơn nhiều so với giá bán cho các bên không có quan hệ liên kết… doanh nghiệp FDI có thể chuyển lợi nhuận về công ty mẹ ở nước ngoài.
TĂNG CƯỜNG THANH, KIỂM TRA
Thủ thuật chuyển giá của doanh nghiệp FDI được coi là một trong những lỗ hổng quản lý tài chính lớn nhất hiện nay. Thực trạng này là một hình thức trốn thuế, làm thất thu ngân sách, dẫn đến môi trường cạnh tranh không lành mạnh, gây bất bình đẳng đối với các doanh nghiệp chấp hành tốt nghĩa vụ thuế. Chuyển giá còn làm suy yếu năng lực quản lý nhà nước trong việc kêu gọi đầu tư để phát triển kinh tế. Theo Phó cục trưởng Cục Thuế Phú Yên Công Văn Lãnh, ngành Thuế đang tăng cường công tác thanh, kiểm tra, chống chuyển giá tại các doanh nghiệp, giúp các đơn vị này tự điều chỉnh hạch toán để giảm lỗ và có phát sinh thu nhập chịu thuế. Nhờ vậy, trong năm 2011, các doanh nghiệp FDI ở Phú Yên đóng thuế được 79 tỉ đồng, tăng hơn 14 tỉ đồng so với cùng kỳ.
Năm 2012, cơ quan thuế tiếp tục thanh tra các doanh nghiệp có giao dịch liên kết, có dấu hiệu chuyển giá, kinh doanh lỗ, nợ thuế lớn...; tổ chức thống kê, phân loại các doanh nghiệp FDI để áp dụng các biện pháp phòng, chống chuyển giá phù hợp. Cục Thuế Phú Yên sẽ tiếp tục tuyên truyền cho các doanh nghiệp FDI trên địa bàn biết chuyển giá là vi phạm pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật thuế và kêu gọi đạo đức kinh doanh của doanh nghiệp; hướng dẫn các đối tượng này kê khai thuế đúng thực tế kinh doanh; tăng cường kiểm tra, kiểm soát, xử lý nghiêm vi phạm về các hoạt động chuyển giá; kiến nghị các cơ quan chức năng xây dựng bộ dữ liệu về giá trên thị trường trong nước, ngoài nước và thông tin về hoạt động của doanh nghiệp…
VIỆT AN
