Thời gian qua, kinh tế tập thể (KTTT) có nhiều chuyển biến tích cực, đóng góp vào quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế của Phú Yên. Tuy nhiên, hiệu quả hoạt động vẫn chưa cao, số hợp tác xã trung bình yếu, ngưng hoạt động còn nhiều. Hội thảo “Đề án kiện toàn đổi mới và phát triển kinh tế tập thể tỉnh Phú Yên đến năm 2015” đã đề ra nhiều giải pháp thiết thực….
Xã viên HTX NN KDDVTH Đông Hòa An (Phú Hòa) trồng rau phục vụ tết - Ảnh: X.HUY
NHIỀU RÀO CẢN
Phú Yên hiện có 206 hợp tác xã (HTX), thu hút khoảng 100.000 lao động thuộc các lĩnh vực nông nghiệp, CN-TTCN, giao thông vận tải, xây dựng… Tổng giá trị tài sản trên 237 tỉ đồng, doanh thu năm 2011 ước đạt gần 300 tỉ đồng (tăng gần 20% so với năm 2010), lợi nhuận sau thuế ước đạt trên 12 tỉ đồng (tăng trên 12%). Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh còn 1.674 tổ hợp tác đang hoạt động, thu hút trên 14.000 lao động với doanh thu bình quân từ 30-50 triệu đồng/năm và bốn quỹ tín dụng nhân dân với gần 3.000 thành viên với tổng vốn huy động trên 8 tỉ đồng. Dù đã vượt qua khó khăn, bảo toàn được nguồn vốn để tái đầu tư sản xuất, kinh doanh nhưng về tổng thể, nội lực của các HTX vẫn còn yếu do thiếu vốn, trong khi tài sản cố định đều cũ kỹ, lạc hậu. Có HTX không nắm chắc số xã viên góp vốn hay số lượng xã viên quá lớn so với năng lực điều hành của ban quản trị; hoạt động của HTX mang tính cộng đồng theo địa bàn hành chính, không đảm bảo nguyên tắc của Luật HTX. Trong khi đó tình trạng nợ đọng trong các HTX chưa được giải quyết dứt điểm, số HTX yếu kém chiếm hơn 57,4%, sự bất cập về đội ngũ quản lý, trình độ năng lực cán bộ HTX còn tồn tại...
Ông Nguyễn Văn Chín, Chủ nhiệm HTX Nông nghiệp kinh doanh tổng hợp Hòa Thắng 2 (huyện Phú Hòa) cho biết: “Hiện nay, khó khăn chung của các HTX là thiếu vốn. Ngoài việc chưa tiếp cận được vốn vay của ngân hàng, tình trạng nợ dây dưa kéo dài của ngành điện lực về hoàn trả hàng chục tỉ đồng vốn đầu tư của các HTX sau khi bàn giao lưới điện gây không ít khó khăn cho các hợp tác xã”. Còn ông Trương Ngọc Cửu, Chủ nhiệm HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ Hòa Phong (huyện Tây Hòa) cho biết: “Hiện nay, một số HTX chưa có điều kiện triển khai thực hiện các dịch vụ phục vụ xã viên, như tín dụng nội bộ, vật tư nông nghiệp… nên xã viên chưa gần gũi với HTX, chưa xem HTX là điểm tựa vững chắc. Trong khi một số chủ nhiệm HTX lại sợ trách nhiệm, chưa mạnh dạn đầu tư kinh phí để mở rộng sản xuất, kinh doanh”.
PHẤN ĐẤU TRÊN 70% HTX ĐẠT KHÁ GIỎI
Để kiện toàn đổi mới KTTT đến năm 2015, Liên minh HTX Phú Yên đã đưa ra nhiều mục tiêu như: mỗi năm vận động thành lập từ bốn HTX trở lên, nâng tổng số HTX đến năm 2015 có trên 170 HTX và ba liên hiệp HTX; thu hút khoảng 220.000 người tham gia với trên 80% số hộ nông dân tham gia hoặc sử dụng dịch vụ của HTX; nâng tỉ lệ HTX hoạt động khá giỏi lên trên 70%, giảm số HTX yếu kém xuống dưới 10%; số đơn vị làm ăn có lãi từ 85-90%, thu nhập xã viên tăng từ 15%/năm; mỗi huyện, thị xã, thành phố có từ 30 tổ hợp tác điển hình tiên tiến… Bên cạnh đó, tiếp tục nâng cao nhận thức đối với KTTT, thành lập thêm Ban chỉ đạo phát triển KTTT cấp xã, phường; ban hành chính sách cán bộ và đào tạo, thu hút nhân lực trẻ vào HTX; xây dựng hai mô hình kiểu mới là tổ chức đồng sở hữu, đồng sử dụng sản phẩm dịch vụ của HTX và tổ chức HTX của người lao động, trong đó xã viên vừa là chủ sở hữu vừa là lao động làm thuê.
Ông Rene Page, chuyên gia của Tổ chức Hợp tác phát triển Đức (GIZ) chia sẻ: “Bên cạnh việc thành lập và đưa vào hoạt động quỹ hỗ trợ phát triển HTX, tạo điều kiện cho HTX vay vốn, triển khai tốt công tác thu hồi nợ đọng, UBND tỉnh Phú Yên cần đẩy mạnh hơn nữa việc hỗ trợ HTX xây dựng kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất và đời sống xã viên; hỗ trợ HTX xúc tiến thương mại, tìm kiếm thị trường, tổ chức giới thiệu rộng rãi sản phẩm trong và ngoài nước. Cùng với đó là liên kết thành lập liên hiệp HTX, đảm bảo tận dụng thị trường đầu vào và đầu ra mang tính chiến lược, ổn định và lâu dài giữa các HTX thành viên trong tất cả lĩnh vực”.
Ông Trần Thiện Kim, Phó giám đốc Sở Kế hoạch – Đầu tư Phú Yên cho biết: “Về lâu dài cần tăng cường quán triệt chủ trương, chính sách Đảng, Nhà nước về KTTT; tăng cường chỉ đạo, kiểm tra, kiểm soát của các cấp ngành, địa phương trên cơ sở đó tham mưu cho UBND tỉnh rà soát, kiện toàn những chính sách chưa đi vào thực tiễn. Nguyên nhân chính dẫn đến các HTX yếu, kém là do thiếu vốn, nguyên liệu và thị trường trong khi tổ chức quản lý chưa hiệu quả. Do đó, Liên minh HTX Phú Yên cần tổ chức một bộ phận thu thập xử lý thông tin về vốn, thị trường, nhân lực… xây dựng mô hình HTX điểm, hình thành câu lạc bộ HTX theo nhóm ngành để các HTX có điều kiện học hỏi kinh nghiệm, giúp đỡ lẫn nhau. Trong thời gian đến Sở Kế hoạch - Đầu tư sẽ tiếp tục phối hợp với Liên minh, các sở, ngành tìm hiểu những vướng mắc và đề xuất với UBND tỉnh nhằm tìm cách tháo gỡ khó khăn cho KTTT”. Bên cạnh đó, đại diện các ngành, địa phương trong tỉnh cũng sẽ giúp đỡ các HTX kiện toàn bộ máy tổ chức, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, lao động cho các HTX.
Sự ra đời của Đề án kiện toàn đổi mới và phát triển kinh tế tập thể tỉnh Phú Yên đến năm 2015 đang được kỳ vọng sẽ tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy kinh tế tập thể ngày càng phát triển, từng bước đóng góp tỉ trọng đáng kể hơn trong cơ cấu GDP của tỉnh, đồng thời khẳng định vai trò, vị trí quan trọng của nền KTTT trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN theo tinh thần Nghị quyết Hội nghị BCH Trung ương Đảng lần thứ 5 (khóa IX).
XUÂN HUY
