Mô hình liên doanh của Công ty TNHH xuất nhập khẩu Vinh Sâm và bốn công ty của Nhật Bản về khai thác, chế biến cá ngừ là một bước đột phá lớn để đưa thương hiệu cá ngừ đại dương Phú Yên ra thế giới. Tuy nhiên, để ngư dân yên tâm bám biển sản xuất, rất cần sự hỗ trợ từ phía các ngành chức năng. Báo Phú Yên phỏng vấn thứ trưởng Bộ NN-PTNT Vũ Văn Tám xung quanh vấn đề này.

 

* Ông có thể đánh giá khái quát về tình hình khai thác cá ngừ đại dương của cả nước nói chung và Phú Yên nói riêng?

Ông Vũ Văn Tám - Ảnh: T.HƯƠNG

- Nghề câu cá ngừ được du nhập vào nước ta từ Nhật Bản cách đây khoảng 20 năm, được chuyển giao thông qua Tổng công ty Hải sản Biển Đông. Mô hình khai thác cá ngừ theo hướng công nghiệp do các công ty quốc doanh đảm đương và nhân rộng ra các tỉnh miền Trung, trong đó tập trung tại ba tỉnh Phú Yên, Bình Định, Khánh Hòa. Sau khi du nhập vào Việt Nam, đến nay ngư dân các tỉnh miền Trung đã thành thạo nghề và trở thành một nghề chủ lực.

Những năm gần đây, Phú Yên luôn dẫn đầu cả nước về sản lượng cá ngư. Riêng năm 2011, sản lượng cá ngừ đạt khoảng 5.630 tấn, tăng 200 tấn so với năm 2010 (sản lượng khai thác cả nước trên 12.000 tấn) với 600 tàu hoạt động trong lĩnh vực này. Ngoài ra, mô hình liên doanh của Công ty TNHH xuất nhập khẩu Vinh Sâm và bốn công ty của Nhật Bản về khai thác, chế biến cá ngừ sẽ là một bước đột phá đưa nghề câu cá ngừ của Phú Yên cũng như của Việt Nam phát triển theo hướng công nghiệp, đưa thương hiệu cá ngừ Phú Yên ra thế giới… Bộ NN-PTNT cũng đã nhận thấy và đánh giá rất cao tiềm năng phát triển nghề câu cá ngừ tại các tỉnh miền Trung, nhất là Phú Yên. Hiện Bộ NN-PTNT đã lập đề án Tổ chức sản xuất khai thác cá ngừ đại dương theo hướng công nghiệp. Qua đó tất cả các khâu như điều tra nguồn lợi, phát triển tàu thuyền, phương tiện đánh bắt, công nghệ bảo quản, chế biến sau thu hoạch cho đến tiêu thụ, xuất khẩu sẽ được thực hiện theo hướng công nghiệp. Hạn chế hiện nay của Phú Yên là vẫn chưa có chính sách đầu tư cơ sở hạ tầng một cách đồng bộ để phục vụ nghề khai thác thủy sản nói chung, nghề câu cá ngừ nói riêng. Vẫn còn nhiều cảng cá đã xuống cấp, nhưng chưa được đầu tư, kỹ thuật bảo quản sau thu hoạch còn thấp, bến neo đậu tàu thuyền chưa đáp ứng nhu cầu…

* Theo ông, để đẩy mạnh phát triển nghề khai thác cá ngừ, các ngành chức năng và ngư dân Phú Yên cần chú trọng đến những vấn đề gì?

Tỉnh Phú Yên cần nghiên cứu những nhu cầu của ngư dân để cùng với Trung ương đưa ra những chính sách hỗ trợ, khuyến khích ngư dân tham gia hình thành các tổ đội đánh bắt. Từng bước tổ chức lại sản xuất ngành khai thác cá ngừ, chú trọng đầu tư cho các cơ sở hạ tầng như cảng cá, chợ cá và các phương tiện đánh bắt, kỹ thuật dò cá, thông tin liên lạc để hỗ trợ cho ngư dân... Tổ chức chuỗi liên kết giữa các doanh nghiệp thu mua, chế biến gắn với các tổ đội tàu thuyền khai thác cá ngừ cho ngư dân nhằm ổn định đầu ra, bảo quản sản phẩm từ khai thác đến tiêu thụ, nhằm tăng cường khả năng cạnh tranh của sản phẩm và giảm bớt những khâu trung gian trong quá trình tổ chức sản xuất.

Về phía ngư dân cần phải nắm vững luật pháp Việt Nam, cũng như các nước trong khu vực; học tập để nâng cao trình độ, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất nhằm giảm chi phí, tăng hiệu quả. Khi ra khơi, ngư dân cần gắn kết với nhau thành tổ, đội đoàn kết sản xuất để hỗ trợ nhau phòng ngừa rủi ro trên biển, chia sẻ kinh nghiệm để nâng cao hiệu quả trong sản xuất; tăng cường thông tin hai chiều giữa cơ quan quản lý Nhà nước với các ngư dân…

Sơ chế cá ngừ tại cảng cá phường 6 (TP Tuy Hòa) - Ảnh: T.HƯƠNG

* Tình trạng tàu đánh bắt ở những vùng biển xa bị ngành chức năng của các nước trong khu vực bắt giữ, đang là một trở ngại lớn đối với ngư dân khi vươn khơi. Thời gian tới, Bộ NN-PTNT có biện pháp gì để can thiệp, hỗ trợ ngư dân, thưa ông?

- Trước hết các ngành chức năng cần hướng dẫn ngư dân am hiểu các quy định của luật pháp Việt Nam và các nước trong khu vực trong việc đánh bắt trên biển để ngư dân không vi phạm. Cơ quan quản lý nhà nước sẽ nghiên cứu những chính sách hỗ trợ ngư dân để có những thông tin kịp thời, phối hợp với các ngành chức năng trên biển để bảo vệ ngư dân.

Hiện Bộ NN-PTNT đang đề xuất với Chính phủ, Quốc hội xây dựng lực lượng kiểm ngư để phối hợp cùng với lực lượng biên phòng, cảnh sát biển, hải quân để hỗ trợ ngư dân, đề phòng những rủi ro khi sản xuất trên biển. Tăng cường hợp tác nghề cá với các nước trong khu vực để khi xảy ra tình trạng các thuyền câu của nước ta lỡ vào vùng biển của nước bạn và ngược lại thì sẽ thông tin kịp thời lẫn nhau để xử lý trên tinh thần hợp tác, nhân đạo.

* Xin cảm ơn ông!

TUYẾT HƯƠNG (thực hiện)