Giá nguyên liệu mía, sắn tăng cao, nên một số nông dân các huyện miền núi Sơn Hòa, Sông Hinh phá bỏ một số cây trồng khác để trồng sắn, mía. Nhiều nơi, nông dân còn phá rừng để trồng mía, sắn gây nguy cơ phá vỡ quy hoạch diện tích sản xuất các loại cây trồng.
Nông dân huyện Đồng Xuân thu hoạch niên vụ mía 2010-2011. - Ảnh: H.NAM
TRÊN 2.600HA NGOÀI QUY HOẠCH
Theo thống kê của Sở NN-PTNT Phú Yên, niên vụ mía 2010-2011, diện tích mía toàn tỉnh hơn 19.800ha. Trong đó, diện tích vùng nguyên liệu mía thuộc Công ty TNHH Công nghiệp KCP Việt Nam là 14.000ha và diện tích vùng nguyên liệu mía thuộc Công ty Cổ phần mía đường Tuy Hòa 4.220ha, diện tích phát sinh ngoài vùng nguyên liệu đã quy hoạch khoảng 1.618ha.
Với năng suất bình quân 55 tấn/ha, tổng sản lượng gần 1,1 triệu tấn mía nguyên liệu, các nhà máy đường của tỉnh đã phải kéo dài thời gian hoạt động hơn một tháng so với niên vụ trước để tiêu thụ hết mía của nông dân. Theo đánh giá của ngành chức năng, với giá mua mía 900.000-950.000 đồng/tấn tại ruộng, nông dân thu lợi nhuận bình quân 24 triệu đồng/ha.
Thấy lợi nhuận tăng, nhiều nông dân đã mở rộng diện tích trồng mía một cách ồ ạt. Chỉ tính riêng huyện Sông Hinh, niên vụ mía 2009-2010, toàn huyện trồng 2.238ha, theo kế hoạch của Phòng NN-PTNT huyện thì niên vụ mía năm 2010-2011 trồng 2.550ha, tuy nhiên nông dân tự ý trồng lên đến 3.049ha. Việc đầu tư chăm sóc cây mía theo hướng thâm canh với các giống mía cao sản như K84-200, ROC25, R570… nên năng suất mía bình quân ở huyện này đạt 53 tấn/ha, nông dân thu nhập khá cao. Tuy nhiên, việc mở rộng diện tích tăng đột biến này gây khó khăn cho công tác kiểm soát vùng nguyên liệu đã được quy hoạch.
Tương tự, tại xã Ea Chà Rang (huyện Sơn Hòa), niên vụ mía 2010-2011, toàn xã trồng 790ha mía, tăng 185ha so với niên vụ mía 2009-2010 và có nguy cơ tăng hơn nữa vào những năm tiếp theo. Ông Thái Hồng Tân, Phó Chủ tịch UBND xã Ea Chà Rang cho biết: “Nông dân đang chuyển đổi nhiều loại cây trồng và đất hoang hóa sang trồng mía để thu lợi nhuận cao. Tuy nhiên, việc mở rộng diện tích này cũng khó lường vì nông dân tự phát chuyển đổi trồng xen canh trên đất trồng mè, đậu các loại và lúa thổ”.
Sắn cho năng suất từ 18-22 tấn/ha, giá thu mua sản phẩm tươi tại bàn cân các nhà máy chế biến tinh bột từ 2.100-2.250 đồng/kg; còn giá sắn lát (sắn phơi khô) từ 4.800-5.000 đồng/kg, tăng gần gấp đôi so với năm ngoái và cao nhất từ trước đến nay. Tính ra, người trồng sắn thu lãi bình quân 20 triệu đồng/ha. Hiện tại, huyện Sông Hinh có gần 6.000 ha sắn, vượt 1.000ha so với quy hoạch đến năm 2015. Riêng xã Sơn Giang đã trồng mới hơn 300ha, trong đó khoảng 100ha ở khu vực gần sông những năm trước chỉ trồng dưa, bắp lai, nhưng nay cũng đã được chuyển sang trồng sắn. Theo thống kê của Sở NN-PTNT Phú Yên, niên vụ sắn năm 2010-2011, nông dân toàn tỉnh trồng 15.180ha, trong khi đó, diện tích quy hoạch chung 13.000ha.
THU HOẠCH KÉO DÀI, CHẤT LƯỢNG GIẢM
Theo nhận định của Sở NN-PTNT Phú Yên, thời gian qua đã xảy ra hiện tượng người dân phá rừng, lấn chiếm đất lâm nghiệp để trồng sắn và trồng mía, làm diện tích đất rừng, đất lâm nghiệp ngày càng suy giảm. Theo thống kê của Chi cục kiểm lâm Phú Yên, đến thời điểm này, tổng diện tích đất rừng, đất lâm nghiệp của tỉnh bị người dân lấn chiếm để trồng sắn, trồng mía lên đến hơn 8.700ha, trong đó diện tích đất rừng bị mất hơn 5.100ha, diện tích đất lâm nghiệp bị mất là 3.600ha. Hiện tượng phá rừng, lấn chiếm đất nông nghiệp xảy ra nhiều nhất là tại các huyện Sơn Hòa, với diện tích đất rừng, đất lâm nghiệp bị lấn chiếm là 2.516ha, huyện Sông Hinh 2.346ha.
Việc phát sinh ngoài vùng nguyên liệu đã quy hoạch đã dẫn đến khâu thu hoạch kéo dài, có nơi mía khô do nắng gắt nhưng nông dân chưa bán được. Đến thời điểm hiện nay ở một số vùng như Phước Hiệp, xã Xuân Phước (Đồng Xuân), Nguyên Xuân, xã Suối Bạc (Sơn Hòa) và một số địa phương khác trên các vùng gò đồi, rẫy, mía vẫn còn nhiều. Mấy năm trước, đến thời điểm này vụ mía đã kết thúc. Theo phản ảnh của nhiều nông dân, cây mía đứng dưới cái nắng gay gắt, lá khô tận đọt, cây teo tóp nên nhẹ cân. Để giữ ổn định diện tích trồng mía cho các vụ đến và hoạt động của các nhà máy đường trong những năm tới, UBND tỉnh yêu cầu Công ty cổ phần mía đường Tuy Hòa, Công ty TNHH Công nghiệp KCP Việt Nam cần rà soát diện tích mía hiện còn chưa thu hoạch trong vùng nguyên liệu mía của công ty để có kế hoạch thu mua kịp thời, nhất là những diện tích mía chín đã đến thời kỳ thu hoạch. Các nhà máy đường cần chạy hết công suất tối đa và duy trì hoạt động liên tục nhằm tăng mức tiêu thụ lượng mía cây trong ngày để đẩy nhanh tiến độ thu hoạch mía, đáp ứng nhu cầu bức thiết của người trồng mía.
MẠNH HOÀI
