Ngoài việc giao đất cho xã viên theo Nghị định 64 của Chính phủ, việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) cho các hợp tác xã nông nghiệp ở Phú Yên vẫn còn chậm.

Xã viên HTX nông nghiệp An Ninh Tây (huyện Tuy An) phơi lúa tại sân phơi của HTX. - Ảnh: P.NAM

Đến nay, chỉ có 75/133 hợp tác xã (HTX) nông nghiệp trên địa bàn tỉnh tiến hành các thủ tục để cấp sổ đỏ. Ngoài đất làm trụ sở đã cấp sổ đỏ, diện tích đất khác được cấp sổ đỏ đạt rất thấp. Riêng đất sản xuất lâm nghiệp, các HTX được Nhà nước giao 958ha, nhưng chỉ mới cấp sổ đỏ 25ha, chiếm tỉ lệ 2,5%; đất làm nhà kho, sân phơi… phục vụ sản xuất nông nghiệp cũng chỉ có gần 50ha được cấp sổ đỏ.

Qua tìm hiểu, được biết nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng chậm trễ trong việc này là do những diện tích được cấp sổ đỏ không được các ngân hàng chấp nhận làm tài sản thế chấp nên việc nắm giữ sổ đỏ đối với ban quản trị các HTX là không cần thiết. Thêm vào đó, số diện tích được cấp sổ đỏ, HTX phải nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất hàng năm nên nhiều HTX không mặn mà trong việc này. 

Trên thực tế, để khai thác tiềm năng đất sẵn có và tạo nguồn vốn duy trì hoạt động, nhiều HTX sử dụng đất nhà kho, sân phơi… là những diện tích Nhà nước không thu tiền sử dụng đất, đem cho thuê hoặc liên doanh để làm kho bãi, mở các cơ sở sản xuất. Điển hình như HTX nông nghiệp Hòa Định Đông, HTX nông nghiệp Hòa Quang Nam (huyện Phú Hòa) liên kết với Công ty cổ phần Thiên Tân mở cơ sở chế biến hạt điều giải quyết việc làm và tăng thu nhập cho khoảng 700 lao động nông nhàn tại địa phương. HTX nông nghiệp phường 9 (TP Tuy Hòa) cho doanh nghiệp tư nhân và cá nhân thuê một phần diện tích các sân kho để làm cơ sở sản xuất gạch ngói, kho bãi, trồng cây cảnh… Việc làm này của các HTX không phù hợp với Luật Đất đai, vì diện tích đất mà các HTX đang quản lý không có sổ đỏ nên không có cơ sở pháp lý để liên kết phát triển sản xuất, kinh doanh.

Trao đổi với chúng tôi, chủ nhiệm các HTX đều khẳng định, với mức bình quân 500m²/người đất trồng lúa, vì vậy để kinh tế tập thể phát triển thì cần phải liên kết với các doanh nghiệp để hình thành các cơ sở sản xuất lớn, tiêu thụ nông sản sẵn có tại địa phương và giải quyết việc làm cho xã viên. Ông Lê Luân, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Phú Yên cho rằng, việc sử dụng đất nói trên của các HTX là sai mục đích. Thế nhưng ông cũng thừa nhận rằng, nếu không tận dụng khai thác sẽ lãng phí vì nhà kho thường không được xã viên sử dụng. Còn đối với sân phơi, do ruộng gần đường nên sau khi thu hoạch, nhiều xã viên không đưa lúa về sân phơi mà phơi luôn trên đường. Bên cạnh đó, phần lớn sân phơi, nhà kho được xây dựng từ những năm 80 của thế kỷ trước, đến nay đã xuống cấp nặng và thường ở những vị trí không thuận lợi.

Thiết nghĩ, để khắc phục những bất cập trên, thời gian tới Liên minh HTX tỉnh cần hướng dẫn các HTX sử dụng đất phù hợp với Luật Đất đai và làm thủ tục xin giao đất theo Luật HTX. Đồng thời, sớm kiến nghị cấp có thẩm quyền nghiên cứu, điều chỉnh chính sách thuế đối với diện tích đất được Nhà nước giao không thu tiền sử dụng đất, nhưng đã chuyển mục đích sử dụng để hỗ trợ cho các HTX có điều kiện phát triển.

PHƯƠNG NAM