Nghịch lý lớn đang xảy ra trên thị trường tiền tệ Phú Yên: Trong khi tỉ giá giữa đồng ngoại tệ và nội tệ (USD/VND) tiếp tục xu thế giảm, nguồn cung ngoại tệ tại các tổ chức tín dụng tăng lên, vậy nhưng ở chiều ngược lại, vốn huy động VND rất “khát”. Đây là lý do tại sao một số tổ chức tín dụng ngầm “phá rào” trần lãi suất huy động 14%/năm để thu hút nguồn vốn nhàn rỗi từ các thành phần kinh tế về mình, khiến cho lãi suất cho vay tăng vọt xấp xỉ 20%/năm, cho dù mới đây Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Giàu tái khẳng định: Việc Ngân hàng Nhà nước khống chế trần lãi suất huy động là theo luật và các tổ chức tín dụng không được phạm luật.
Theo thống kê của Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước tại Phú Yên, nguồn vốn huy động của các tổ chức tín dụng tại địa phương xấp xỉ 6.000 tỉ đồng, chỉ đáp ứng 65% nhu cầu vốn tại chỗ. Một khảo sát nhanh mới đây của Báo Phú Yên cho thấy, một số tổ chức tín dụng trên địa bàn TP Tuy Hòa đều niêm yết công khai lãi suất huy động vốn bằng VND ở mức 14%/năm áp dụng các kỳ hạn từ 1 đến 12 tháng, lãnh lãi cuối kỳ. Song trên thực tế, không ít khách hàng khi được hỏi về lãi suất tiền gửi đều cho rằng lãi suất ngân hàng đang quay lại thời kỳ “hoạt động bí mật”, treo biển 14% nhưng thực tế không phải vậy. Điều này có nghĩa là trần lãi suất tiền gửi 14%/năm mà Ngân hàng Nhà nước quy định đã bị một số tổ chức tín dụng “vô hiệu hóa”, khiến cho hiện tượng “rút ruột” vốn lẫn nhau giữa các tổ chức tín dụng càng thêm căng thẳng, vô hình chung đánh đồng giữa những tổ chức tín dụng chấp hành nghiêm túc và không nghiêm túc quy định của Ngân hàng Nhà nước, dẫn đến cạnh tranh không lành mạnh, gây rối loạn mặt bằng lãi suất.
Một khi các tổ chức tín dụng bước vào cuộc đua lãi suất đầu vào thì hệ lụy kéo theo đó là lãi suất đầu ra sẽ tăng theo. Theo tính toán, hoạt động kinh doanh tiền tệ của các tổ chức tín dụng chỉ được đảm bảo có lời khi lãi suất đầu ra cao hơn lãi suất đầu vào tối thiểu 4%. Như vậy, với lãi suất đầu vào trên dưới 14% thì lãi suất đầu ra phải ở mức 18% hoặc trên 18%/năm. Và một khi doanh nghiệp chấp nhận vay vốn với mức lãi suất này thì hoạt động sản xuất kinh doanh gần như bằng không, bởi tỉ suất lợi nhuận trong sản xuất kinh doanh cao lắm cũng chỉ ở mức 20%/tổng vốn đầu tư. Thực trạng này đang đặt Ngân hàng Nhà nước vào thế phải lựa chọn, hoặc dỡ bỏ trần lãi suất để cung - cầu vốn tự điều tiết theo quan hệ thị trường, hoặc tiếp tục áp đặt những biện pháp hành chính mạnh mẽ hơn nhằm giữ vững sự ổn định thị trường. Nhiều ý kiến cho rằng đã đến lúc Ngân hàng Nhà nước đưa ra những giải pháp đồng bộ và quyết liệt hơn để bình ổn thị trường tiền tệ, nếu không nền kinh tế sẽ có nguy cơ rơi vào tình trạng đình đốn vì sức ép lạm phát và lãi suất cao. Trước mắt, Ngân hàng Nhà nước tăng cường công tác thanh – kiểm tra, nếu phát hiện tổ chức tín dụng nào vi phạm trần lãi suất theo quy định thì nhất thiết phải có chế tài xử lý mạnh, kể cả đình chỉ hoạt động, cách chức giám đốc điều hành, không để tình trạng tự “vượt rào” trần lãi suất, vì lợi ích cục bộ của một tổ chức tín dụng nào đó mà bỏ qua lợi ích chung của toàn bộ nền kinh tế. Về phía các doanh nghiệp, không nên có tâm lý dựa dẫm, hoặc đặt quá nhiều kỳ vọng vào việc giảm mạnh lãi suất cho vay của các tổ chức tín dụng, bởi vì chính sách thắt chặt tiền tệ trong thời điểm này là nhằm giảm sức ép lạm phát là ưu tiên hàng đầu. Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng phải chủ động cơ cấu lại kế hoạch sản xuất kinh doanh của mình cho phù hợp với tình hình thực tế, đồng thời phối hợp chặt chẽ với tổ chức tín dụng nhằm tìm ra những đối sách tối ưu ứng phó linh hoạt với những khó khăn phát sinh từ nội tại của mỗi doanh nghiệp, cũng như các yếu tố tác động từ bên ngoài.
NGUYỄN QUANG
