Từ xưa, núi Thiên Ấn (tục danh núi Hó) được xem là “đệ nhất phong cảnh” của tỉnh Quảng Ngãi với mỹ danh “Thiên Ấn niêm hà” (tức ấn trời đóng trên sông). Núi cao 101m so với mặt biển, trên đỉnh bằng phẳng cả bốn mặt giống như một quả ấn kiềm úp sấp nên mới có tên gọi Thiên Ấn. 

Khu mộ tháp, nơi yên nghỉ các vị sư chùa Thiên Ấn  - Ảnh: T.Q

 

Núi Thiên Ấn thuộc địa bàn huyện Sơn Tịnh, nằm bên sông Trà Khúc về phía bắc, từ lâu đã trở thành biểu tượng cho sự vĩnh hằng vùng đất Quảng Ngãi. Thi sĩ Bích Khê viết: “Ngàn năm quả Ấn nằm trơ mốc/ Một dải sông Trà chảy sậm xanh”.

Đường lên Thiên Ấn tự theo hình xoắn ốc. Quanh sườn đồi lên tận đỉnh có những hàng dương liễu vi vu, có tàng cây cổ thụ rợp bóng quanh năm bên khu tòa tháp các vị Tổ… Từ đỉnh Thiên Ấn du khách có thể ngắm nhìn cả một khoảng không gian bao la, hùng vĩ. Phía tây là rặng Thạch Bích như một bức thành sừng sững; nhìn xuống hướng đông là cảnh đẹp nổi tiếng “Cổ Lũy cô thôn”; về hướng bắc là núi Long Đầu với mình rồng uốn lượn; hướng nam là núi Thiên Bút với mỹ danh “Thiên Bút phê vân” (Bút trời vẽ mây)… Ngắm nhìn cảnh đẹp Thiên Ấn, du khách nghe lòng lâng lâng và tai bỗng nghe tiếng chuông vang từ trên đỉnh cao xuống, âm thanh ngân dài theo dòng Trà Giang, xuôi mấy vạn thủy trình. Thiên Ân không hổ danh là “đệ nhất thắng cảnh” của tỉnh Quảng Ngãi, là di tích quốc gia được Bộ Văn hóa - Thông tin công nhận từ năm 1990.

Trên núi có ngôi chùa cổ được xây dựng từ cuối thế kỷ XVII. Năm 1669 có một vị sư từ tỉnh Phúc Kiến, Trung Quốc, tên là Lê Duyệt, pháp danh Minh Hải, tự phật bảo hiệu Pháp hóa Thiền sư, sau khi sang Việt Nam hoằng pháp, năm 1675 đến nơi đây khai sơn tổ đình Thiên Ấn. Tổ đình được “Sắc tứ” vào năm 1927, đời vua Lê Dụ Tông. Trong khuôn viên chùa có hai “bảo vật” là Giếng Phật sâu 24m và quả chuông Thần. Thơ rằng: “Giếng Phật mạch sâu mùi nước ngọt/ Chuông Thần đêm vắng giọng đưa thanh”.

Đại đức Thích Đồng Hoàng kể lại: Năm xưa khi sư tổ trụ trì và phật tử tiến hành đào giếng đã xuất hiện một sự tích kỳ lạ. Giếng đào sâu 10m thì xuất hiện một vị tăng trẻ không biết từ đâu đến xin làm công quả. Hai thầy trò vui mừng và bắt tay vào đào giếng, giếng sâu tới 24m, nhưng không có nước, lại gặp đá tảng ăn sâu. Khi đó, vị tổ sư vào am thiền định 7 ngày 7 đêm và được chư thiên mách bảo nên đào về hướng tây bắc sẽ gặp nguồn mạch. Quả nhiên, hai thầy trò đào thêm 8 tấc về phía tây bắc thì xuất hiện miệng hầm. Điều kỳ lạ hơn là sau khi sư tổ lên khỏi miệng giếng, vị sư trẻ kia vẫn tiếp tục đào giếng cho đến khi nước lênh láng thì không thấy vị sư trẻ đâu. Vị sư tổ cho người xuống giếng tìm vẫn không thấy dấu tích vị sư trẻ. Dân gian có câu: “Có thầy đào giếng trên non/ Đến khi có nước không còn tăm hơi”. Nước giếng trong vắt, ngọt lịm. Sau hơn 300 năm nước giếng Phật vẫn được dùng ăn uống, sinh hoạt hằng ngày ở nhà chùa và người dân quanh vùng thường lên chùa để xin nước uống mong được khỏe mạnh.

Về chuông Thần, chuyện rằng: Khi xây dựng chùa, một đêm, sư trụ trì được báo mộng phải vào làng đúc đồng Chú Tượng rước chuông về. Cũng khi ấy dân làng Chú Tượng đang góp tiền đúc một quả chuông lớn nhưng đúc xong, đánh mãi không kêu. Sau khi các vị sư chùa Thiên Ấn vào làng kể điềm báo mộng, họ liền cho dời chuông về. Chuông về núi Thiên Ấn, treo vào gác chuông, đánh lên một tiếng, ngân vang khắp vùng. Chuông cao gần 2m, đường kính miệng chuông 0,7m, xung quanh có trang trí hoa văn.

Phía đông chùa có khu “viên mộ tháp” thiết diện hình lục giác, gồm 9 tầng, là nơi an táng vị tổ khai sơn và các đời sư trụ trì chùa. Ngoài ra, tại đỉnh Thiên Ấn, trên trảng đất bằng phẳng thoáng đãng phía tây còn có phần mộ của cụ Huỳnh Thúc Kháng, là nơi được nhiều du khách viếng thăm.

QUỲNH MAI