TP Tuy Hòa đang từng ngày thay da đổi thịt, điều đó làm cho người sở tại đã vui, người đi xa về cùng vui với bao sự ngỡ ngàng, thán phục. Tuy nhiên, bên cạnh những cái được, cũng có những cái thiếu, cái yếu; bên cạnh cái đẹp, vẫn còn những cái chưa đẹp. Trong mắt người dân, cũng như bạn bè, TP cần có những sự chấn chỉnh bổ sung… để cho Tuy Hòa ngày càng đẹp hơn, hiện đại hơn.

"Khu phố biệt thự" ở đường Hùng Vương (TP Tuy Hòa) Ảnh: Ly Kha

“KỶ LUẬT” TRONG XÂY DỰNG BỊ BUÔNG LỎNG

Điều dễ nhận thấy là bấy lâu nay việc xây dựng các công trình công cộng, dân sinh… đều phải được ngành chức năng cấp phép, nhưng việc cấp phép cũng có những điều chưa thống nhất, dẫn đến sự “lộn xộn” trong cảnh quan đô thị. Xin đơn cử, đường Lê Duẩn là con đường mới mở sau khi tái lập tỉnh, hình thành khu dân cư ven biển (nay là Phường 6 và Phường 7). Thế nhưng vỉa hè rộng hẹp khác nhau. Có chỗ chỉ 3,5m; có chỗ rộng 5,5m. Thậm chí 2 nhà cách nhau 20m, cùng xin giấy phép xây dựng nhà ở một lần, nhưng một nhà có cao trình nền nhà 0,4m so với bó vỉa, nhà kia cao 0,2m, một nhà vỉa hè rộng 5,5m, còn nhà kia vỉa hè 5m. Khi tiến hành làm vỉa hè phía tây, có đoạn chỉ rộng 4-4,2m. Những con số này không tự dân vẽ ra, mà ghi rõ ràng trong giấy phép xây dựng do Sở Xây dựng cấp. Chính vì vậy, đường Lê Duẩn rất đẹp, nhưng vỉa hè thì khấp khểnh. Có hai nhà ở hẻm 245 ở khu phố Nguyễn Du cùng xin cấp phép xây dựng nhà ở. Nhà xây trước tụt vào, nhà sau thòi ra, hai bên thắc mắc, đôi co, lật giở giấy phép ra thì cả hai đều… đúng như giấy phép xây dựng đã ghi (!) Tình trạng này kéo dài suốt từ ngày tái lập tỉnh đến nay, làm cho đô thị càng ngày càng… xấu.   

“Khu phố biệt thự” trên đường Hùng Vương chỉ mới hình thành vài ba năm lại đây cũng có sự khập khiểng. Cao trình của nhà biệt thự thường 2-3 tầng (kể cả tầng trệt). Nếu như tất cả đều tôn trọng quy luật này sẽ tạo ra sự hài hòa của cả khu phố. Cái đẹp của “khu phố biệt thự” là sự độc đáo của mỗi biệt thự được nằm trong sự thống nhất của cả khu phố. Nếu như “mạnh ai nấy làm”, cố phô trương sự giàu có bằng cách xây nhà cho to cho cao hơn người khác sẽ phá vỡ sự thống nhất, làm mất vẻ hài hòa của khu phố. Chen giữa những ngôi biệt thự 2-3 tầng đều đặn, bỗng xuất hiện những tòa nhà 4-5 tầng, thậm chí 6 tầng, chẳng khác gì một hàm răng “chín-sáu-ba-không”.

Cùng với việc buông lỏng kỷ luật trong xây dựng của ngành chức năng, ý thức chấp hành của người dân cũng chưa nghiêm chỉnh. Có người do mê tín, nền nhà mình phải cao hơn nhà bên cạnh một chút (dẫu chỉ vài phân), nhích ra phía trước một chút… như thế mới… “làm ăn tấn tới hơn người”. Có người muốn khoe khoang sự giàu có, sự “độc đáo” của mình… tất cả đã góp phần làm cho bộ mặt đô thị “hiện đại”, càng vắng bóng văn minh!.

QUY HOẠCH ĐÔ THỊ CHƯA CHÚ Ý CÁC CÔNG TRÌNH DÂN SINH

Một đô thị văn minh hiện đại không chỉ có nhà cao, đường rộng. Quy hoạch đô thị không chỉ có nhà ở, công sở, công viên, đường số… là đủ. Một vấn đề cần chú ý trong quy hoạch đòi hỏi phải đáp ứng các nhu cầu của dân sinh, phù hợp phong tục tập quán, phong thổ của địa phương. Hiện nay, chúng ta mới chỉ chú ý đến các công trình nhà ở, khu dân cư, hệ thống đường sá… Với một tầm nhìn còn hạn hẹp. Việc quy hoạch khu công nghiệp An Phú giữa lòng TP Tuy Hòa, xung quanh là các khu dân cư cho thấy điều đó. Sự ô nhiễm môi trường (nước, không khí…) do KCN gây ra, ảnh hưởng đến đời sống dân cư là không thể tránh khỏi.

Các cơ sở văn hóa quá ít ỏi, không tương xứng với sự phát triển dân cư, cũng gây nên những bức xúc.  

Với chủ trương “đổi đất lấy công trình”, chúng ta đang đặt nặng vấn đề kinh tế lên quỹ đất mà ít chú ý đến vấn đề xã hội. Chỉ tập trung vào bán đất nhằm tăng nguồn thu ngân sách mà không quan tâm dành quỹ đất cho các hoạt động văn hóa – xã hội… sẽ tạo nên sự lệch lạc trong sự phát triển kinh tế – xã hội nói chung. Cả thành phố chỉ có một sân vận động, môït nhà văn hóa thiếu nhi, một Trung tâm hoạt động thanh thiếu niên và hai khu du lịch sinh thái của tư nhân… liệu đã đủ cho người dân nói chung, thanh thiếu niên nói riêng có chỗ vui chơi?. Hiện nay chúng ta đang dùng các biện pháp hành chính ngăn cấm thanh thiếu niên đá bóng ở đường phố. Nhưng chúng ta đã tạo ra nhiều sân chơi cho TTN chưa?. Suốt dọc phường 7, nơi tập trung nhiều trường học, có đông TTN, cùng với sự tụ họp buổi sáng của TTN phường 7, nhưng không có một sân chơi công cộng nào của thành phố. Vì sao không dành quỹ đất để lập một sân bóng đá ở khu vực này?

Hiện nay, nhu cầu sinh hoạt cộng đồng của các khu phố là điều cần thiết. Song khu phố nào cũng loay hoay tìm đất để xây dựng nhà văn hóa cộng đồng, nhưng rất khó khăn. Sở dĩ các phường đang bí vì khi quy hoạch đô thị, chúng ta không quan tâm đến vấn đề này.

Từ trước đến nay, việc tập trung rác trên đường phố, trên các vỉa hè vẫn chưa khắc phục được. Nước ta ở vùng nhiệt đới, tập quán sinh hoạt cũng khác Châu Âu, do đó rác thải gia đình không chỉ vài thứ thức ăn thừa, mẫu thực phẩm phế loại… mà còn có bao nhiêu phế loại khác như cành lá cây xanh tỉa chặt, đồ dùng hư hỏng… không thể gói gọn trong một gói nhỏ để chờ xe rác đến bỏ. Vì vậy cần điểm tập kết rác thải. Do không có quy hoạch điểm tập kết rác trong mỗi cụm dân cư nên rác thải buộc phải tập kết ở vỉa hè, đường phố. Ngay xe rác của các khu phố cũng tập kết rác ở các vỉa hè chờ xe của Công ty vệ sinh TP đến hốt.

Nên chăng cần có quy hoạch điểm tập kết rác không phải là vỉa hè, đường phố. Khi thiết kế các khu dân cư mới nên chú ý đến điều này.

Vài ví dụ như thế được nêu ra đây để các nhà làm quy hoạch và quản lý đô thị lưu ý. TP Tuy Hòa có hiện đại, văn minh trước hết là ở công tác quy hoạch có chỉn chu, khoa học hay không.

TRẦN HỮU