Nhiều hợp tác xã có kinh doanh điện ở huyện Phú Hòa “áp” nhiều mức giá bán điện khác nhau, không theo một quy định nào. Trong khi lưới điện đang xuống cấp trầm trọng, không đảm bảo chất lượng phục vụ song các hợp tác xã lại không chịu bàn giao cho ngành điện quản lý.    

Trụ điện của HTXNN Hòa Thắng 1 đầu tư trước cổng nhà bà Nguyễn Thị Hạo, đội 7, thôn Phú Lộc, xã Hòa Thắng - Ảnh: HUY VÂN

MỖI NƠI THU MỘT GIÁ, CHƯA MUỐN BÀN GIAO LƯỚI ĐIỆN

Theo Thông tư số 05/2009 của Bộ Công thương, từ ngày 1/3/2009 các hợp tác xã làm dịch vụ kinh doanh điện phải thực hiện theo quy định mới. Tuy nhiên, hơn 5 tháng sau khi thông tư có hiệu lực, một số hợp tác xã ở huyện Phú Hòa vẫn không thay đổi hình thức kinh doanh điện. Mỗi hợp tác xã thu một giá điện khác nhau. Báo cáo của Phòng Công thương huyện Phú Hòa cho thấy giá bán điện tại Hợp tác xã Hòa An là 700 đồng/kwh (bao gồm 10% thuế VAT) đối với 50 kwh đầu tiên. Như vậy, hợp tác xã này đã thu trái quy định mỗi kwh điện là 40 đồng (quy định 600đ + 10% thuế VAT). Tại Hợp tác xã Hòa Trị 1 giá điện sinh hoạt bán theo hình thức bậc thang và được chia thành bảy bậc. Giá bán điện cho các cơ quan, trường học không tính thuế VAT. Còn tại Hợp tác xã Hòa Định Tây giá bán điện cho các cơ quan ở mức 1.000 - 1.100đồng/kwh, trong khi đó mức giá theo quy định là 1.249đồng/kwh. Giá điện kinh doanh theo quy định tại thị trấn Phú Hòa là 1.898đồng/kwh, nhưng chỉ thu 1.350đồng/kwh. Ngoài ra, tại Hợp tác xã Hòa Trị 2, Hòa Định Đông giá bán điện sản xuất không theo một khung giá nào. Theo quy định giá điện sản xuất trong thời gian bình thường là 1.051 đồng/kwh, nhưng Hợp tác xã Hòa Trị 2 thu đến 1.400đồng/kwh và Hợp tác xã Hòa Định Đông thu 1.570đồng/kwh. Tất cả các hợp tác xã trên địa bàn huyện Phú Hòa đều tính giá điện theo giờ bình thường chứ không tính giờ thấp điểm, cao điểm.

Phú Hòa là huyện cuối cùng ở Phú Yên với 13 hợp tác xã nông nghiệp chưa bàn giao lưới điện hạ áp cho ngành Điện lực quản lý. Ông Đoàn Viết Luyện, Phó chi nhánh Điện Phú Hòa, cho biết hiện nay chưa đặt vấn đề bàn giao, tiếp nhận lưới điện hạ áp đối với các hợp tác xã nông nghiệp như Hòa Thắng 1, Hòa Thắng 2, Hòa An Tây, Hòa Quang Bắc, Hòa Định Đông vì các hợp tác xã này đang triển khai công trình điện thuộc Dự án năng lượng nông thôn II (REII), sau khi hoàn chỉnh sẽ bàn giao cho ngành điện quản lý và vận hành. Tám hợp tác còn lại vẫn chưa làm các thủ tục bàn giao. Lý do là các hợp tác xã sợ mất nguồn thu, bởi từ trước đến nay các hợp tác xã hưởng một khoản lợi nhuận lớn từ việc kinh doanh điện. Ngoài ra, việc hoàn lại vốn đã đầu tư vào lưới điện vẫn chưa có sự thống nhất trong việc xác định giá trị tài sản giữa ngành điện và các hợp tác xã. Vấn đề xác định giá trị tài sản để hoàn trả lại vốn đầu tư về điện cho các hợp tác xã gặp nhiều khó khăn. Các công trình điện hiện có của các hợp tác xã được đầu tư từ nhiều nguồn khác nhau như vốn vay, vốn của hợp tác xã, vốn huy động của dân, từ phụ thu mỗi kwh điện của xã viên trong thời gian dài… do đó các hợp tác xã khi được hoàn vốn cần phải xác định và tính toán khoản nào phải trả lại cho xã viên. Ông Nguyễn Văn Chín, Chủ nhiệm Hợp tác xã Hòa Thắng 2 cho biết, chỉ bàn giao lưới điện khi nào ngành điện trả lại phần vốn đã đầu tư vào công trình điện.

BÀN GIAO LƯỚI ĐIỆN ĐỂ “NÂNG” CHẤT LƯỢNG PHỤC VỤ

Thực tế cho thấy, các hợp tác xã không đủ năng lực tài chính để thực hiện việc sửa chữa, nâng cấp, đầu tư mạng lưới, nâng cao chất lượng điện phục vụ xã viên. Lưới điện hạ áp đang xuống cấp trầm trọng, tổn thất điện năng và nguy cơ mất an toàn về điện khá cao. Theo khảo sát của chi nhánh Điện Phú Hòa, bình quân tổn thất điện năng trên địa bàn huyện là 20%, địa bàn thấp nhất là 12%, cao nhất 24%, nhiều nơi người dân phải dùng điện với giá cao. 

Do lưới điện xuống cấp, thiếu sự đầu tư đã dẫn đến nhiều khu vực chất lượng điện quá kém. Điển hình như nhiều hộ dân ở khu vực đội 7, thôn Phú Lộc, xã Hòa Thắng gần như điện không phục vụ được đời sống sinh hoạt của xã viên. Ông Mai Văn Thìn  ở đội 7 cho biết: “Điện ở đây rất yếu, bóng đèn tiết kiệm điện cũng không sáng nổi, buổi tối mở ti vi lúc được lúc không. Tình hình này kéo dài hơn hai năm, nhiều lần phản ánh lên Ban chủ nhiệm Hợp tác xã Hòa Thắng 1 nhưng không thấy khắc phục”. Ngày 09/7/2009, UBND huyện Phú Hòa tổ chức cuộc họp giũa UBND huyện, lãnh đạo các hợp tác xã có kinh doanh điện và Điện lực Phú Yên. UBND huyện đã thống nhất chủ trương bàn giao lưới điện hạ áp cho Điện lực quản lý. Việc bàn giao chỉ được tiến hành sau khi xác định được giá trị tài sản còn lại; các bên giao nhận phải thống nhất thời hạn hoàn lại vốn. UBND huyện cũng yêu cầu các hợp tác xã trên địa bàn từ nay đến ngày bàn giao phải thực hiện đúng giá bán điện do Bộ Công thương ban hành và đảm bảo chất lượng điện phục vụ xã viên.

HUY VÂN