Tại xã Hòa Tâm (huyện Đông Hòa), nông dân hầu như chưa tiếp cận nguồn vốn vay hỗ trợ lãi suất theo chính sách kích cầu của Chính phủ. Có quá nhiều rào cản để người dân nơi đây tiếp cận chính sách này.

Nhiều diện tích nuôi tôm của nông dân Hòa Tâm (Đông Hòa) bỏ hoang vì thiếu vốn nay cho những người từ các địa phương khác thuê lại - Ảnh: Q.THUẦN

NỢ CHỒNG NỢ

Thất bại liên tiếp những vụ tôm từ những năm trước khiến gia đình ông Huỳnh Cù ở thôn Phước Giang, xã Hòa Tâm lâm vào cảnh nợ nần chồng chất. Vừa thiếu nợ tại các đại lý thức ăn, ông Cù vừa nợ Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp – Phát triển nông thôn (Agribank) huyện Đông Hòa 30 triệu đồng mà chưa biết xoay đâu ra tiền để trả. Ông Cù buồn rầu nói: “Bây giờ nợ lãi đã bằng nợ gốc, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì đang “treo” ở ngân hàng, nên dù muốn có vốn để tiếp tục phát triển sản xuất, chăn nuôi, tôi cũng đành chịu. Nếu kéo lê tình trạng này thì không biết bao giờ trả hết nợ cho ngân hàng”. Hộ ông Võ Văn Sỹ ở thôn Phước Long, xã Hòa Tâm thế chấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vay Agribank Đông Hòa 40 triệu đồng từ năm 1999 để nuôi tôm sú, đến nay cũng chưa trả hết. Ông Sỹ bộc bạch: “Nuôi tôm thua lỗ, nợ lãi chồng lên nợ gốc nên không thể tiếp tục vay mới. Bây giờ muốn phát triển kinh tế gia đình chỉ còn cách vay nóng bên ngoài”.

Nợ cũ chưa trả hết thì không được vay mới nên hàng trăm hộ nông dân ở xã Hòa Tâm phải bỏ nghề, bỏ làng đi nơi khác làm ăn. Ông Huỳnh Tấn Lực, Chủ tịch Hội Nông dân xã Hòa Tâm, cho biết không thể thống kê được có bao nhiêu hộ ở Hòa Tâm bỏ đi làm ăn xa, nhưng chắc chắn con số này không nhỏ. Bởi nếu không bỏ đi nơi khác làm ăn thì ở nhà họ cũng không có việc gì làm, vì đã “trắng tay” sau những vụ tôm thất bát.  

Theo số liệu thống kê của Agribank Đông Hòa, hiện số nợ gốc khó đòi (nợ kéo dài nhiều năm khó thu hồi) và nợ quá hạn trên địa bàn xã Hòa Tâm tại ngân hàng này gần 2,8 tỉ đồng với 218 hộ vay, trong đó nợ khó đòi lên đến 2,7 tỉ đồng. Đa số những người nợ là dân nuôi tôm bị thua lỗ. Ông Đặng Tín, Chủ tịch UBND xã Hòa Tâm, cho biết: “Chính quyền địa phương đã nhiều lần phối hợp với ngân hàng đôn đốc thu hồi những khoản nợ khó đòi, đồng thời tiếp tục xem xét đầu tư vốn để nông dân phát triển sản xuất, chăn nuôi; thế nhưng kết quả mang lại không cao. Từ năm 2003 đến nay, Agribank hạn chế cho vay nuôi tôm, trong khi thu nhập của trên 95% hộ dân ở xã chúng tôi dựa vào đối tượng nuôi này”.

CHỈ CÓ 5% SỐ HỘ VAY VỐN KÍCH CẦU

Dù chính sách kích cầu của Chính phủ đã được triển khai hơn 6 tháng nay, nhưng đến thời điểm này chỉ có 61/1.211 hộ trên địa bàn xã Hòa Tâm tiếp cận được nguồn vốn vay hỗ trợ lãi suất tại Agribank Đông Hòa, với số tiền 913 triệu đồng, chiếm 5% tổng số hộ ở địa phương này. Ông Huỳnh Tấn Lực cho biết số vốn này tập trung những hộ chăn nuôi bò, còn hộ nuôi tôm chỉ đếm trên đầu ngón tay. Ông Nguyễn Hữu Phú ở thôn Phước Lộc, xã Hòa Tâm, nói: “Nghe thông tin có chính sách hỗ trợ lãi suất vốn vay để mua máy móc, thiết bị phục vụ nuôi trồng thủy sản chúng tôi rất mừng. Thế nhưng, khi tìm hiểu kỹ thì mới biết rắc rối trăm bề, từ quy định mua hàng sản xuất trong nước, phải có hóa đơn chứng từ hợp lệ, không có nợ đọng kéo dài… Cuối cùng, vì không đáp ứng được những quy định đó, nông dân ở đây đành “bó tay” với vốn vay ưu đãi”.

Một vướng mắc khác khiến nông dân Hòa Tâm không thể tiếp cận các nguồn vốn ngân hàng là hiện tất cả giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của 580ha nuôi trồng thủy sản trên địa bàn xã đã hết hạn sử sụng từ năm 2003, còn giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở thì rất ít hộ làm; trong khi đây là những tài sản có giá trị để thế chấp vay vốn phát triển kinh tế gia đình. “Người dân muốn vay vốn chỉ còn cách xã ký giấy xác nhận số diện tích đất nuôi trồng thủy sản, đất ở để phía ngân hàng xem xét cho vay; nhưng thường chỉ xem xét cho những hộ không có nợ hoặc nợ có khả năng trả. Mức vay cũng chỉ chục triệu đồng, không đáp ứng nhu cầu chăn nuôi của bà con” – ông Đặng Tín nói.

Trong khi đó, các tổ vay vốn của Hội Nông dân xã Hòa Tâm lại hoạt động không hiệu quả. Trước đây, xã Hòa Tâm có 15 tổ vay vốn có thể đứng ra tín chấp với ngân hàng cho nông dân vay vốn với mức tối đa 30 triệu đồng/hộ, nay chỉ còn bốn tổ tại các thôn Phước Lộc, Phước Long, Phước Tân và Đồng Bé, riêng thôn Phước Giang không có tổ vay vốn nào. Hiện những tổ vay vốn này cũng chỉ hoạt động cầm chừng, bởi hầu hết các thành viên trong tổ hộ nào cũng nợ chồng nợ nên không thể tiếp tục vay vốn.

QUANG THUẦN