Tại Phú Yên, Trung tâm Xúc tiến đầu tư Miền Trung vừa tổ chức lớp tập huấn về kỹ năng xúc tiến đầu tư cho các cơ quan hoạt động trong lĩnh vực quản lý đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) khu vực miền Trung - Tây Nguyên. Phóng viên Báo Phú Yên đã có cuộc trao đổi với tiến sĩ Nguyễn Thị Bích Vân, Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch - Đầu tư) về tình hình thu hút FDI tại miền Trung.

 

* Hiệu quả thu hút đầu tư trực tiếp nướùc ngoài ở khu vực này như thế nào, thưa bà?

 

Tiến sĩ Nguyễn Thị Bích Vân - Ảnh: N.T

- Vốn đầu tư FDI vào khu vực miền Trung - Tây Nguyên trong năm nay vẫn duy trì ở mức cao. Trong 10 tháng qua, cả khu vực thu hút 65 dự án và 8 lượt dự án tăng vốn với tổng vốn đăng ký 14,04 tỉ USD, tăng 6 lần so cùng kỳ năm 2007 và trên cơ sở các dự án tiềm năng đang được các địa phương đàm phán, khả năng khu vực miền Trung thu hút khoảng 20 tỉ USD trong năm nay, chiếm trên 25% vốn FDI của cả nước. Phú Yên là địa bàn dẫn đầu thu hút vốn FDI, tiếp đến là Quảng Ngãi, Thừa Thiên - Huế. Về lĩnh vực đầu tư, thương mại - dịch vụ chiếm 53,1% vốn, công nghiệp - xây dựng chiếm 45,3%, và ít nhất là nông- lâm- ngư nghiệp, chỉ chiếm 1,7%. Về đối tác đầu tư, đã có 37 nước và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam có dự án tại miền Trung - Tây Nguyên. Đứng vị trí dẫn đầu là Brunei, tiếp đến là Đài Loan và Hàn Quốc.

 

Kết quả đó cho thấy môi trường đầu tư kinh doanh của miền Trung-Tây Nguyên đã được cải thiện và là điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư nước ngoài. Đây là thời cơ để miền Trung có thêm nguồn lực thực hiện thắng lợi những mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, đi lên cùng đất nước.

 

* Gần đây có phong trào đua nhau xúc tiến đầu tư giữa các ngành, địa phương và có ý kiến cho rằng không ít nơi thu hút đầu tư bằng mọi giá. Bà nhận xét thế nào về điều này?

 

- Từ khi Chính phủ có chủ trương phân cấp về thu hút đầu tư, nhiều địa phương đã thể hiện sự năng động trong công tác xúc tiến đầu tư và đã thu được những kết quả khả quan. Tuy nhiên, do chưa có sự điều hành của Trung ương và sự phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương và chưa có căn cứ điều phối hoạt động xúc tiến đầu tư nên tình hình thu hút FDI vừa qua còn mang tính tự phát, có lúc chồng chéo, gây lãng phí. Để giải quyết tình trạng này, Thủ tướng Chính phủ đã có chương trình quốc gia về xúc tiến đầu tư theo một định hướng nhất quán. Qua đó, sẽ có văn bản cụ thể hóa hoạt động quản lý xúc tiến đầu tư làm công cụ điều chỉnh hoạt động thu hút đầu tư. Đáng lưu ý là khu vực các tỉnh, thành phố duyên hải miền Trung có tiềm năng và lợi thế giống nhau như về cảng biển, du lịch, thủy sản… nên cần ngồi lại với nhau xác định lĩnh vực thu hút đầu tư cho từng tỉnh, thành phố. Không lẽ gì một tỉnh có nhà máy lọc dầu thì tỉnh bên cạnh cũng muốn có nhà máy tương tự.

 

* Hiệu quả của thu hút vốn đầu tư là làm sao giải ngân nhanh nguồn vốn đó. Nhưng hiện tại, việc giải ngân nguồn vốn này rất thấp. Đâu là nguyên nhân, thưa bà?

 

- Điều này xuất phát từ khả năng hấp thụ của nền kinh tế, các “nút thắt tăng trưởng” như cơ sở hạ tầng giao thông, điện, chất lượng nguồn nhân lực có đáp ứng được yêu cầu của nhà đầu tư. Qua làm việc với các địa phương cả 3 miền Bắc, Trung, Nam, chúng tôi nhận thấy việc giải ngân vốn FDI chậm do một số trở ngại chính sau đây: Giải phóng mặt bằng vẫn là vấn đề nan giải ở hầu hết địa phương. Công tác quy hoạch sử dụng đất đã được các địa phương quan tâm nhưng vẫn còn thiếu và chưa đồng bộ với quy hoạch ngành, chưa đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội địa phương nói chung và thu hút sử dụng vốn FDI nói riêng. Việc đền bù thu hồi đất, tái định cư và xây dựng các công trình hạ tầng ngoài hàng rào kết nối vào khu vực dự án đang là khó khăn của không ít dự án FDI có quy mô lớn hiện nay.

 

Tham quan dây chuyền nhập mía của Nhà máy đường KCP Sơn Hòa (100% vốn nước ngoài) - Ảnh: NGUYỄN TRƯỞNG

 

Sự yếu kém của hệ thống cơ sở hạ tầng ngoài hàng rào là nhân tố quan trọng gây tâm lý lo ngại của các nhà đầu tư. Đã có trường hợp công trình dự án xây dựng xong nhưng không thể đưa vào vận hành do hệ thống cơ sở hạ tầng ngoài hàng rào chưa đáp ứng yêu cầu, nhất là hệ thống điện, nước, giao thông, cảng biển phục vụ nhu cầu sản xuất và xuất nhập khẩu.

 

Hệ thống pháp luật, chính sách về đầu tư, kinh doanh chưa đồng bộ, đặc biệt là sự thiếu nhất quán giữa các luật như Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp, Luật Đất đai, Luật Xây dựng… tạo ra cách hiểu khác nhau gây rất nhiều khó khăn cho nhà đầu tư, cho việc xem xét cấp giấy chứng nhận đầu tư cũng như hướng dẫn nhà đầu tư xử lý các vấn đề phát sinh trong quá trình triển khai dự án.

 

* Hiện nay, các nền kinh tế lớn đang đối phó với “cơn bão tài chính” nên có khả năng giảm đầu tư ra nước ngoài. Vậy Cục Đầu tư nước ngoài đã có những chủ trương, biện pháp gì để duy trì thu hút có hiệu quả nguồn vốn FDI? 

 

- Căn cứ các yếu tố thuận lợi và khó khăn trong bối cảnh mới, chúng tôi dự kiến vốn FDI năm 2009 sẽ thấp hơn so với năm 2008 nhưng vốn thực hiện sẽ tăng cao do dòng vốn đăng ký trong các năm trước sẽ triển khai thực hiện theo cam kết từ năm 2009 và các năm sau. Bộ Kế hoạch - Đầu tư sẽ tăng cường phối hợp với các địa phương thúc đẩy hoạt động giải ngân vốn FDI, nhất là đối với các dự án có quy mô lớn. Bộ cũng phối hợp với các ngành tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, đề xuất và xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù áp dụng cho các dự án có quy mô lớn, có tầm ảnh hưởng đối với sự phát triển kinh tế của ngành và địa phương; đồng thời phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý FDI các cấp thường xuyên nắm bắt hoạt động của các dự án đầu tư để kịp thời hỗ trợ và tháo gỡ vướng mắc trong quá trình triển khai dự án. Về phía các địa phương, cần chủ động tổ chức việc đền bù, giải tỏa mặt bằng và giao đất cho chủ đầu tư theo đúng cam kết, đặc biệt là các dự án lớn mà chủ đầu tư sẵn sàng giải ngân thực hiện.

 

* Xin cám ơn bà!

 

NGUYÊN TRƯỜNG (thực hiện)