Trong cuộc chạy đua lãi suất vừa qua, các ngân hàng thương mại (gọi tắt là các tổ chức tín dụng- TCTD) đã quá lạm dụng công cụ lãi suất, khiến thị trường tiền tệ bị xáo trộn. Hiện nay, khi lãi suất đã được “kìm cương”, liệu thị trường tiền tệ có thực sự ổn định? 

Lãi suất của các ngân hàng đang dần ổn định - Ảnh: Q.THUẦN

 

HỆ QUẢ CỦA VIỆC LẠM DỤNG CÔNG CỤ LÃI SUẤT

Khi lãi suất huy động được các TCTD “đẩy” lên cao nhằm thu hút tối đa vốn nhàn rỗi trong dân cư, các thành phần kinh tế, lãi suất cho vay cũng phải tăng lên tương ứng để có lãi. Điều này khiến không ít doanh nghiệp, cá nhân cần vốn nhưng không dám đi vay, đồng thời làm cho thị trường tiền tệ nhiều phen chao đảo. Để ổn định lại thị trường, Ngân hàng Nhà nước đã ‘’khôi phục” chức năng công cụ lãi suất cơ bản bằng cách tăng lãi suất từ 8,75%/năm lên 12%/năm rồi 14%/năm, đồng thời quy định mức trần lãi suất kinh doanh 21%/năm.

Hiện nay, dù mặt bằng lãi suất đang có xu hướng giảm nhưng có một thực tế đang diễn ra trên thị trường tiền tệ Phú Yên là biểu lãi suất huy động vốn của các TCTD vẫn bị ‘’ngược’’. Theo Ngân hàng Nhà nước, thông thường cơ cấu lãi suất hợp lý là phải tăng dần theo kỳ hạn, thời hạn gửi càng dài thì lãi suất càng cao. Thế nhưng, trong biểu lãi suất ‘’ngược’’, lãi suất cao nhất thuộc về các kỳ hạn ‘’cực ngắn’’ và thấp hơn là ở những kỳ dài hạn. Ông Lại Duy Thường, Trưởng phòng Kế hoạch nguồn vốn chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp - Phát triển nông thôn (Agribank) tại Phú Yên, nói: “Cơ cấu lãi suất như thế, dù không thiếu vốn nhưng các TCTD lớn buộc phải chạy theo các TCTD nhỏ, nếu không sẽ “chảy” vốn và mất khách hàng”.

Theo lãnh đạo một số TCTD, vốn nhàn rỗi trong dân cư, các thành phần kinh tế trên địa bàn Phú Yên không dồi dào như ở các thành phố lớn. Do đó, mục đích lớn nhất của việc chạy đua tăng lãi suất huy động không phải để hút vốn mà là để giữ vốn. Như vậy chẳng phải các TCTD đã dùng lãi suất để ‘’làm khó” nhau? Và chắc chắn cũng sẽ không tránh khỏi “làm khó” cho chính mình.

NHỮNG TÍN HIỆU HỒI PHỤC 

Hàng loạt TCTD đang giảm lãi suất huy động, cho vay 0,5 - 1,2%/năm. Đây là động thái tích cực cho một xu hướng ổn định thị trường tiền tệ vốn đã có quá nhiều biến động gây ảnh hưởng đến nền kinh tế. Ông Lê Tấn Vân, Giám đốc chi nhánh Ngân hàng Công thương (Vietinbank) tại Phú Yên nhận định: “Dù lãi suất giảm cầm chừng nhưng xu hướng này cũng được cho là tín hiệu tốt của thị trường”.  Sự dè dặt cắt giảm lãi suất của các TCTD trong thời điểm này là có lý do chính đáng: Lãi suất chưa đồng loạt giảm giữa các TCTD do trước khi quyết định giảm, các TCTD phải ‘’nhìn trước ngó sau’’, trông chừng động thái của nhau để tránh tình trạng “chảy” vốn. Ngoài ra, các TCTD còn đang “gánh” trên mình một khoản lớn vốn huy động với lãi suất cao, nếu muốn “mạnh tay” cắt giảm lãi suất cho vay thì phải chờ đến khi số vốn này đáo hạn.

 Điều cốt lõi là thị trường đã thực sự  “hạ nhiệt” so với thời điểm đầu năm. Những dấu hiệu tích cực đối với sự ổn định lãi suất, đó là thị trường chứng khoán đang trong những phiên tăng điểm liên tục, tỉ giá hối đoái của ngân hàng và thị trường tự do đã xích lại gần nhau, lãi suất tín dụng cũng đã được công bố giảm. “Lãi suất dần đi vào khuôn khổ, doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn dễ dàng và chi phí rẻ hơn. Hết mưa là nắng hửng lên thôi!” - Giám đốc Công ty TNHH Tân Đại Nam (TP Tuy Hòa) nói.

 Lựa chọn duy nhất hiện nay cho mục tiêu lợi nhuận của các TCTD là giảm lãi suất. Điều quan trọng là phải tính toán để có được lộ trình hợp lý, đảm bảo đủ hai yếu tố cạnh tranh và hiệu quả. Một mức lãi suất hài hòa, hợp lý, chấp nhận được đang là mong muốn không chỉ riêng các TCTD mà của cả nền kinh tế. NHNN nhận định, động thái giảm lãi suất của các TCTD thời gian này là bước đi trước đón đầu một thị trường ổn định.

VÂN NGUYÊN