Tình trạng “cháy” vốn tại các ngân hàng thương mại (NHTM) đã hạ nhiệt, một số ngân hàng bắt đầu giảm lãi suất cho vay nhằm kích thích hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, giữa ngân hàng và khách hàng vẫn chưa thể tìm được tiếng nói chung, thậm chí có ý kiến cho rằng: ngân hàng và doanh nghiệp đang đứng ở “hai bên tường rào”, có thể nhìn thấy và nói chuyện với nhau, nhưng lại không thể bắt tay.

Khách hàng giao dịch tại Sacombank  - Ảnh: N.QUANG

 

TỪ CÁI KHÓ CỦA NGÂN HÀNG

Thực tế cho thấy, các NHTM ở Phú Yên đều cho rằng những doanh nghiệp vừa và nhỏ (gọi chung là doanh nghiệp) là khách hàng quan trọng, thậm chí là chiến lược. Tuy nhiên, các NHTM cũng thừa nhận giữa hai bên có những rào cản mà ngân hàng không thể vượt qua. Đó là hạn mức tăng trưởng tín dụng trong năm không vượt quá 30%; hạn chế cho vay một số lĩnh vực mang tính rủi ro cao như bất động sản, chứng khoán, cho vay tiêu dùng… nên đành cho vay theo kiểu nhỏ giọt. Giám đốc một NHTM cổ phần tại Phú Yên thừa nhận: “Là một ngân hàng chiếm thị phần rất nhỏ trên thị trường Phú Yên, chúng tôi rất muốn nâng dư nợ cho vay lên cao, nhưng vì vướng “bức tường” 30% nên không thể đẩy nhanh tốc độ giải ngân”. Để tiếp tục hoạt động cho vay, hiện ngân hàng này đang đẩy nhanh việc thu hồi vốn các dự án đến hạn.

Ngoài hạn mức tăng trưởng tín dụng không vượt quá 30%, vấn đề lợi nhuận cũng được một số NHTM trên địa bàn Phú Yên đặc biệt quan tâm do ảnh hưởng của việc cắt giảm lãi suất cho vay hồi cuối tháng 7, trong khi đó áp lực lãi suất huy động vẫn chưa có dấu hiệu giảm. Hiện đã có 5/6 NHTM trên địa bàn Phú Yên thực hiện việc cắt giảm lãi suất gồm: Nông nghiệp – Phát triển nông thôn (Agribank), Đầu tư – Phát triển (BIDV), Công thương (Vietinbank), Ngoại thương (Vietcombank) và Sài Gòn Thương Tín (Sacombank).  Tuy nhiên, theo quan sát của chúng tôi thì biên độ giảm còn rất nhỏ. Ở một số ngân hàng, chỉ một bộ phận nhỏ khách hàng được thụ hưởng mức lãi suất thấp. Giám đốc Vietinbank tại Phú Yên Lê Tấn Vân cho biết: “Không thể đồng loạt giảm lãi suất cho tất cả khách hàng vì phải cân đối giữa lãi suất huy động và lãi suất cho vay. Đối tượng được hưởng lãi suất ưu đãi là khách hàng truyền thống có uy tín, các dự án phát triển nông nghiệp và sử dụng trọn gói các sản phẩm, dịch vụ của Vietinbank. Còn đối tượng khách hàng khác thì vẫn chịu mức lãi suất kịch trần 21%/năm”. Theo số liệu thống kê từ chi nhánh Ngân hàng Nhà nước tại Phú Yên, hiện nguồn vốn huy động tại địa phương chỉ mới đáp ứng khoảng 65% nhu cầu vốn trên địa bàn. Điều này cũng gây không ít khó khăn cho các ngân hàng, vì để đáp ứng đủ nguồn vốn đầu tư, không còn cách nào khác là các ngân hàng phải vay thêm vốn từ ngân hàng cấp trên với mức lãi suất tương đương lãi suất thị trường. “Việc cắt giảm lãi suất chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến lợi nhuận của chi nhánh, nhưng đây là chủ trương chung của toàn hệ thống nên không thể làm khác” – Phó Giám đốc Agribank tại Phú Yên Trần Hữu Định nói.

ĐẾN CÁI KHÓ CỦA DOANH NGHIỆP

Nhiều doanh nghiệp cho biết, trong thời buổi giá cả tăng cao, nếu “thắt lưng buộc bụng” giảm chi phí kinh doanh thì lợi nhuận mang lại cao lắm cũng chỉ 19%/tổng nguồn vốn. Trong khi đó, lãi suất cho vay tại nhiều NHTM tuy có giảm nhưng vẫn còn dao động ở mức 20% - 20,5%/năm. Do vậy, không ít doanh nghiệp quay lưng lại với “kênh” tín dụng này. Khảo sát sơ bộ ở 10 doanh nghiệp trên địa bàn Phú Yên cho thấy, hầu hết các chủ doanh nghiệp đều tỏ ra bức xúc. “Chưa bao giờ chúng tôi phải lo nghĩ nhiều về chuyện làm ăn như hiện nay. Kẹt vốn nhưng đến ngân hàng vay thì chưa chắc vay được theo nhu cầu. Mà giá như vay được, cứ nghĩ đến lãi suất đã muốn... xỉu. Theo phản ánh của một vài doanh nghiệp, đôi khi ngân hàng chưa hiểu về lĩnh vực kinh doanh của họ nên thường từ chối cho vay, hoặc cung cấp dịch vụ không thỏa đáng” – Bà Lê Thị Minh Ngọc, Giám đốc DNTN Trực Thuận (TP Tuy Hòa) nói. Trong khi đó, ông Tạ Văn Thìn, chủ đại lý kinh doanh vật tư nông nghiệp ở xã Hòa Xuân Đông (Đông Hòa) cho rằng: Lãi suất cao là do tình trạng chung, nhưng sự cẩn trọng quá mức cần thiết của ngân hàng trong quá trình thẩm định và giải ngân vốn khiến khách hàng mệt mỏi. Chờ đến khi đem được vốn về nhà thì cơ hội làm ăn đã qua.

Một rào cản khác đang gây không ít khó khăn cho doanh nghiệp khi “gõ cửa” ngân hàng, đó là năng lực tài chính yếu. Trong số hơn 1.000 doanh nghiệp đang hoạt động trên địa bàn Phú Yên, không ít doanh nghiệp thực chất chỉ là đại lý phân phối sản phẩm cấp 2 nên kinh nghiệm quản lý, điều hành đôi khi khá cảm tính và thiếu độ tin cậy, khiến cho ngân hàng không mặn mà đầu tư vốn. Để tiếp cận được doanh nghiệp, nhiều khi ngân hàng phải xây dựng một báo cáo riêng. “Có trường hợp cán bộ tín dụng trao đổi với chủ doanh nghiệp thì họ nói hết, nhưng bảo đặt bút viết thì họ không biết viết như thế nào. Vì thế, xây dựng mối quan hệ với doanh nghiệp hiện nay phải bắt đầu từ quan hệ cá nhân, tạo sự hiểu biết và niềm tin của doanh nghiệp với ngân hàng” – Đại diện Agribank tại Phú Yên cho hay.

Theo lãnh đạo các NHTM thì chưa bao giờ ngân hàng làm khó doanh nghiệp. Doanh nghiệp vay vốn là để phát triển sản xuất, kinh doanh, góp phần ổn định kinh tế – xã hội. Giám đốc Vietinbank tại Phú Yên Lê Tấn Vân khẳng định: “Ngân hàng không thiếu vốn. Trong khuôn khổ tăng trưởng tín dụng 30% năm, có thể thu hồi vốn các dự án đến hạn và cân đối cho vay mới. Vấn đề là doanh nghiệp nên chủ động tiếp cận ngân hàng và chứng minh hiệu quả sử dụng đồng vốn”.

Theo phân tích của các chuyên gia ngân hàng, hơn 90% doanh nghiệp trên địa bàn Phú Yên là doanh nghiệp vừa và nhỏ nên tình trạng thiếu minh bạch tài chính khá phổ biến. Nhiều doanh nghiệp không hiểu rõ tầm quan trọng của hệ thống kế toán lành mạnh và việc báo cáo đầy đủ, do đó không giám sát chức năng kế toán. Ngoài ra, do hạn chế về khả năng và nguồn lực, nhiều doanh nghiệp mới thành lập một thời gian ngắn, thiếu khả năng đáp ứng yêu cầu của hệ thống kế toán quá phức tạp, không chú trọng đầu tư phát triển hạ tầng công nghệ thông tin. Điều này cũng “góp phần” gây vướng mắc khiến doanh nghiệp khó thuyết phục ngân hàng đầu tư vốn. Để vượt qua những rào cản đó, cả ngân hàng lẫn doanh nghiệp phải chủ động tìm cách khắc phục khó khăn và bắt tay với nhau.

NGUYỄN QUANG