Không chỉ diễn ra ở Tuy An như lâu nay, mà gần đây, tình trạng khai thác, kinh doanh diatomite trái phép đã lan đến TP Tuy Hòa và huyện Phú Hòa. Nhiều tổ chức, cá nhân tham gia khai thác trái phép loại khoáng sản này.

Khu vực quanh núi Chóp Chài nham nhở vì nạn khai thác diatomite trái phép- Ảnh: P.V

 

Ở Phú Yên, diatomite là một trong những khoáng sản được thăm dò, khai thác và đưa vào sử dụng từ trước năm 2000. Khoáng sản này được dùng để sản xuất ra sản phẩm xử lý ô nhiễm các ao, đìa nuôi tôm. Trên địa bàn tỉnh, Công ty cổ phần Khoáng sản Phú Yên là đơn vị duy nhất được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép khai thác loại khoáng sản này. Tuy nhiên, hàng loạt doanh nghiệp - dù chưa có giấy phép của cơ quan chức năng - vẫn khai thác, chế biến và tiêu thụ diatomite, thậm chí có đơn vị còn núp dưới vỏ bọc kinh doanh thuốc thú y thủy sản.

Toàn tỉnh hiện có trên 60 đơn vị mua bán, sản xuất hóa chất có sử dụng diatomite. Theo Công ty cổ phẩn Khoáng sản Phú Yên, có 52 đơn vị mua khoáng sản diatomite của công ty, trong đó một số đơn vị chỉ mua một ít lấy có, còn phần lớn là mua từ các hộ dân tự khai thác.

Tình trạng khai thác, kinh doanh trái phép khoáng sản diatomite ở các địa phương diễn ra ngày càng phức tạp, gây nguy hại đến môi trường, cảnh quan tự nhiên, làm thất thu ngân sách, thậm chí gây nguy hiểm đến tính mạng người khai thác trái phép. Trước tình hình đó, cuối tháng 6/2008, UBND tỉnh Phú Yên đã thành lập đoàn kiểm tra liên ngành gồm các sở: Kế hoạch - Đầu tư, Công thương, Tài nguyên - Môi trường, Nông nghiệp - Phát triển nông thôn, Khoa học - Công nghệ, Cảnh sát môi trường và cục Thuế, có trách nhiệm kiểm tra, xử lý các tổ chức, cá nhân khai thác và chế biến trái phép khoáng sản diatomite. Hơn 10 ngày kiểm tra trên 40 đơn vị mua bán và sản xuất diatomite cho thấy, nhiều đơn vị hoạt động chui hoặc núp bóng đơn vị khác, không ký cam kết bảo vệ môi trường, không đăng ký tiêu chuẩn chất lượng bao bì, sản phẩm, không có chứng chỉ hành nghề… Theo phản ánh của một số hộ dân sống xung quanh, việc sản xuất, chế biến của các cơ sở này đã gây ô nhiễm nặng cả về không khí, chất thải và tiếng ồn.

Tại khu vực dưới chân núi Chóp Chài thuộc 2 xã Bình Kiến và Hòa Kiến (TP Tuy Hòa), người dân tự khai thác khoáng sản tràn lan, đào sâu vào chân núi, rất nguy hiểm nếu không được cơ quan chức năng xử lý, chấn chỉnh kịp thời. 

Còn tại DNTN dịch vụ- đầu tư- sản xuất phát triển thủy sản Phúc Thịnh (thôn Phú Ân, xã Hòa An, huyện Phú Hòa), trên 400 tấn khoáng sản đang tồn kho. Phúc Thịnh đã mua trên 140 tấn khoáng sản diatomite, đất sét cao lanh... không rõ nguồn gốc do các hộ dân tự khai thác.

Ở một số đơn vị, khi đoàn kiểm tra đến thì lãnh đạo tránh mặt, dù lịch kiểm tra đã được thông báo trước. Liên hệ qua điện thoại, đại điện đơn vị bảo không còn hoạt động, song qua kiểm tra thực tế và phản ánh của các hộ dân xung quanh, thì đơn vị vẫn hoạt động sản xuất bình thường trước khi bị kiểm tra.

Nhằm khắc phục tình trạng khai thác, kinh doanh khoáng sản diatomite trái phép, tránh gây ô nhiễm môi trường và thất thu ngân sách nhà nước, các ngành chức năng cần xử lý nghiêm đối với các cá nhân, đơn vị khai thác, kinh doanh trái phép diatomite.

THẾ BẢY