Kỳ 2: Sai phạm trong giao đất ở Sơn Định

Cán bộ địa chính xã Sơn Định (huyện Sơn Hòa) đã tự ý “quy hoạch”, cấp đất cho mình và người khác để thu lợi bất chính. Những sai phạm nghiêm trọng trong việc giao đất ở của xã Sơn Định cho thấy những bất cập trong công tác quản lý đất đai của chính quyền các cấp.

Những ngôi nhà vừa “tranh thủ” xây dựng dọc ĐT 643 thuộc xã Sơn Định (Sơn Hòa) do chính quyền xã cấp đất trái phép  – Ảnh: N.T

 

SAI PHẠM CÓ HỆ THỐNG VÀ KÉO DÀI

Năm 1994, UBND huyện Sơn Hòa có chủ trương quy hoạch các khu dân cư tại ba thôn Hòa Nghĩa, Hòa Bình,Hòa Thuận thuộc xã Sơn Định nhằm hình thành các khu dân cư tập trung dọc theo các trục giao thông ĐT 642 và ĐT 643. Mặc dù chưa được UBND tỉnh phê duyệt kế hoạch sử dụng đất, quyết định thu hồi, chuyển đổi mục đích sử dụng đất song Phòng Địa chính nay là Phòng Tài nguyên-Môi trường (TN-MT) huyện Sơn Hòa đã tham mưu cho UBND huyện tiến hành cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở cho nhân dân. 82 hộ được giao đất xây dựng nhà ở vào các năm 2001, 2002 và 2004 đều do ông Trần Quốc An, cán bộ địa chính xã Sơn Định “tận tình giúp đỡ” bằng cách mua hồ sơ, tự viết vào biểu mẫu, đưa cho UBND xã Sơn Định ký vào đơn của người xin cấp đất. Việc giao đất cũng hết sức tùy tiện như xã không tổ chức hội đồng xét duyệt đơn xin giao đất theo quy định của UBND tỉnh Phú Yên. Ngoài ra, ông An còn tự viết các biên bản kiểm tra, xác minh đơn xin cấp đất, ghi tên cán bộ TN-MT huyện ký vào để hợp thức hóa thủ tục. Thế nhưng lãnh đạo Phòng TN-MT huyện Sơn Hòa vẫn lập thủ tục trình UBND huyện giao đất ở. Khi đã có quyết định giao đất của UBND huyện, theo quy định Phòng TN-MT phải trực tiếp cắm mốc giao đất tại thực địa nhưng lại “chỉ đạo” miệng cho cán bộ địa chính xã làm thay việc giao đất.

Từ những vi phạm trong trình tự thủ tục đó dẫn đến những sai phạm nghiêm trọng khác. Theo quyết định giao đất của UBND huyện Sơn Hòa, mỗi hộ được cấp 399 m2, thế nhưng trong số 82 hộ được giao đất xây dựng nhà ở nói trên có đến 51 trường hợp nhận vượt diện tích so với quyết định. Hộ vượt ít nhất là 66 m2 , hộ vượt nhiều nhất là 1.742 m2 , gấp hơn 4,5 lần so với diện tích được giao theo quyết định. Rất nhiều trường hợp được cán bộ địa chính xã “ưu ái” giao đất gấp 3- 4 lần, chẳng hạn như các hộ Trần Quốc Sử, Trần Văn Thọ, Nguyễn Hữu Lộc, Võ Vân, Trần Ngọc Nhàn, Trần Bình Ký… Tổng diện tích đất giao vượt cho 51 trường hợp lên đến 24.925 m2, gấp 2,2 lần so với quyết định giao đất. Số đất giao vượt định mức đó là một sự lãng phí tài nguyên đất vì có thể dùng để cấp cho 62 hộ khác.

Cũng qua kiểm tra 51 hộ nhận đất vượt quy định, cơ quan chức năng phát hiện 11 trường hợp đã qua 4- 6 năm nhưng chưa xây dựng nhà ở. Thực tế cho thấy tất cả các trường hợp giao đất đó đều không đúng đối tượng. Nhiều người đã có nhà ở ổn định hoặc chưa có gia đình còn ở chung với cha mẹ nhưng vẫn được giao đất. Ông Lê Tiến Bình (ở thôn Hòa Bình, xã Sơn Định) được UBND huyện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) và thực tế được giao 1.312 m2 đất ở (vượt 913 m2) nhưng không nộp lệ phí trước bạ nên Phòng TN-MT huyện Sơn Hòa chưa cấp “sổ đỏ”, ông An liền ra tay “nghĩa hiệp” lên huyện xin photocoppy GCNQSDĐ tạo điều kiện giúp cho ông Bình chuyển nhượng lô đất đó lại cho ông Lê Công Hoàng ở cùng thôn với giá 5 triệu đồng và được Chủ tịch UBND xã Sơn Định (lúc đó là ông La Thái Ẩn) ký đồng ý. Ngoài ra, việc lấn chiếm, chuyển đất sản xuất nông nghiệp trên địa bàn xã Sơn Định cũng diễn biến rất phức tạp. Chẳng hạn, bà Nguyễn Thị Thắm (ở thôn Hòa Bình) mua cả chục ha đất khai hoang của các ông Ngô Đình Nghĩa và Nguyễn Đình Trung chuyển nhượng với giá trị 162 triệu đồng.

KHI CÁN BỘ ĐỊA CHÍNH LỘNG HÀNH

Theo quy hoạch các khu dân cư thuộc xã Sơn Định được UBND huyện Sơn Hòa phê duyệt có 220 lô đất ở. Thế nhưng với cách giao đất “hào phóng” như trên trong khi quỹ đất ở được quy hoạch không còn nhiều nên ông Trần Quốc An tự ý “quy hoạch” thêm hơn 101 lô đất nữa nối tiếp vào khu dân cư ở thôn Hòa Bình để giao đất thu tiền. Việc “quy hoạch” của ông An cũng rất “ngẫu hứng”, có lô chưa đến 300 m2 nhưng cũng có lô hơn 1.400 m2; bình quân 595 m2/lô, gấp gần 1,5 lần diện tích được cấp có thẩm quyền quy định khi quy hoạch cấp đất ở thời điểm đó.

Sau khi tự “quy hoạch” đất ở, ông An trực tiếp đứng ra giao cho 84 người gồm 88 lô với diện tích gần 50.000 m2. Việc giao đất cũng hết sức tùy tiện không theo một quy định nào. Nhiều hộ đã có nhà ở ổn định ngay tại thôn Hòa Bình, nhưng vẫn giao đất xây dựng nhà ở như Trần Văn Long, Hoàng Công Hải, Trần Minh Tiên, Lê Duy Nhung…. Ông An cũng tự giao cho mình hai lô đất liền kề với diện tích 1.064 m2 nằm đầu dốc trên tuyến ĐT 642, đã xây nhà ở kiên cố thuộc hạng nhất xã Sơn Định. Hiện nay, nhiều lô đất trống nằm chen lẫn với những ngôi nhà vừa xây. Người dân địa phương cho biết đó là đất của những hộ không còn cư trú tại địa phương nhưng vẫn được giao đất xây dựng nhà ở. Chẳng hạn, lô đất của bà Nguyễn Thị Gương hiện ở TP Tuy Hòa, của bà Nguyễn Thị Hương đang trú huyện Đồng Xuân, hoặc của ông Nguyễn Đình Vụ đã định cư ở Cộng hòa Liên bang Nga và nhiều lô đất khác nữa của những người từ các nơi khác đến… Ông Bùi Văn Thanh, Phó chánh thanh tra Sở TN-MT Phú Yên, cho biết: “Có ít nhất 15 trường hợp là người từ các nơi khác đã được ông An giao đất ở, hầu hết các trường hợp này chưa xây dựng nhà ở. Trong đó có 11 trường hợp được Công an xã Sơn Định cấp hộ khẩu khống để hợp thức hóa thủ tục giao đất.”

Không dừng lại ở đó, ông An còn đề ra “chính sách” thu tiền của hộ được giao đất gọi là “chi phí” làm thủ tục giấy tờ, đi lại với mức 70.000- 200.000 đồng/trường hợp. Những người từ nơi khác đến muốn được cấp đất phải chi “đậm” hơn như trường hợp ông Nguyễn Mạnh Đức, bà Trần Thị Kiệt ở TP Tuy Hòa “lót tay” một triệu đồng. Ông An thừa nhận: trong quá trình giao đất, lợi dụng chức vụ, quyền hạn đã nhận gần 13,7 triệu đồng của 127 người. Nhiều người dân ở xã Sơn Định cho biết: Không chỉ có những sai phạm trong việc giao đất ở mà việc cấp đất nông nghiệp, đất lâm nghiệp, chuyển nhượng đất đai trên địa bàn Sơn Định cũng đều qua bàn tay thao túng của ông An. Một số người dân địa phương nói rằng: “Chỉ đâu cũng bảo đất của ông An. Muốn mua đất cứ đến ông An!”

ĐÂU LÀ NGUYÊN NHÂN?

Trong nhiệm kỳ 2001- 2004, ông La Thái Ẩn giữ chức Chủ tịch UBND xã Sơn Định, ông La Thanh Long, em nhà chú bác của ông Ẩn giữ chức Trưởng Công an xã; ông Trần Quốc An, em rể của ông Ẩn, làm cán bộ địa chính xã. Chính quan hệ ruột thịt này đã tạo điều kiện cho họ cấu kết nhau thực hiện trót lọt việc chiếm dụng, ban phát đất đai của Nhà nước để thu lợi cá nhân. Để giúp cho ông Trần Quốc An có cơ sở giao đất cho những người ngoài xã, Trưởng Công an xã Sơn Định La Thanh Long đã dùng quyền hạn của mình cấp hộ khẩu khống cho 11 cá nhân từ các địa phương khác đến. Người đứng đầu UBND xã Sơn Định là La Thái Ẩn tiếp sức cho ông An thực hiện hành vi giao đất sai trái bằng cách bỏ qua các trình tự thủ tục giao đất ở; đồng thời sẵn sàng “hợp tác” để hoàn thiện thủ tục cấp đất khi ký vào đơn xin giao đất của những hộ không đủ điều kiện giao đất. Lợi dụng mối quan hệ gia đình che chắn, Trần Quốc An càng lộng hành, “tranh thủ” thu lợi, gây phức tạp tình hình quản lý đất đai ở địa phương. Đó là hành vi xem thường pháp luật, cố ý xâm phạm đến tài nguyên đất đai của quốc gia để trục lợi cá nhân.

Trong khi đó, một số cán bộ xã Sơn Định cũng “ăn phần” được chia đất nên làm ngơ để cho ông An mặc sức “tung hoành”. Anh T., quê ở Thanh Hóa, định cư tại xã Sơn Định hơn 20 năm, bày tỏ bức xúc: “Cung cách làm việc của chính quyền xã Sơn Định nặng kiểu “gia đình trị” nên những người dân “thấp cổ bé họng” hoặc “lạ nước lạ cái” như chúng tôi chẳng dám “hó hé” gì, nếu ai lên tiếng thì họ tìm cách “bóp” ngay”.

Những sai phạm về đất đai của xã Sơn Định kéo dài một phần do sự thiếu trách nhiệm của lãnh đạo Phòng TN- MT huyện Sơn Hòa. Với vai trò tham mưu cho UBND huyện quyết định giao đất, cấp GCNQSDĐ, Phòng TN- MT huyện Sơn Hòa đã thiếu kiểm tra, ngăn chặn những sai phạm, thậm chí “khoán trắng” cho cơ sở để ông An có cơ hội giao đất tùy tiện, dẫn đến việc ông An lao sâu vào sai phạm khác là tự ý “quy hoạch” thêm và giao đất trái thẩm quyền nhằm thu lợi bất chính. Ông Bùi Văn Thanh, Phó Chánh Thanh tra Sở TN- MT Phú Yên cho rằng: Việc vi phạm đất đai tại xã Sơn Định là điển hình của tình trạng buông lỏng công tác quản lý đất đai của chính quyền cơ sở, để cho cán bộ địa chính lợi dụng, thao túng, làm mất lòng tin trong nhân dân, ảnh hưởng không tốt đến cán bộ quản lý đất đai nói riêng, cán bộ Nhà nước nói chung. Ông Thanh cho biết thêm, Thanh tra Sở TN- MT Phú Yên đang củng cố hồ sơ chuyển giao cho cơ quan điều tra Công an tỉnh Phú Yên làm rõ những sai phạm để truy cứu trách nhiệm hình sự đối với ông Trần Quốc An.

NGUYÊN TRƯỜNG -  HOÀI NAM