Những năm qua TP Tuy Hòa đã qui hoạch nhiều khu nhà ở trong đó có khu đã được cấp đất, bán đấu giá quyền sử dụng đất khu PL (phường 6) khu tái định cư Ninh Tịnh 1, Ninh Tịnh 2. Tuy nhiên việc bố trí, sắp xếp các khu này vẫn còn những vấn đề cần bàn.
Đa phần các đồ án qui hoạch ở TP Tuy Hòa thời gian qua được thiết kế theo kiểu phân lô để xây dựng nhà liền kề (nhà ở lô phố) nhằm đáp ứng cho yêu cầu xây dựng nhà ở. Nhiều khu nhà ở qui hoạch gần đây được đầu tư cơ sở hạ tầng giao thông, cấp điện, cấp thoát nước khá đồng bộ. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là để có một khu ở hoàn chỉnh, khép kín phải thời gian dài vì rằng nhiều gia đình mua đất nhưng không có nhu cầu xây dựng nhà ở, chủ yếu là để kinh doanh sang nhượng, để lại cho con, cho cháu mai sau. Nhiều khu ở không đầu tư giao thông có chăng chỉ là đường cấp phối nên công tác quản lý cốt xây dựng cho từng hộ xây dựng gặp khó khăn, chủ nhà lo sợ khi làm đường nhựa thì nhà thấp hơn đường nên cố nâng cao tầng trệt tạo cho đường phố nhà cao, nhà thấp.
Quy hoạch các khu nhà ở là một sự tổ chức cuộc sống liên quan đến nhiều vấn đề. Trong ảnh: Khu dân cư mới P và L ở phường 6 - Ảnh: Thanh Hoài
Có quan điểm cho rằng khu tái định cư là nơi cho các hộ giải tỏa, các hộ nghèo lâu nay chưa có nhà ở, đất ở nên diện tích hẹp 60m2 đến 80m2 cho hộ là được, chiều rộng của lô đất 4 mét, 4,2 mét là vừa… Quan điểm đó đã làm cho đồ án qui hoạch các khu ở rất thấp, thực tiễn cũng chỉ hơn các làng nông thôn là đường sá thẳng. Nhiều con đường rộng 3 mét, nhỏ hơn 5 mét chỉ đủ cho một làn xe ô tô. Đường không có vỉa hè, không có đất trồng cây xanh, không có nơi chôn trụ điện, xây dựng hệ thống thoát nước. Thật là sai lầm là đường nhỏ để dành đất cho phân lô ở cho nhiều, để bán cho được nhiều tiền, nhưng đâu phải giá trị của lô đất phụ thuộc vào vị trí gần khu trung tâm, đường phố rộng hay hẹp. Các lô đất có chiều rộng nhỏ hơn 4,5 mét khó tổ chức không gian ở bên trong hợp lý, mặt khác chiều rộng là những số lẻ như 4,1 mét, 4,3 mét khó quản lý phân lô, cắm mốc.
Đành rằng qui hoạch phải tuân thủ theo tiêu chuẩn qui phạm cho các thành phần đất đai trong khu ở như đất giao thông, đất ở, đất công trình công cộng, đất cây xanh. Nhưng những tiêu chuẩn đó chỉ phù hợp cho các khu nhà ở được xây dựng theo kiểu chung cư, nhà cao tầng (nhiều nhà chung một cầu thang) không phù hợp với qui hoạch phân lô nhà ở liền kề lô phố. Mục đích của qui hoạch không chỉ là giải quyết nhu cầu đất ở hiện tại, bán quyền sử dụng đất tạo nguồn thu cho ngân sách mà còn là vấn đề tổ chức cuộc sống có liên quan đến môi trường sống, an ninh trật tự, phòng cháy chữa cháy… cho khu ở. Đó là chưa nói đến hình thái đô thị, bản sắc kiến trúc qui hoạch của địa phương, tính dân tộc, tính văn hóa, tính hiện đại trong khu ở.
Ai cũng muốn đô thị Tuy Hòa phát triển nhanh, rộng để theo kịp các thành phố khác. Vấn đề là lựa chọn giải pháp thế nào cho hợp lý. Các nhà đô thị, xã hội học cho rằng chọn giải pháp cải tạo xây dựng các khu chức năng của đô thị theo dạng “vết dầu loang” là hợp lý. Xuất phát từ trung tâm nhỏ ban đầu có kế hoạch cải tạo xây dựng mở rộng dần theo dạng vết dầu loang, tới đâu hoàn chỉnh tới đó, nhất là hạ tầng đô thị. Ưu điểm của giải pháp này là tiết kiệm được đất đai, nâng cao giá trị của đất, phù hợp với kế hoạch đầu tư hàng năm, hạn chế việc đầu tư cơ sở hạ tầng và công tác quản lý xã hội, quản lý đô thị được tốt hơn. Hiện nay TP Tuy Hòa đang đầu tư qui hoạch xây dựng khu Rạch Bầu thông đường Lê Lợi đến đường Hùng Vương, thông đường Hai Bà Trưng (từ Trần Hưng Đạo đến Nguyễn Huệ), san nền làm đường, cấp điện, cấp nước phân lô cấp đất, bán đấu giá quyền sử dụng đất xây dựng nhà ở. Nguyện vọng của nhiều người dân còn muốn nhanh chóng thông tuyến đường Trường Chinh (từ Nguyễn Huệ đến đường Trần Hưng Đạo), cải tạo lại khu vực xóm Chiếu phường 5. Việc cải tạo các khu vực trên sẽ tạo cho không gian của đô thị được hoàn thiện. Mặt khác giá trị đất của khu vực này bao giờ cũng cao hơn những khu xa trung tâm chưa có điện, chưa có nước, không có các công trình phục vụ công cộng khác.
Quá trình xây dựng qui hoạch, quản lý qui hoạch luôn là vấn đề nóng bỏng, phức tạp. Cần khách quan nhìn nhận tổng kết lại để điều chỉnh khắc phục nhằm xây dựng TP Tuy Hòa ngày càng đẹp hơn.
KTS HOÀNG HÀ
