9 năm qua, Chỉ thị 06 của UBND tỉnh về tăng cường thu hồi nợ đọng tại các HTX đã giúp khoanh vùng đối tượng nợ và các khoản nợ. Hiện nay, các HTX đang hiểu nhầm Chỉ thị 06/CT-UBND ngày 8/4/2010 về tăng cường công tác thu hồi nợ đọng trong các HTX nông nghiệp là căn cứ thu nợ, khiến việc giải quyết nợ tồn đọng vẫn kéo dài.

Không phải “kim bài” đòi nợ

Ông Lê Luân, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh, cho biết: Trên địa bàn tỉnh, các HTX trước năm 1996 thuộc sở hữu toàn dân; sau chuyển đổi theo Luật HTX, HTX thoát khỏi bao cấp, tự chịu trách nhiệm nhưng thực tế vẫn mang cái cốt cũ. Thành viên, các đơn vị đều có tâm lý hưởng lợi từ HTX nên sử dụng dịch vụ, sở hữu tài sản của HTX không có ý thức hoàn trả khiến nợ chồng nợ. Thấy được nguy cơ này, UBND tỉnh đã ra Chị thị 06 với mục đích giúp các HTX chấn chỉnh hoạt động sản xuất kinh doanh, củng cố tài chính kế toán, kiềm chế việc cho vay nợ khi giao dịch.

Chỉ thị nhấn mạnh rà soát các khoản nợ tại các HTX từ trước đến năm 1996. Đây được coi là các khoản nợ cũ từ thời bao cấp, những căn cứ giấy tờ lưu trữ không còn nhiều. Đặc biệt ở thời điểm đó, xã viên chủ yếu lao động công ích cho HTX nên hưởng lợi từ HTX là tất yếu và có thể xem xét xóa nợ. Từ năm 1996 trở lại đây, khi HTX được định hình hoạt động như một doanh nghiệp vừa và nhỏ (Luật HTX 2003) và là pháp nhân kinh tế độc lập (Luật HTX 2012) thì mọi giao dịch trong hoạt động kinh doanh đều phải tuân thủ theo quy định pháp luật. Điều này có nghĩa, các khoản nợ có năng lực thanh toán nhưng cố tình chây ỳ, HTX có thể khởi kiện ra tòa án. Đồng thời là đơn vị kinh tế độc lập, HTX có quyền xóa nợ cho những đối tượng nghèo, có hoàn cảnh khó khăn, neo đơn… thông qua đại hội thành viên hàng năm. Việc một số HTX chờ chính quyền đòi nợ, hay các khoản nợ từ đời lãnh đạo trước mà người kế nhiệm hiện nay không chịu trách nhiệm đều không đúng.

Theo ông Phạm Ngọc Thanh, Phó Chủ tịch UBND huyện Tuy An, căn cứ Chỉ thị 06, địa phương đã giúp các HTX hoàn thành thủ tục xác nhận nợ với các cá nhân, đơn vị đóng trên địa bàn. Còn HTX có thu được các khoản nợ đó hay không thì HTX phải nghiên cứu các văn bản pháp luật liên quan để có căn cứ pháp lý thu hồi vì các khoản nợ này hình thành trên giao dịch giữa HTX và các đối tượng. UBND huyện không phải pháp nhân của giao dịch đó nên về mặt pháp lý không có quyền đòi nợ. Chính quyền chỉ can thiệp hành chính giúp HTX hoàn tất thủ tục hồ sơ, đánh giá cán bộ, đảng viên cuối năm khi họ thuộc đối tượng nợ chây ỳ hoặc đồng ý trích một phần ngân sách xã theo quy định để trả dần nợ cho HTX…

Kinh nghiệm để không có nợ

HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ Hòa Mỹ Tây (huyện Tây Hòa) đã thu được khoản nợ gần 488/526 triệu đồng, đạt gần 93%, của 424/445 đối tượng có nợ HTX. Ông Phùng Minh Tuấn, Giám đốc HTX này cho biết: Có được kết quả này là nhờ HTX nắm rõ nội dung chỉ thị và tuyên truyền tới đông đảo cán bộ, đảng viên, nhân dân; cùng với đó minh bạch hóa tài chính tại đơn vị bằng cách sao kê, đối chiếu xác nhận nợ thường xuyên. Đặc biệt, HTX chọn thời điểm đi thu nợ vào vụ thu hoạch, khi các hộ có nguồn thu.

Còn theo ông Phan Văn Thuận, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Hòa Quang Nam (huyện Phú Hòa), đơn vị phân rõ các khoản nợ. Đối với nợ phát sinh từ các dịch vụ phục vụ, hàng vụ công khai công nợ để thành viên biết và đôn đốc thường xuyên trong thời gian 1 tháng, nhờ vậy khả năng thu hồi nợ đạt trên 99%. Với khoản nợ khê đọng, HTX đưa ra phương thức trả nợ dần, tức là hàng vụ thành viên thanh toán 50kg lúa/sào, còn nợ tiền quy đổi từ 50kg lúa/sào cho tới khi hết nợ.

Theo đồng chí Trần Hữu Thế, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng Ban chỉ đạo Đổi mới phát triển kinh tế tập thể tỉnh, mục tiêu của Chỉ thị 06 là giải quyết dứt điểm tình trạng nợ tồn đọng cũng như chấm dứt tình trạng nợ ngày càng gia tăng để minh bạch hóa tài chính tại HTX. Căn cứ vào đó để HĐQT HTX chủ động thu hồi nợ theo hướng: Nợ tồn đọng trước năm 1996 thì xóa nợ đối với thành viên đã chết không có người thừa kế và hộ nghèo có mã số; xóa nợ một phần đối với thành viên đã chết vẫn có người thừa kế, tỉ lệ xóa nợ do đại hội HTX quyết định. Còn đối với cán bộ, đảng viên thì kiên quyết thu hồi thông qua tổ chức mà cán bộ đó đang sinh hoạt. Các khoản nợ sau năm 1996, HTX phân biệt từng hộ thành viên để chủ động đưa ra biện pháp thu hồi hiệu quả.

MINH DUYÊN