Luật Hợp tác xã (HTX) ra đời từ năm 2003 đã mở rộng cửa cho kinh tế hợp tác, nhất là các HTX nông nghiệp trước đây, có điều kiện mở rộng, phát triển các lĩnh vực kinh doanh, dịch vụ. Phần lớn các HTX ở Phú Yên đã phát huy được lợi thế, nguồn lực sau khi hoạt động theo luật. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều HTX hoạt động trì trệ bởi thiếu sự liên kết, nhất là vẫn còn tuân thủ về cơ cấu tổ chức bộ máy, hoạt động theo điều lệ cũ. Trao đổi với Báo Phú Yên về vấn đề này, Chủ tịch Liên minh các HTX tỉnh Phú Yên Lê Luân cho biết:
 |
|
Các HTX cần thay đổi cơ cấu tổ chức và điều lệ để phù hợp với tình hình mới. Trong ảnh: Sản xuất rau an toàn tại HTX Bình Ngọc - TP Tuy Hòa - Ảnh: LY KHA |
- Luật HTX ra đời từ năm 2003 đã thực sự tạo được sự thông thoáng, rành mạch trong các hoạt động kinh doanh cho tổ chức kinh tế hợp tác. Nhờ đó, các HTX và tổ chức kinh tế hợp tác được thành lập ngày càng nhiều, mở rộng hoạt động và kinh doanh có hiệu quả. Các HTX và tổ chức hợp tác đã đóng góp đáng kể vào quá trình giải quyết lao động nông thôn, làm dịch vụ cho nông dân phát triển kinh tế.
* Số lượng các tổ chức kinh tế hợp tác trong lĩnh vực nông nghiệp của Phú Yên vẫn chiếm đa số. Ông có thể cho biết sự thay đổi cơ bản trong các tổ chức này sau khi có Luật HTX?
- Trước đây, lĩnh vực hoạt động của khu vực kinh tế HTX chỉ là làm dịch vụ kỹ thuật đầu vào cho sản xuất nông nghiệp như các dịch vụ làm đất, thủy lợi và phân bón. Trong khi đó, hiện nay hầu hết các HTX đã mở rộng loại hình kinh doanh dịch vụ tổng hợp như tín dụng, cung ứng vật tư, xăng dầu, điện dân dụng, tiêu thụ sản phẩm… Nhiều HTX đã tổ chức được kênh đầu mối tiêu thụ sản phẩm cho nông dân, đặc biệt là dịch vụ bảo hiểm cho ngô lai giống như các trường hợp của HTX Hoà Xuân Tây 1, Hoà Thịnh, Hoà Mỹ Đông. Ngoài ra, dịch vụ do các HTX thực hiện góp phần giảm chi phí trung gian mà nông dân phải trả cho các tổ chức như điện dân dụng, tưới tiêu, tín dụng… như các HTX Hoà Thắng 1, Hoà Thắng 2, Hoà Quang
Những HTX hoạt động trong các lĩnh vực phi nông nghiệp cũng đã cố gắng thay đổi các phương thức hoạt động, nâng cao chất lượng, hiệu quả kinh doanh trong một số lĩnh vực mới như HTX vệ sinh môi trường Sông A (Sông Cầu), HTX dịch vụ hải sản Phú Thọ 3 (Đông Hòa), HTX sản xuất và nuôi trồng thủy sản Trung Mỹ (TP Tuy Hòa), các HTX kinh doanh dịch vụ điện, xây dựng... Những đơn vị này đã góp phần mở ra hướng đi mới nâng cao hiệu quả hoạt động.
* Phải chăng tất cả các tổ chức trong khu vực kinh tế hợp tác đều kinh doanh hiệu quả?
- Trong số 207 HTX, chỉ có 154 HTX hoạt động, còn lại 53 HTX đang lâm vào tình trạng khó khăn, bế tắc phải ngưng hoạt động, trong đó nhiều nhất là các tổ chức trong lĩnh vực hải sản.
Nguyên nhân của tình trạng này là các HTX đã không phát huy được nguồn lực vốn có hoặc bị khống chế bởi tư thương vì ngư dân thiếu sự liên kết do thiếu vốn, thiếu năng lực tổ chức kinh doanh, tìm kiếm thị trường…
 |
|
Các hợp tác xã ở huyện Phú Hòa phối hợp với Doanh nghiệp tư nhân Đại Hưng Phát đào tạo nghề thủ công mỹ nghệ cho xã viên - Ảnh: MINH NGUYỆT |
* Nếu cần có sự thay đổi nào đó để khu vực kinh tế hợp tác thật sự có được chuyển biến mạnh mẽ mang tính bước ngoặt, theo ông các HTX cần làm gì?
- Rất nhiều HTX ở Phú Yên chỉ lấy bình quân 3 năm cho một nhiệm kỳ của ban quản trị (BQT). Đây là điều chưa phù hợp trong thực tế bởi 3 năm chưa đủ để đề ra chương trình hành động và hướng được một tổ chức hợp tác hoạt động hiệu quả theo định hướng. Cần sửa đổi thống nhất là 5 năm/nhiệm kỳ. Thứ hai, mỗi BQT HTX thường chỉ có 2 người (chủ nhiệm và phó chủ nhiệm) vì áp lực về kinh phí. Trong quản lý kinh tế, đây là một trong những điều tối kỵ bởi nếu hoạch định một chiến lược, quyết sách và tính tỉ lệ phiếu thì với 2 chiều trái ngược, tỉ lệ phiếu là 50/50. Hiển nhiên trong những trường hợp này, chủ trương thực hiện luôn nghiêng về phía chủ trì, tức chủ nhiệm HTX, và điều tất yếu là ý kiến của phó chủ nhiệm nhiều khả năng không được đánh giá đúng mức. Thực tế này dẫn đến hậu quả thiếu tính dân chủ trong mỗi HTX.
Tôi cho rằng cần phải thay đổi điều lệ, tổ chức bộ máy của từng HTX bên cạnh việc nâng cao trình độ, chuyên môn của đội ngũ BQT là những yếu tố cốt lõi để cho khu vực kinh tế hợp tác phát triển mạnh và bền vững trong bối cảnh hiện nay.
Xin cảm ơn ông!
Hiện tại, Phú Yên có 207 HTX, trong đó 106 HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, 27 HTX công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp, 23 HTX xây dựng, 13 HTX vận tải, 32 HTX hải sản, 1 HTX môi trường, 1 HTX thương mại và 4 quỹ tín dụng nhân dân. Bình quân giá trị sản xuất của khu vực kinh tế hợp tác có mức tăng trưởng hằng năm 2 – 3%, ước tính tổng giá trị sản xuất hiện nay khoảng gần 1.000 tỉ đồng/năm. Thu nhập bình quân của xã viên cũng có mức tăng trưởng khoảng 10%/năm, hiện tại là gần 7,8 triệu đồng/người/năm.
LY KHA (thực hiện)
