Chương trình quản lý heo đực giống (HĐG) năm 2019 đang được triển khai nhằm tăng cường sự quản lý về HĐG, hoạt động sản xuất, kinh doanh tinh heo đực trên địa bàn tỉnh. Về lâu dài, hoạt động này nhằm nâng cao năng suất, chất lượng đàn heo.

Kiểm tra, phân loại HĐG

Theo Chi cục Chăn nuôi và Thú y, Chương trình quản lý HĐG năm 2019 tập trung một số hoạt động như: Tập huấn cho chủ các cơ sở/chủ hộ chăn nuôi HĐG, các cán bộ thú y xã về các quy định quản lý, sử dụng HĐG; hướng dẫn cho tổ kỹ thuật cấp tỉnh và các tổ công tác cấp huyện về kỹ thuật đánh giá chất lượng HĐG, đeo thẻ tai, nhập số liệu và thông tin theo dõi, quản lý HĐG; điều tra, thống kê tỉ lệ thụ thai và số con sơ sinh đẻ ra còn sống/ổ; kiểm tra, đánh giá, phân loại chất lượng HĐG và đeo thẻ tai cho heo giống đạt tiêu chuẩn. Sau đó, các ngành chức năng sẽ công nhận và công khai kết quả kiểm tra, đánh giá. Trong đó, công tác giám định, bình tuyển là một trong những hoạt động trọng tâm của chương trình. Thông qua hoạt động này, toàn bộ đàn HĐG trên địa bàn tỉnh sẽ được kiểm tra về nguồn gốc, loại giống, thể trạng, chất lượng tinh...

Ông Nguyễn Lực, Trưởng Phòng Quản lý giống và Kỹ thuật chăn nuôi, Chi cục Chăn nuôi và Thú y, cho biết: Trước khi thực hiện đợt bình tuyển, Chi cục Chăn nuôi và Thú y đã phối hợp với lực lượng thú y các địa phương thống kê toàn đàn HĐG, số hộ nuôi và khai thác heo giống ở tất cả các địa phương. Hiện toàn tỉnh có 78 con HĐG được giám định bình tuyển năm 2018 và đang được khai thác theo 2 hình thức nhảy trực tiếp và khai thác tinh. Tuy nhiên, sau 1 năm hoạt động, nhiều khả năng một số con HĐG đã bắt đầu xuống sức, không đạt chất lượng do quá già hoặc trọng lượng quá lớn không phù hợp cho phối giống trực tiếp.

Qua đợt bình tuyển này sẽ kiểm tra, phân loại, bình tuyển và đánh số lại cho đàn HĐG. Theo đó, HĐG có nguồn gốc từ các cơ sở heo giống và có kết quả kiểm tra cá thể đạt yêu cầu sẽ tiến hành đánh số theo dõi, quản lý. Còn đối với HĐG không có nguồn gốc từ cơ sở heo giống theo quy định, sẽ tiến hành kiểm tra đánh giá các chỉ tiêu về tỉ lệ con nái phối giống thành công, số heo con sơ sinh sống/ổ (đối với heo đực phối giống trực tiếp) hoặc lượng xuất tinh, mật độ tinh trùng, hoạt lực tinh trùng, tổng số tinh trùng tiến thẳng trong tinh dịch (đối với HĐG khai thác tinh để thụ tinh nhân tạo).

Tăng cường kiểm tra, xử lý

Gia đình bà Nguyễn Thị Mừng ở thôn Tân Long, xã An Cư, huyện Tuy An nổi tiếng trong nghề phối giống cho heo nái; tỉ lệ đậu con rất cao nên thường xuyên cho thuê heo đực đi phối giống trực tiếp với những heo nái ở quanh vùng. Bà Mừng chia sẻ: Gia đình tôi làm nghề này mấy chục năm nay. Trước khi mang heo đực đi phối giống, tôi đều đến tận chuồng heo nái quan sát rồi mới chọn ngày giờ cho heo đực đến phối giống. Tuy nhiên, tất cả đều dựa trên kinh nghiệm, cảm quan chứ không có kiến thức, kỹ thuật chuyên môn. Từ khi tỉnh tổ chức bình tuyển, đánh giá HĐG và thông qua các lớp tập huấn, tôi đã nắm được nhiều kỹ thuật chăm sóc, quản lý và khai thác HĐG khoa học, hiệu quả hơn. Khi HĐG gần xuống sức, tôi chuẩn bị 1 con heo giống mới để sẵn sàng thay thế.

Ông Giáp Văn Thức, Trưởng Trạm Thú y huyện Tuy An, cho biết: Địa phương còn 6 cơ sở có nuôi HĐG. Trạm thú y huyện thường xuyên theo dõi, kiểm tra và hướng dẫn các hộ nuôi cách chăm sóc, quản lý đàn heo; thường xuyên kiểm tra, đánh giá chất lượng tinh dịch của đàn HĐG. Qua theo dõi, chúng tôi cũng thường xuyên nhắc nhở chủ cơ sở tìm con giống chất lượng thay thế những con HĐG đã xuống sức, chất lượng tinh dịch suy giảm để không ảnh hưởng đến chất lượng đàn heo thương phẩm. Đặc biệt, trong thời gian đang diễn ra dịch tả heo châu Phi, ngành thú y địa phương thường xuyên bám sát địa bàn; hướng dẫn, nhắc nhở các chủ hộ chăn nuôi chấp hành các quy định về chăn nuôi an toàn; tiêm phòng đầy đủ, tiêu độc khử trùng chuồng trại; tăng cường chăm sóc, chế độ dinh dưỡng; tổ chức cách ly để đảm bảo an toàn cho đàn HĐG.

Ông Nguyễn Văn Lâm, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y, cho biết: Hiện nay, Chi cục Chăn nuôi và Thú y đang phối hợp cùng các địa phương thực hiện bình tuyển, đánh giá toàn bộ đàn HĐG trên địa bàn, đảm bảo tất cả đàn HĐG đều được bình tuyển theo quy định. Qua đó, năm 2019 giám định, bình tuyển cho trên 80 con HĐG trên địa bàn; kết quả chỉ có khoảng 70 con đạt chất lượng theo yêu cầu. Những con HĐG đạt chất lượng sẽ được tiếp tục bấm thẻ tai và cấp giấy chứng nhận chất lượng để hoạt động; những con không đạt sẽ yêu cầu chủ hộ loại thải. 

NGÔ XUÂN