Phú Yên là một trong những địa phương đầu tiên ứng dụng thành công chương trình “ba giảm ba tăng”, giúp nông dân nâng cao hiệu quả trong sản xuất lúa. Từ vụ hè thu năm 2002, chương trình được triển khai lần đầu tại ba huyện Tuy Hòa, Tuy An, Đồng Xuân, đến nay Chi cục Bảo vệ thực vật (CCBVTT) Phú Yên đã nhân rộng khắp các địa phương trong tỉnh.
Nông dâng đang dùng bảng so màu lá lúa - Ảnh: P.V
Đây cũng là đề tài đầu tiên do kỹ sư trẻ Nguyễn Lê Lanh Đa, thuộc CCBVTV Phú Yên làm chủ nhiệm.
GIẢM GIỐNG, GIẢM PHÂN VÀ GIẢM THUỐC
Theo đề tài này, để đạt kết quả tốt trong việc áp dụng chương trình “ba giảm ba tăng”, cần chú ý đến quy trình kỹ thuật chọn giống, làm đất, xuống giống và chăm bón.
Đầu tiên, phải chọn giống lúa tốt từ các trại sản xuất giống, tránh sử dụng giống từ các ruộng lúa thịt vì có khả năng bị thoái hóa, cho năng suất thấp. Nên tiến hành cày đất khi đất vừa cứng lại sau khi thu hoạch. Cày ải để tiêu diệt cỏ dại và tiêu hủy rơm rạ, thông thoáng đất trồng và diệt mầm sâu bệnh. Trước khi sạ nên san bằng mặt ruộng sẽ giúp cho việc quản lý nước và cỏ dại sau này tốt hơn. Khâu ngâm ủ giống phải thực hiện đúng cách, thường xuyên tuới nước ấm và xốc trở để để tăng giảm nhiệt độ trong khoảng 30-350C. Lượng giống cần ngâm ủ là 120 kg/ha, nếu ruộng bầu trũng nhiều cần ngâm thêm 5-10kg/ha, sạ vào góc ruộng để làm mạ cấy dặm sau này. So với phương thức sản xuất truyền thống của bà con nông dân, lượng giống gieo sạ giảm khoảng 100kg/ha. Khi gieo sạ, tùy theo cách sạ lan hay sạ hàng để sử dụng giống có độ dài rễ mầm khác nhau. Sạ lan bằng tay rễ mầm của hạt giống dài từ 3-5 mm; sạ hàng bằng máy giúp tiết kiệm giống yêu cầu rễ mầm dài 1-2mm và khi sạ nên kéo hàng theo hướng bắc nam để tận dụng ánh sáng.
Quá trình bón phân cho lúa chia làm bốn thời kỳ với lượng phân được sử dụng là 10.000kg phân chuồng, 240 kg urea, 300 kg phân lân và 100 kg kali/ ha, giảm 36 kg phân/ha so với phương thức sản xuất truyền thống. Lần bón lót tiến hành 1 ngày trước khi sạ, bón thúc lần 1 vào lúc 8-10 ngày sau sạ, bón thúc lần 2 sau sạ 20 ngày và lần 3 là 42 ngày sau sạ.
Khi bón phân đạm cần dùng bảng so màu lá lúa để quản lý dinh dưỡng, hạn chế lượng phân bón không cân đối hoạc bón quá nhiều phân đạm dễ gây bệnh. Nên so màu vào cùng một thời gian và chọn ngẫu nhiên ít nhất 20 lá lúa trên nhiều địa điểm. So đủ màu 20 lá rồi sau đó tính trị số trung bình màu của lá đã được so.
Quá trình chăm bón cây lúa cần phải áp dụng triệt để chương trình quản lý dịch hại tổng hợp để quản lý được các đối tượng sâu bệnh hại lúa. Bên cạnh đó, nhờ mật độ sạ thưa và lượng phân đạm trên ruộng giảm nên hạn chế được sâu bệnh, giúp người dân tiết kiệm phần nào chi phí và tránh tác hại của việc sử dụng thuốc. Những ruộng ba giảm ba tăng giảm lượng thuốc trừ sâu từ 0,2- 1,4 lần so với ruộng thường.
TĂNG NĂNG SUẤT, CHẤT LƯỢNG VÀ LỢI NHUẬN
Từ vụ hè thu đến vụ đông xuân 2004-2005, CCBVTV đã triển khai 10 điểm trình diễn chương trình ba giảm ba tăng trên toàn tỉnh. Ruộng trình diễn có diện tích từ 500-1.000m2 được chia thành 2 phần, phần trồng theo phương thức truyền thống và phần trồng theo ba giảm ba tăng, Giữa hai phần có bờ ngăn cao khoảng 10 cm. CCBVTV đã tiến hành các lớp tập huấn và hội thảo đầu bờ cho các hộ nông dân tham gia trình diễn.
Tại mỗi điểm trình diễn, CCBVTV đều cử cán bộ kỹ thuật theo dõi thường xuyên và hướng dẫn kịp thời những thắc mắc của người dân. Kết quả thu được ở 10 điểm trình diễn rất khả quan, năng suất tăng 0,36 tấn/ha và lợi nhuận tăng 1.232.500đ/ha.
Nhờ giảm lượng đáng kể lượng thuốc bảo vệ thực vật trên các ruộng ba giảm ba tăng nên từ đó hạn chế được dư lượng thuốc tồn lưu trong hạt lúa. Việc giảm lượng phân đạm cũng góp phần làm giảm hàm lượng Nitrat (NO-3) trong hạt lúa. Sạ thưa, sạ hàng với mật độ hợp lý, bón phân cân đối, quản lý dịch hại tổng hợp đã góp phần hạn chế sâu bệnh trên ruộng, nhờ vậy cây lúa sinh trưởng, phát triển khỏe, hạt chắc mẩy, đẹp, và từ đó chất lượng lúa được nâng cao.
Từ những kết quả đạt được sau 3 năm triển khai chương trình ba giảm ba tăng, song song với mô hình cánh đồng 50 triệu/ha, nhiều bà con nông dân trong tỉnh đã nhanh chóng áp dụng chương trình này nhằm tăng thêm thu nhập và cải thiện đời sống vốn rất nhiều khó khăn của người nông dân.
MINH HOÀNG
