Cây sắn dễ trồng, ít tốn khâu chăm sóc, thu hoạch nên nông dân trồng nhiều. Trong khi đó, nhà máy chế biến tinh bột sắn ỷ lại vùng nguyên liệu dồi dào, không quan tâm đến khâu đầu tư sản xuất, tiêu thụ sản phẩm.
Diện tích tăng mạnh
Theo kế hoạch của Sở NN-PTNT, niên vụ sắn 2017-2018, nông dân trong tỉnh trồng 19.000ha, năng suất đạt 24,5tấn/ha, với sản lượng 465.500 tấn. Tuy nhiên, hiện nay mới đầu vụ, nông dân đã trồng 11.227ha sắn, giai đoạn cây con. Dự kiến niên vụ này nông dân trồng đến 24.000ha.
Cơn bão số 12 cuối năm 2017 làm ngã đổ nhiều diện tích cao su, keo lá tràm, nhiều nông dân không đủ vốn đầu tư trồng lại nên chọn giải pháp trồng sắn để lấp đất trống, khiến diện tích sắn tăng cao. Dọc tuyến đường cứu hộ, cứu nạn, tránh lũ Tuy An - Sơn Hòa, nhiều vườn cao su đã được thay thế bằng những rẫy sắn. Xã Sơn Định (huyện Sơn Hòa) có gần 374ha cao su bị ngã đổ, hầu hết đã được nông dân chuyển sang trồng sắn. Ông Trần Minh Tiên, Bí thư kiêm Chủ tịch UBND xã Sơn Định, cho biết: Sau bão số 12, Ngân hàng NN-PTNT thống nhất khoanh nợ cho người trồng cao su bị thiệt hại, tuy nhiên để đầu tư trồng mới lại thì nông dân thiếu vốn, nên trước mắt chuyển sang trồng sắn.
Cũng như huyện Sơn Hòa, người dân Sông Hinh cũng chuyển nhiều diện tích cao su bị ngã đổ do bão sang trồng sắn. Theo ông Nguyễn Khắc Sự, Trưởng Phòng NN-PTNT huyện Sông Hinh, năm nay diện tích sắn dự kiến tăng mạnh từ diện tích cao su bị ngã đổ.
Nhà máy ỷ lại vùng nguyên liệu
Theo Ban điều hành Chương trình mía đường, sắn tỉnh Phú Yên, niên vụ 2016-2017, toàn tỉnh có 24.065ha sắn, vượt 13.065ha so với quy hoạch; năng suất bình quân 19,26 tấn/ha, sản lượng gần 463.500 tấn. Trong đó, hai nhà máy chế biến sắn của tỉnh tiêu thụ 397.000 tấn. Theo Sở NN-PTNT, việc mở rộng diện tích sắn ngoài vùng quy hoạch dẫn đến việc các nhà máy chỉ dựa vào vùng nguyên liệu dồi dào mà không chú trọng đến khâu ký kết hợp đồng đầu tư với nông dân theo chủ trương của Chính phủ về gắn sản xuất với tiêu thụ nông sản, xây dựng cánh đồng lớn…
Cũng theo Ban điều hành Chương trình mía đường, sắn tỉnh Phú Yên, niên vụ sắn 2016-2017, hai nhà máy chế biến tinh bột sắn Đồng Xuân và Sông Hinh chỉ hợp đồng với nông dân đầu tư cho vùng nguyên liệu gần 2,5 tỉ đồng để trồng 1.215ha sắn, chỉ chiếm 11% diện tích vùng nguyên liệu được quy hoạch. Trong khi đó, nông dân phải vay khoảng 170 tỉ đồng để trồng sắn. Các nhà máy cũng chưa quan tâm du nhập giống mới để thay các giống đã thoái hóa, bị sâu bệnh dẫn đến giảm năng suất và độ bột. Chính vì vậy, nông dân không có điều kiện thâm canh, nhất là sử dụng các loại giống mới để đưa vào trồng. Hiện người trồng sắn ở Phú Yên chỉ trồng giống sắn KM94, đang nhiễm bệnh chổi rồng. ÔngĐặng Văn Mạnh, Chi cục phó Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Phú Yên cho biết, khi cây sắn bị bệnh chổi rồng sớm thường không cho thu hoạch, còn bị bệnh muộn thì làm giảm năng suất từ 10-30%, hàm lượng tinh bột cũng giảm từ 20-30%.
Dự kiến niên vụ sắn 2017-2018, toàn tỉnh đạt sản lượng khoảng 440.000 tấn và các nhà máy sẽ thu mua để chế biến khoảng 385.000 tấn tinh bột, còn tồnkhoảng 55.000 tấn sắn củ. Như vậy, người trồng sắn ở Phú Yên có thể phải chấp nhận bán giá thấp nếu các nhà máy viện lý do không tìm được thị trường cho đầu ra sản phẩm...
L.TRÂM-T.LẬP
