Niên vụ mía 2017-2018, các nhà máy đường vào vụ trễ gần 1 tháng so với những năm trước, giá thu mua mía nguyên liệu cũng giảm. Hiện thời tiết đang mưa, ruộng mía đầy nước lầy lún, nông dân khó thu hoạch mía bán để có tiền trang trải trong dịp tết.

Đường lún, giá mía giảm

Những năm trước, cuối tháng 12 đầu tháng 1 dương lịch, nông dân trong tỉnh thu hoạch rộ mía bán cho các nhà máy để có tiền mua sắm trong dịp tết. Tuy nhiên năm nay, do mưa lũ muộn kéo dài, đường lún nên nông dân khó thu hoạch mía. Ông Nguyễn Văn Trung ở thôn Phước Nhuận, xã Xuân Quang 3 (huyện Đồng Xuân), cho hay: Mấy năm trước, cuối tháng 12, vùng này mía chín rộ, xe chở mía ra vào tấp nập. Nay đến gần giữa tháng 1, nhà máy đường mới thông báo khai trương vụ ép mới. Sau bão số 12 đến nay mưa liên tiếp, mía nhà tôi trồng ở ngoài soi, đất còn nhão phải chờ nắng ráo mới chặt mía bán cho nhà máy được.

Không chỉ mía trồng ngoài soi khó thu hoạch, mía trồng trên vùng gò đồi cũng bị thất thu nặng. Ông Thái Văn Can ở thôn Kỳ Lộ, xã Xuân Quang 1 (huyện Đồng Xuân), cho biết: Vùng này là đất sạn cốm (đất gò đồi thiếu nước). Bão số 12 vừa qua làm cho mía ngã đổ, mất chữ đường. Nếu mấy năm trước đạt 10 chữ đường thì năm nay chỉ đạt 5-7 chữ đường, nông dân thất thu gần một nửa.

Theo ông Phạm Trung Chánh, Phó Chủ tịch UBND huyện Đồng Xuân, toàn huyện có 3.200ha mía, bão số 12 làm ngã đổ, ngập úng 854ha, thiệt hại từ 50-70%. Từ sau bão, mưa lũ muộn tiếp tục kéo dài, nông dân rất khó thu hoạch.

Tại vùng mía các xã Sơn Hà, Sơn Nguyên, Sơn Phước (huyện Sơn Hòa), không chỉ mía ngã trải dài mà ruộng mía vẫn còn nổi nước, lầy lún. Ông Bùi Thanh Quang ở xã Sơn Hà, chia sẻ: Thời điểm này mấy năm trước, nông dân trong xã thu hoạch rộ bán lấy tiền tiêu tết, riêng năm nay mía vẫn còn đứng đám do trong ruộng còn nước.

Đối với người dân ở huyện Sơn Hòa, mía là cây trồng chủ lực. Tháng này là thời điểm thu hoạch mía, tuy nhiên ngoài nguyên nhân đường lún, còn một nguyên nhân khác khiến nông dân chần chừ chưa thu hoạch là do giá thu mua mía nguyên liệu thấp. Ông Phan Văn Long, nông dân trồng mía ở xã Sơn Phước, cho hay: Mấy năm trước, giá mía nguyên liệu nhà máy thu mua trung bình 1 triệu đồng/tấn, năm nay giá thu mua thấp hơn gần 200.000 đồng/tấn. Trung bình một xe mía chở 20 tấn, người trồng mất 4 triệu đồng; chưa kể chữ đường thấp hơn các năm trước. Trong khi đó, năm nay mía ngã đổ, thu hoạch mía tốn nhiều công dẫn đến chi phí tăng.

Ông Đào Duy Linh, Trưởng Phòng NN-PTNT huyện Sơn Hòa, cho biết: Ảnh hưởng bão số 12, trong số các địa phương thiệt hại thì huyện Sơn Hòa có diện tích mía ngã đổ nhiều nhất với hơn 13.415ha. Sau bão, nông dân khôi phục mía ngã bằng cách dựng, buộc ngọn mía tạo thế đứng cho cây. Tuy nhiên, nhiều vùng do mía ngã đổ sát đất, thân mía ra rễ non, nguy cơ khi thu hoạch chữ đường thấp.

Nhà máy “đói” nguyên liệu

Các năm trước, những ngày này tại Nhà máy đường Tuy Hòa (Công ty CP Mía đường Tuy Hòa) và Nhà máy đường Đồng Xuân (Công ty TNHH Công nghiệp KCP Việt Nam), xe tải chở mía đậu kín bãi đậu xe nhà máy. Thế nhưng năm nay chỉ có vài chiếc xe chở mía. Ông Ma Lâm, nông dân trồng mía ở xã Đức Bình Đông (huyện Sông Hinh), cho biết: Niên vụ 2017-2018, tôi trồng 1ha mía tơ. Nếu thu hoạch thời điểm này ruộng còn nước, xe tải chạy vào “cày” nát gốc mía không thể để lưu gốc được, đành chờ trời nắng ráo. Vùng này chỉ vài người trồng mía gốc thu hoạch bán cho nhà máy, bởi mía ở đây “ăn” được mùa gốc, nếu xe tải vào “băm” nát gốc mía thì vụ sau sẵn đó phá gốc luôn.

Những ngày qua, ảnh hưởng không khí lạnh, mưa lớn vẫn tiếp diễn làm cho đường lún, ruộng lún, xe không thể vận chuyển được, không chỉ nông dân mà nhà máy cũng gặp khó. Theo ông K.V.S.R Subbaiah, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Công nghiệp KCP Việt Nam, mưa lớn và lũ lụt diễn ra muộn vào thời điểm tháng 11-12/2017 và kéo dài qua tháng 1/2018, đây là điều bất thường. Do vậy, hoạt động ép mía của nhà máy đường ở khu vực miền Trung, đặc biệt là khu vực Tây Nguyên trễ hơn 1 tháng. Mặc dù Nhà máy đường KCP tại Sơn Hòa và Đồng Xuân đã chuẩn bị sẵn sàng cho vụ ép vào đầu tháng 12 nhưng hoạt động ép mía không thực hiện được. Hiện phần lớn diện tích mía còn nước trong ruộng, nguy cơ bị lún cao. “Mặc dù thời tiết không thuận lợi nhưng KCP vẫn vào vụ để không mất thời gian. Nhà máy đường Sơn Hòa chính thức hoạt động vào ngày 14/1. Giá thu mua là 800.000 đồng/tấn mía sạch tại ruộng với 10% chữ đường. Chúng tôi đề nghị nông dân trong vùng nguyên liệu đã quy hoạch cho KCP quan tâm và chủ động thu hoạch những đám mía khô ráo nhập về nhà máy để nhà máy có nguyên liệu hoạt động”, ông K.V.S.R Subbaiah nói.

LÊ TRÂM