Toàn tỉnh có 80 HTX nông nghiệp có dịch vụ thủy lợi nội đồng. Tuy dịch vụ này không mang lại doanh thu cao cho HTX, song các HTX vẫn nỗ lực làm tốt công tác thủy lợi để hỗ trợ sản xuất cho bà con.

Đầu tư cho hạ tầng thủy lợi

HTX Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Hòa Hiệp Bắc (huyện Đông Hòa) phục vụ tưới tiêu cho gần 300ha lúa 2 vụ. Ông Nguyễn Ngọc, Giám đốc HTX này cho biết: Ruộng ở đây có địa hình bậc thang, sau khi Công ty Thủy nông Đồng Cam đưa nước về kênh chính, HTX dùng hệ thống máy bơm đưa nước tới kênh nhỏ, dẫn tới từng thửa. Để đảm bảo đủ nước cho bà con, hàng vụ HTX đầu tư từ 40-60 triệu đồng để sửa chữa, nâng cấp kênh mương. Đồng thời từ năm 2011 đến nay, HTX đã xây dựng 11 trạm bơm điện với tổng kinh phí hơn 1 tỉ đồng. Đơn vị cũng có đội thủy nông viên gồm 20 người, làm nhiệm vụ vận hành máy, dẫn nước tới từng chân ruộng. Trong đó, HTX đầu tư kinh phí đào tạo một thủy nông viên trình độ trung cấp điện để chuyên quản lý công tác điện tại các trạm bơm.

Còn theo ông Phan Văn Thuận, Giám đốc HTX Nông nghiệp kinh doanh tổng hợp Hòa Quang Nam (huyện Phú Hòa), HTX này quản lý 819ha lúa 2 vụ, hưởng nước từ Trạm kênh bắc của hệ thống thủy nông Đồng Cam qua hệ thống kênh mương dài hơn 80km. Hàng năm, HTX đầu tư từ 50-150 triệu đồng để nạo vét bùn đất, rác thải trong lòng mương, tu sửa các tuyến kênh và nâng cấp bờ vùng…

Đối với HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ Hòa Hiệp Nam 1 (huyện Đông Hòa), không chỉ quản lý trạm bơm nước mà đơn vị này còn đầu tư xây dựng trạm điện phục vụ cho nuôi tôm trong đầm của các hộ thành viên. Ông Ngô Ngọc Tần, Giám đốc HTX Hòa Hiệp Nam 1, cho biết: HTX quản lý 120ha đất gieo trồng cả năm và 100ha nuôi trồng thủy sản của 413 hộ thành viên. Để duy trì hoạt động của trạm bơm Bực Dầy, đảm bảo tưới tiêu cho cây lúa, HTX thuê 3 lao động thường xuyên, làm nhiệm vụ vận hành, đưa nước về tưới cho đồng ruộng. Đồng thời, HTX đầu tư 1,7 tỉ đồng xây trạm biến áp, cung cấp điện cho bà con thắp sáng và cấp nước cho các hồ tôm.

Không chỉ đầu tư kinh phí, nhiều HTX bỏ cả “chất xám” để cải tiến máy bơm nước, nâng cao chất lượng dịch vụ thủy lợi nội đồng. Ông Trần Văn Thái, Phó Giám đốc HTX Nông nghiệp Kinh doanh dịch vụ Hòa Mỹ Tây (huyện Tây Hòa) đã được Bộ NN-PTNT tặng bằng khen vì có sáng kiến cải tiến máy bơm, giúp tiết kiệm chi phí cho HTX. Ông Thái cho biết: Nhiều năm liền, HTX phải bỏ ra 10 triệu đồng/năm để sửa chữa hệ thống bơm tưới của trạm bơm điện Ngọc Lâm. Để cải tiến, tôi đã sửa chữa chế độ của van đóng mở, hỗ trợ van hoạt động chủ động trong mọi điều kiện khiến nồi đầu bơm không còn bị vỡ, làm chết máy… Nhờ đó, công tác bơm tưới không bị gián đoạn, duy trì tốt dịch vụ thủy lợi nội đồng cho HTX.

Nhiều khó khăn

Hiện các HTX không thuê được lao động quản lý trạm bơm bởi nguồn thu phí thủy lợi nội đồng không đủ chi nên tiền công trả thấp, lao động không mặn mà. Ông Lê Văn Bảo, Giám đốc HTX Nông nghiệp Kinh doanh dịch vụ Hòa Mỹ Đông (huyện Tây Hòa), cho biết: HTX có 41 lao động làm dịch vụ thủy lợi nội đồng. Lao động được trả lương từ 5-6 triệu đồng/người/vụ, để thức đêm trông coi đồng và có mặt 24/24 giờ khi vào vụ. Hiện 50% lao động đã xin nghỉ việc vì thu nhập chưa tương xứng với sức lao động. Tuy nhiên, HTX không còn nguồn vốn để trả thêm vì HTX phải bù lỗ cho dịch vụ này từ 3-5 triệu đồng/vụ.

Một khó khăn khác mà các HTX gặp phải đó là hạ tầng cơ sở thủy lợi ngày càng xuống cấp và HTX không đủ kinh phí để đầu tư. Nhiều HTX trong cảnh chờ vốn hỗ trợ từ ngân sách, dù đã có chủ trương nhưng cũng chưa biết tới khi nào được “rót”. Theo UBND huyện Đông Hòa, trạm bơm và hệ thống thủy lợi của các HTX nông nghiệp trên địa bàn huyện được xây dựng từ những năm 1980. 40 năm qua, các công trình này chưa được xây mới. Đến nay, hạ tầng đã xuống cấp nghiêm trọng cần được đầu tư nâng cấp để đảm bảo an toàn trong quá trình vận hành. Mặc dù đã có chủ trương hỗ trợ cho các HTX hoàn thiện hạ tầng sản xuất, song 2 năm nay chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể nên địa phương không có căn cứ để thực hiện.

MINH DUYÊN