Nguồn thu hạn chế khiến mức lương trả cho cán bộ, nhân viên làm việc tại các HTX thấp. Giải pháp tốt nhất là xây dựng các HTX hoạt động hiệu quả, thu hút đầu tư và người sử dụng dịch vụ. Tuy nhiên với điều kiện vốn ít, sản xuất kinh doanh chưa bắt kịp thị trường thì tình trạng này không thể được giải quyết trong thời gian ngắn.

Thu nhập thấp

Lấy mức lương tối thiểu áp dụng cho cán bộ viên chức hiện nay thì nhiều HTX vẫn chưa đủ khả năng trả cho cán bộ ở mức 1,21 triệu đồng/tháng. Ông Trần Văn Thức, Giám đốc HTX Vận tải đường bộ Xuân Lộc (TX Sông Cầu), cho biết: Một năm tôi nhận được lương từ HTX 2 triệu đồng, tương đương với mỗi tháng là 170.000 đồng. Còn theo Giám đốc HTX Cơ giới đường bộ Tuy Hòa (TP Tuy Hòa) Nguyễn Thanh Tùng thì lương bình quân cho cán bộ làm việc tại HTX là 1 triệu đồng/tháng. “Đây là mức lương mà Hội đồng quản trị HTX phải “co kéo” từ rất nhiều nguồn và đến nay cũng không cố gắng được nữa. Nếu không có giải pháp gì mới, từ tháng sau mức lương có thể giảm còn 500.000-800.000 đồng/tháng”, ông Tùng nói.

Đối với những HTX nông nghiệp được coi là ngành thế mạnh của thành phần kinh tế tập thể tỉnh, thu nhập bình quân trả cho cán bộ HTX cũng chỉ dưới 2 triệu đồng/tháng. Ông Nguyễn Ngọc Tài, Giám đốc HTX Sản xuất kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Xuân Quang 2 (huyện Đồng Xuân), cho biết: Mức lương trả cho cán bộ HTX không chỉ thấp mà còn bấp bênh. Những khi hoạt động hiệu quả, cán bộ HTX được nhận mức lương bình quân 2 triệu đồng/tháng còn khi thu không đủ chi thì mức lương chỉ từ 1-1,5 triệu đồng/người/tháng, thậm chí còn không được nhận.

Tại một số HTX, dù cán bộ HTX có trình độ đại học vẫn chỉ có mức lương dưới 1,5 triệu đồng/người/tháng. Theo ông Nguyễn Thanh Thuận, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Đức Bình Đông (huyện Sông Hinh), HTX có 2 cán bộ có trình độ đại học và được trả lương hàng tháng 1,3 triệu đồng/người. Do HTX mới thành lập năm 2016 và cung cấp dịch vụ hỗ trợ như khuyến nông, cày đất, bơm tưới… nên doanh thu thấp.

Nhiều HTX doanh thu cao nhưng do lợi nhuận thấp nên cũng không có nguồn để trả lương. Bà Lê Thị Thu, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Xuân Thọ 2 (TX Sông Cầu), cho hay: Doanh thu hàng năm của HTX gần 450 triệu đồng, nhưng lãi chỉ được 39,6 triệu đồng nên trả lương cho cán bộ HTX ở mức 1,5 triệu đồng/người/tháng.

Những HTX hoạt động hiệu quả, là điển hình tiên tiến của tỉnh thì mức lương cũng chỉ ở mức bằng lương tối thiểu áp dụng cho các đơn vị kinh tế như HTX Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Hòa Thành Tây (huyện Đông Hòa) 3,6 triệu đồng/người/tháng; HTX Nông nghiệp An Ninh Tây (huyện Tuy An) 3 triệu đồng/người/tháng; HTX Dịch vụ nông nghiệp Hòa Quang Nam (huyện Phú Hòa) bình quân 3,2 triệu đồng/người/tháng…

Tìm giải pháp

Ông Lê Thanh Lam, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, cho biết: Các HTX đã tự chủ về kinh tế hơn chục năm nay nên việc trả lương cho cán bộ HTX thực hiện theo cơ chế có thu thì mới có chi. HTX nào hoạt động tốt thì có lãi để chi trả lương cho cán bộ, còn HTX yếu thì cán bộ HTX phải chấp nhận lương thấp, hoặc không có lương, thậm chí âm vốn. Thu nhập cho cán bộ HTX hiện nay còn thấp, đã phản ánh chân thực bức tranh phát triển của thành phần kinh tế này.

Theo ông Nguyễn Lương Sinh, Phó Chủ tịch UBND TP Tuy Hòa, năm 2016, thu nhập bình quân thành viên HTX 14,5 triệu đồng/năm và cán bộ HTX 27,6 triệu đồng/năm. Như vậy, mỗi tháng thành viên HTX có thù lao 1,2 triệu đồng/người và cán bộ HTX được trả lương 2,3 triệu đồng/người. Đây là mức thu nhập quá thấp không thể đáp ứng điều kiện sinh hoạt trên địa bàn thành phố. Để khắc phục tình trạng này, thành phố thực hiện nâng cao hiệu quả hoạt động cho các HTX trên cơ sở từ thực lực của chính HTX đó. Với HTX Bình Ngọc, Bình Kiến 1… có sản phẩm rau an toàn thì thành phố sẽ hỗ trợ đầu ra bằng cách liên kết với các siêu thị trên địa bàn. Đối với các HTX vận tải, địa phương cũng đã làm việc với các sở, ngành liên quan để giải quyết những thắc mắc về thuế, điều kiện hoạt động vận tải. Tuy nhiên, các HTX phải đảm bảo và chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm của mình cũng như đáp ứng đủ những quy định cơ bản về kinh doanh đặc thù. Còn đối với những HTX không thể hoạt động được như các HTX hải sản thì kiên quyết giải thể để thành lập mới lại.

Còn ông Nguyễn Hữu Trị, Phó Chủ tịch UBND huyện Tây Hòa, cho hay: Địa phương củng cố hoạt động cho các HTX theo tinh thần Luật HTX 2012. Khi đó, các HTX và người dân sẽ là bạn hàng của nhau. HTX là chỗ dựa vững chắc cho sản xuất nông nghiệp và kinh tế hộ, đồng thời nguồn thu của HTX cũng từ các dịch vụ phục vụ này mà có. Muốn vậy, các HTX phải tìm cách nâng cao khả năng hoạt động đáp ứng nhu cầu của người dân nếu không sẽ tự đào thải mình. Địa phương đã chọn HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ Hòa Phong làm mô hình điểm, từ đây để các HTX học hỏi và làm theo.

Theo ông Trần Thiện Kim, Phó Giám đốc Sở KH-ĐT, sở đang phối hợp với Liên minh HTX tỉnh củng cố lại thành viên cho các HTX bằng cách giao cho phòng tài chính - kế hoạch các huyện rà soát danh sách thành viên góp vốn; giúp các HTX củng cố vốn điều lệ theo Luật HTX 2012. Đồng thời giao chính quyền các địa phương trích một phần nguồn vốn xây dựng nông thôn mới vào kiện toàn hoạt động các HTX đóng trên địa bàn.

MINH DUYÊN