Định hướng chính sách tài chính nhà ở đến năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ đã đề ra mục tiêu xây dựng hệ thống tài chính nhà ở hiệu quả và tăng tỉ lệ sở hữu nhà ở của người dân. Theo đó, các cá nhân và hộ gia đình được khuyến khích tiết kiệm và vay vốn tại các tổ chức tín dụng để mua và cải tạo nhà. Chủ trương này đã được các ngân hàng thương mại (NHTM) trên địa bàn Phú Yên triển khai, thế nhưng đến thời điểm này hiệu quả đem lại không như mong muốn.

Khu đô thị mới Hưng Phú đã có nhiều người mua nhưng không ai vay vốn tại các ngân hàng - Ảnh: N.Q

 

QUÁ ÍT KHÁCH HÀNG THAM GIA

Theo nhận định của các nhà đầu tư, thị trường bất động sản Phú Yên đang có những chuyển biến theo chiều hướng tích cực. Các dự án xây dựng khu đô thị mới như Hưng Phú và FBS (TP Tuy Hòa) đang trong giai đoạn hoàn thành và bán ra thị trường, trong đó khu đô thị mới Hưng Phú đã có 1/3 trong tổng số 320 căn hộ được bán. Thế nhưng đến nay, không có khách hàng nào mua nhà tại các khu đô thị vay vốn trả góp thông qua kênh đầu tư của NH.

Đại diện Công ty Hưng Phú cho biết, để tạo điều kiện cho nhiều đối tượng mua nhà, từ năm 2006, công ty đã ký hợp đồng thỏa thuận với NH Nông nghiệp – Phát triển nông thôn (Agribank) và sau này là NH Thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) chi nhánh Phú Yên, triển khai dịch vụ cho vay trả góp đối với khách hàng mua nhà tại khu đô thị với mức vay lên đến 70% giá trị căn hộ, thời hạn vay từ 15 – 20 năm theo lãi suất thị trường, hình thức vay thế chấp tài sản hình thành từ vốn vay. Giám đốc Sacombank chi nhánh Phú Yên Đặng Ngọc Tịnh cho biết: “Lãi suất được đánh giá là khá ưu đãi. Cụ thể từ năm thứ nhất đến cuối năm thứ tư lãi suất là 0,99%/tháng. Từ năm thứ năm đến cuối năm thứ mười, lãi suất là lãi suất huy động 13 tháng cộng 0,3%/tháng. Từ năm thứ 11 trở đi sẽ áp dụng lãi suất thông thường. Ngoài ra, khách vay còn được nhận dịch vụ mua bảo hiểm hỏa hoạn và các rủi ro khác cho bất động sản thế chấp với giá trị mua bảo hiểm bằng số tiền cho vay”. Thỏa thuận giữa chủ đầu tư và NH là vậy, nhưng khi các căn hộ được bán ra thị trường, không một khách hàng nào tìm đến NH dù cửa đã rộng mở.

Tương tự như dự án Khu đô thị mới Hưng Phú, dự án Khu đô thị FBS cũng ký hợp đồng thỏa thuận với NH Đầu tư – Phát triển (BIDV) chi nhánh Phú Yên triển khai dịch vụ cho vay mua nhà trả góp. Đến nay, số người mua nhà tìm đến “gõ cửa” ngân hàng chỉ đếm trên đầu ngón tay.

NH CÒN E NGẠI

Lý giải vấn đề này, hầu hết những người có nhu cầu thực về nhà ở cho rằng, giá một căn hộ tại các khu đô thị mới từ 290 – 350 triệu đồng/căn hộ chỉ phù hợp với người có thu nhập cao và có điều kiện thanh toán một lần. Còn với những người có thu nhập trung bình hoặc thấp, điều kiện tài chính eo hẹp nếu mua nhà mà đi vay NH thì sau 15 năm trả nợ, giá trị thực của căn hộ có thể “đội” lên gần 370 - 420 triệu đồng. Bởi vậy, người dân chọn giải pháp mua đất và tích vốn dần dần xây nhà thay vì đi vay tiền NH để mua căn hộ xây sẵn.

Trong khi đó, những mối lo ngại về rủi ro cũng khiến các NH dè dặt, dẫn đến số người có nhu cầu vay vốn mua nhà ở Phú Yên không tăng cao. Việc thiết yếu là chủ đầu tư hợp tác với ngân hàng trong quản lý tài sản thế chấp, không xác nhận cho khách hàng đi vay thêm ở nơi nào khác để trong trường hợp khách không đủ khả năng trả nợ, NH được quyền phát mãi căn nhà. Tuy nhiên, phía các NH cho rằng, không phải chủ đầu tư nào cũng chuyên nghiệp trong việc quản lý khách hàng nên rủi ro đối với NH là không nhỏ. Đại diện BIDV chi nhánh Phú Yên cho biết, dù có chủ trương “bơm” vốn vào lĩnh vực này nhưng BIDV cũng phải lựa chọn vì nếu người mua không thể chi trả, ngân hàng khó có thể đẩy khách hàng ra khỏi nhà để phát mãi, bởi người Việt Nam thường cư xử với nhau bằng tình. Vì thế, chỉ khi có các chế tài cụ thể, ngân hàng mới yên tâm bỏ tiền ra, bởi lúc đó quyền lợi của mình được bảo đảm.

Nhằm tháo gỡ những vướng mắc trên và để chính sách cho vay mua nhà trả góp được các NHTM yên tâm hưởng ứng, Chính phủ đã đặt ra yêu cầu xây dựng hệ thống cho vay thế chấp nhanh gọn và dễ tiếp cận, bảo đảm việc kiểm soát và thu hồi nợ, đồng thời xây dựng một hệ thống thông tin đất đai đầy đủ, cập nhật thường xuyên biến động, minh bạch và dễ tiếp cận đối với các tổ chức và cá nhân.

NGUYỄN QUANG