Tại các vùng nông thôn trong tỉnh, quá trình thực hiện tiêu chí 17 về môi trường trong chương trình xây dựng nông thôn mới đã giúp môi trường sống của người dân ngày càng được cải thiện. Rác thải cơ bản đã được thu gom, xử lý, hạn chế được tình trạng vứt rác bừa bãi, gây ô nhiễm môi trường.
Hiện toàn tỉnh có 68 xã, thị trấn và 14 hợp tác xã (HTX) làm dịch vụ thu gom rác thải sinh hoạt. Đến nay, 50/88 xã trong tỉnh đạt tiêu chí số 17 về môi trường, chiếm 57%, tăng thêm 47 xã so với năm 2012. Theo Chi cục Bảo vệ môi trường (Sở TN-MT), trên địa bàn toàn tỉnh, mỗi ngày lượng rác được thu gom khoảng 295 tấn trong tổng số 495 tấn rác sinh hoạt, chiếm trên 55%. Những đơn vị làm công tác này chủ yếu là UBND xã và các HTX.
Điển hình xã Hòa Trị có 3 điểm trung chuyển rác, một tuần 2 lần rác thải sinh hoạt từ 5 thôn trong xã được thu gom đến đây để mang đi xử lý. Ông Nguyễn Hữu Hồng, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Hòa Trị 2 (huyện Phú Hòa), cho biết: HTX thực hiện thu gom rác thải ở 3 thôn Phụng Tường 1, Phụng Tường 2 và tổ 8, tổ 9 ở thôn Long Phụng. HTX có 3 xe tải nhỏ cùng 6 nhân công thực hiện việc thu gom rác thải của 2.400 hộ dân và trung bình mỗi tháng thu gom khoảng 60-70 tấn rác. Nhờ vậy, rác trên kênh mương không còn dồn ứ, chặn dòng chảy, rác sinh hoạt ở nhà dân cũng gọn gàng sạch sẽ.
Còn theo ông Nguyễn Hoàng Phố, Giám đốc HTX Nông nghiệp An Ninh Tây (huyện Tuy An), trước đây bà con có thói quen phóng uế, vứt rác thải bừa bãi ra đường, ra ruộng, ảnh hưởng lớn đến môi trường sống. Từ khi phong trào xây dựng nông thôn mới được triển khai, ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường của người dân được nâng lên, số hộ tham gia sử dụng dịch vụ thu gom rác thải tại HTX tăng từ 800 hộ lên 1.200 hộ.
Bên cạnh đó, một số UBND xã đã huy động lực lượng thanh niên, đoàn thể đứng ra quản lý công tác thu gom rác thải trên địa bàn xã theo mô hình tự quản cộng đồng như xã Ea Bia (huyện Sông Hinh), An Mỹ (huyện Tuy An), Hòa Mỹ Đông (huyện Tây Hòa)… Bí thư Xã đoàn Ea Bia (huyện Sông Hinh) Y Hốc cho biết: Tại xã Ea Bia, mỗi ngày lượng rác thải khoảng 1 tấn. Trước đây, mới chỉ thu gom được 27%. Từ khi được Sở TN-MT hỗ trợ 8 thùng đựng rác và 6 xe chứa rác, tổ thanh niên tự quản thu gom rác được thành lập, đến nay, mỗi ngày thu gom thêm được 500-600kg rác thải sinh hoạt.
Tuy nhiên, việc duy trì hoạt động này tại các đơn vị đang gặp nhiều khó khăn. Một trong những khó khăn đầu tiên là thiếu phương tiện vận chuyển, khiến lượng rác tồn đọng nhiều tại các bãi tập trung. Theo UBND huyện Phú Hòa, toàn huyện chỉ có một xe chở rác đi gom rác cho cả 6 xã, 1 thị trấn, nên lượng rác chuyển đi không hết, lâu ngày bốc mùi khó chịu cho những người dân sống quanh khu vực bãi rác tập trung.
Còn đối với các HTX, làm dịch vụ này các HTX phải chịu thuế VAT 10%, trong khi nếu là UBND xã quản lý thì không phải chịu thuế. Ông Nguyễn Hoàng Phố cho biết thêm: Từ năm 2014, HTX phải chịu thuế VAT 10% đối với dịch vụ thu gom rác thải nên HTX không có lợi nhuận từ dịch vụ này. Cụ thể, năm 2015 với mức phí 12.000 đồng/hộ/tháng, HTX thu được 300 triệu đồng/năm nhưng chi phí lên tới 360 triệu đồng/năm. Để bù lỗ, năm 2016, HTX họp lấy ý kiến thành viên tăng lên 15.000 đồng/hộ/tháng; với mức phí này thì thu mới đủ chi.
HẢI PHONG
