Từ giữa tháng 7 đến nay, cá nuôi tại khu vực cửa biển Lễ Thịnh, xã An Ninh Đông (huyện Tuy An) chết hàng chục ngàn con, gây thiệt hại lớn cho người nuôi. Hiện nay, cá mú, cá hồng nuôi ở khu vực này vẫn tiếp tục chết, ngành chức năng phải lấy mẫu cá chết gửi Cơ quan Thú y vùng IV xét nghiệm để tìm nguyên nhân gây bệnh và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

Người nuôi cá ở thôn Phú Lương, xã An Ninh Đông (huyện Tuy An) đang vớt cá bị bệnh chuyển sang lồng nuôi riêng - Ảnh: ANH NGỌC

Cá nuôi chết hàng loạt

Ông Nguyễn Sanh ở thôn Phú Lương, xã An Ninh Đông, cho biết: “Tháng 8/2015, gia đình tôi thả nuôi hơn 60 lồng cá mú, với khoảng 6.000 con. Hiện cá có trọng lượng 0,5-1kg/con. Hiện tượng cá chết nhiều xuất hiện từ giữa tháng 7/2016 đến nay. Ban đầu, thân cá xuất hiện các vết lở loét, xuất huyết, sau đó các vết lở loét này lan rộng và ăn sâu vào cơ thể cá, rồi cá chết. Một số con có hiện tượng mù mắt, bơi lờ đờ, bỏ ăn khoảng 3-5 ngày thì chết. Gia đình phải xuất bán khoảng 2.000 con cá, với giá chỉ từ 30.000-40.000 đồng/kg. Hiện cá vẫn tiếp tục chết, chỉ còn lại 300 con. Trong khi đó, tiền mua cá giống đã hơn 200 triệu đồng (từ 25.000-50.000 đồng/con tùy lớn nhỏ), chi phí thức ăn cho cá từ 200.000-300.000 đồng/ngày. Tính ra, gia đình tôi thiệt hại rất lớn từ việc nuôi cá”.

Không chỉ gia đình ông Nguyễn Sanh, nhiều hộ khác ở thôn Phú Lương cũng trong tình cảnh tương tự, bị thiệt hại nặng, như các hộ: Huỳnh Kim Tùng, Nguyễn Ngọc Minh, Hà Xuân Ngôn, Hồ Trọng Nhiều…, mỗi hộ có 2.000-3.000 con cá mú và cá hồng bị chết.

Ông Phạm Ngọc Tuấn, Phó Chủ tịch UBND xã An Ninh Đông, cho biết: Trên địa bàn xã hiện có 52 hộ nuôi cá mú, cá hồng, với khoảng 45.000 con/494 lồng nuôi. Từ ngày 15/7-2/8 có khoảng 360 lồng của 30 hộ nuôi xuất hiện tình trạng cá bị bệnh và chết với khoảng 25.000 con, kích cỡ từ 0,4-0,6kg/con. Ngay khi xuất hiện tình trạng cá chết hàng loạt, xã báo cáo UBND huyện và các cơ quan chuyên môn để tìm hiểu nguyên nhân, đồng thời có giải pháp hỗ trợ bà con điều trị cá bệnh…

Ông Giáp Văn Thức, Phó Trạm trưởng Trạm Chăn nuôi và thú y huyện Tuy An, cho biết: Qua tìm hiểu và quan sát tại vùng nuôi, chúng tôi nhận thấy các lồng nuôi cá đặt gần bờ, gần khu vực dân cư, mực nước chỉ khoảng 1-2m, lưu tốc dòng chảy kém, khiến hàm lượng ôxy hòa tan trong nước thấp. Thêm vào đó, các loại rác thải sinh hoạt, xác cá chết xuất hiện nhiều ở khu vực nuôi; lưới lồng nuôi không được vệ sinh sạch sẽ, rong rêu và các loại sinh vật bám xung quanh lưới lồng làm cản trở lưu thông nước, gây tồn đọng các chất hữu cơ, dẫn đến ô nhiễm môi trường nuôi. Những yếu tố nêu trên đã làm sức khỏe cá bị suy giảm, các loại vi khuẩn có điều kiện phát triển, xâm nhập vào cơ thể cá và gây bệnh. Nhận định ban đầu cho thấy, cá chết là do vi khuẩn gây nên.

Tháng 4/2016, UBND huyện Tuy An nhận được đơn kiến nghị của 32 hộ nuôi cá ở thôn Phú Lương phản ánh ông Nguyễn Ngọc Cường nuôi ốc hương gây ô nhiễm nguồn nước, làm các hộ nuôi cá ở đây bị thiệt hại. Sau khi tiếp nhận đơn của người dân, UBND huyện chỉ đạo Phòng NN-PTNT tham khảo các cơ quan chuyên môn về vấn đề bệnh học trong nuôi trồng thủy sản. Theo Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản III, việc các hộ nuôi thủy sản tại khu vực cửa biển Lễ Thịnh phản ánh nuôi ốc hương gây ô nhiễm môi trường, phát sinh dịch bệnh trên cá và tôm là chưa có căn cứ. Để làm rõ vấn đề này cần phải tiến hành khảo sát, thu mẫu để phân tích và đánh giá hiện trạng môi trường, khoảng cách vùng nuôi các đối tượng này, lượng nhớt thải từ ốc hương nuôi là bao nhiêu và mối quan hệ giữa chúng.

Ông Phạm Ngọc Tuấn cho biết thêm, việc tự ý nuôi ốc hương của ông Nguyễn Ngọc Cường tại thôn Phú Lương là không theo quy hoạch, không xin phép chính quyền địa phương. Qua kiểm tra, ông Cường nuôi ốc từ đầu tháng 4/2016 trên diện tích 4.000m², với 200.000 con; thời gian nuôi 6 tháng. UBND xã đã lập biên bản vi phạm hành chính đối với ông Cường về vi phạm này. “Do không thể di chuyển số lượng lớn ốc hương đang nuôi đến nơi khác, ảnh hưởng đến sự phát triển của ốc, nên ông Cường xin chính quyền địa phương cho ông nuôi đến hết vụ; đồng thời cam kết sẽ đóng cống, hạn chế xả thải ra bên ngoài trong suốt thời gian nuôi còn lại”, ông Tuấn nói.

Ông Phạm Ngọc Thanh, Phó Chủ tịch UBND huyện Tuy An, cho biết: “Trên thực tế, nuôi cá mú và ốc hương đều sử dụng thức ăn tươi sống, nếu không kiểm soát được thì dễ dẫn đến ô nhiễm môi trường vùng nuôi. UBND huyện Tuy An sẽ kiến nghị ngành chức năng tiến hành khảo sát, thu mẫu để phân tích, đánh giá môi trường khu vực cửa biển Lễ Thịnh theo như đề xuất của Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản III. Trong khi chưa có kết luận chính thức của ngành chuyên môn thì từ năm 2017, huyện không cho phép các hộ tự ý nuôi ốc hương tại khu vực này. Đối với hộ ông Nguyễn Ngọc Cường, để giảm thiệt hại về kinh tế, tạm thời cho phép nuôi hết vụ, nhưng buộc ông Cường phải lấp cống, không được xả thải nước chưa qua xử lý ra môi trường”.

Nhiều xác cá thối rữa bốc mùi hôi, trôi nổi ở khu vực nuôi - Ảnh: ANH NGỌC

Sớm phổ biến phác đồ điều trị hiệu quả

Ông Giáp Văn Thức cho biết thêm: Trạm Chăn nuôi và thú y huyện Tuy An đã hướng dẫn người nuôi cá ở khu vực cửa biển Lễ Thịnh di chuyển lồng bè đến khu vực có lưu tốc dòng chảy tốt, lồng cách mặt nước từ 3-5m, cách đáy tối thiểu 0,5m. Trạm cũng yêu cầu người nuôi thả cá với mật độ vừa phải, không làm xây xát cá trong quá trình nuôi, định kỳ 3-5 ngày vệ sinh lưới lồng một lần; không cho cá ăn thức ăn tươi sống bị ôi thiu và sát trùng thức ăn trước khi cho cá ăn. Người nuôi cần bổ sung vitamin, khoáng chất vào thức ăn trong quá trình nuôi để tăng cường sức đề kháng cho cá; bổ sung men vi sinh để hạn chế sự phát triển của các loại vi khuẩn có hại; thường xuyên theo dõi sức khỏe cá nuôi để điều trị kịp thời khi xuất hiện bệnh…

Ngày 3/8, Chi cục Chăn nuôi và thú y tỉnh đã gửi mẫu cá mú tại vùng nuôi Phú Lương đến Cơ quan Thú y vùng IV. Kết quả, cá chết là do vi khuẩn vibrio alginolyticus gây ra. Chi cục đã hướng dẫn phác đồ điều trị cụ thể để người nuôi cá áp dụng…

Qua quan sát của phóng viên cho thấy, tại khu vực cửa biển Lễ Thịnh, cá mú, cá hồng nuôi vẫn tiếp tục chết và chưa có dấu hiệu dừng lại. Theo các hộ dân ở đây, đến nay đã có trên 90% cá nuôi bị chết. Hiện tại nguồn nước ở khu vực này bị ô nhiễm nặng do rác thải sinh hoạt của người dân vứt bừa bãi và xác cá chết gây ra. UBND huyện Tuy An đã chỉ đạo Phòng NN-PTNT, Trạm Chăn nuôi và thú y, các đơn vị liên quan phối hợp với chính quyền địa phương hướng dẫn người dân vớt và xử lý cá chết theo đúng quy định; không được vứt xác cá chết ra môi trường. Huyện cũng đề nghị Sở NN-PTNT tổ chức lớp tập huấn về kỹ thuật nuôi và các biện pháp phòng, trị bệnh trên cá mú cho người nuôi trong huyện.

ANH NGỌC - NGÔ XUÂN