Thời gian qua, Trung tâm Giống - kỹ thuật thủy sản Phú Yên đã sản xuất thành công cua giống để cung ứng cho người dân thả nuôi trong ao hồ ở các vùng ven biển ở Phú Yên. Chuyên mục Khuyến ngư kỳ này xin giới thiệu kỹ thuật chọn giống bố mẹ và ương nuôi cua bột thành cua giống.
TUYỂN CHỌN VÀ NUÔI VỖ CUA BỐ MẸ
Có thể tuyển chọn cua cái đã giao vĩ, lên gạch hoặc cua cái so (cua yếm vuông) nuôi chung với cua đực đã thành thục sinh dục, để cua cái so lột xác, giao vĩ, lên gạch đẻ trứng.
- Nuôi cua cái đã giao vĩ: Trước mùa sinh sản vào khoảng tháng 8, tháng 9, cua cái đã giao vĩ có tuyến sinh dục phát triển thường đánh bắt được ở vùng cửa sông, vùng biển ven bờ. Chọn những con cua cái lên gạch tốt, khỏe mạnh, còn nguyên càng, chân bò, chân bơi, tốt nhất là chọn những con cua vừa đánh bắt được, chuyển về ao hoặc các bể xi măng để nuôi vỗ. Những con cua cái như vậy thường có trọng lượng từ 250-800g.
- Nuôi trong bể xi măng: Bể xi măng có diện tích từ 4 đến 30m2, cao 1,3m, có thể hình vuông, hình chữ nhật, hình tròn có mái che toàn bộ hoặc một phần. Đáy bể rải một lớp cát dày 3-5cm, sắp một số gạch để làm chỗ ẩn cho cua, đáy có van xả để thay nước. Mực nước trong bể từ 0,7 đến 1m, có hệ thống sục khí. Có thể nuôi chung hoặc chia ô để nuôi riêng từng con. Mật độ 2 con/m3. Nuôi trong bể xi măng dễ chăm sóc quản lý nhưng phải có điện và cấp nước chủ động, thường số lượng cua không lớn.
- Chăm sóc, quản lý: Nếu áp dụng phương pháp cắt mắt để ép đẻ thì có thể tiến hành trước lúc thả cua vào bể nuôi. Dùng lưỡi dao lam sắc đã sát trùng cắt một đường vào giữa con mắt, dùng tay bóp mạnh hoặc kẹp bóp hết dịch ở mắt ra, sau đó sát trùng vết cắt. Cần theo dõi kỹ các yếu tố của môi trường nước. Cua chuẩn bị sinh sản cần được nuôi trong nước biển có độ mặn từ 25 đến 32‰, độ pH từ 7,5 đến 8,5, hàm lượng ôxy hoà tan không dưới 5mg/l, nhiệt độ nước từ 27 đến 30 độ C, không để nước bị nhiễm bẩn hữu cơ và vô cơ. Cần thay nước trong ao nuôi, trong bể: Mỗi ngày thay 20 đến 30% nước, một tuần nên thay nước toàn bộ và vệ sinh bể, đáy ao. Cua nuôi trong bể xi măng nên sục khí nhẹ.
Thức ăn của cua rất đa dạng. Cua thích ăn động vật: Cá, tôm, các loại nhuyễn thể (nghêu, sò, vẹm...) và một số thực vật thủy sinh. Số lượng thức ăn mỗi lần từ 2-5% trọng lượng cua, tùy theo chất lượng thức ăn. Thường cho cua ăn vào buổi chiều tối, cua sẽ tìm mồi ăn về đêm. Buổi sáng kiểm tra nếu còn thức ăn thừa thì vớt bỏ đi. Không nên để cua đói, vì khi đói chúng sẽ ăn thịt lẫn nhau.
ƯƠNG NUÔI CUA BỘT THÀNH CUA GIỐNG
Chuẩn bị ao: Giai đoạn này chỉ nên ương nuôi cua trong ao đất. Ao ương cua bột lên cua giống có thể xây bên cạnh ao nuôi cua thịt. Ao ương có diện tích từ 200 đến 500m2, sâu 0,8-1,2m. Bờ ao đắp chắc chắn, ở giữa để cù lao đất 20% trên diện tích ao, cao hơn mực nước triều cao nhất 0,3-0,5m. Xây 2 cống lấy và thoát nước, có lưới chắn. Trên bờ ao, ở mép trong chắn lưới mùng cao trên 0,7m, chếch về phía trong ao một góc 65 độ.
Vệ sinh ao: Bón vôi, diệt tạp, bón phân, cho nước vào qua lưới lọc, độ sâu 0,6-0,8m. Ao được chuẩn bị một tuần trước khi cho cua bột xuống.
Mật độ ương nuôi: 200-300 con/m2.
Cho ăn và chăm sóc: Trong ao ương cua giống có thể gây màu nước cho phù du động vật phát triển làm thức ăn tự nhiên cho cua, nhưng chủ yếu phải cho cua ăn thức ăn chế biến từ các loại bột, cám, thịt cá, tôm, còng, nhuyễn thể xay nhỏ nấu chín. Thức ăn đem rải ven ao. Mỗi ngày cho ăn từ 6-10% trọng lượng cua, chia làm 2 lần: Sáng sớm và chiều tối. Số lượng thức ăn tăng dần theo sự sinh trưởng, tăng trọng của cua. Khoảng 10 ngày, cân đo đánh giá sinh trưởng của cua một lần. Từ 30 đến 35 ngày cua đạt chiều rộng mai 2,5-3,0cm, trọng lượng 5g. Tỉ lệ sống đạt 40-60%. Cỡ cua này có thể chuyển sang ao lớn để nuôi cua thịt. Nếu cần cua giống cỡ lớn hơn thì phải san cua ra ao lớn hơn và nuôi với mật độ thấp hơn.
KS NGUYỄN THỊNH
Kỹ sư nuôi trồng của Trung tâm Khuyến ngư Phú Yên đang hướng dẫn nông dân chọn cua giống – Ảnh: Q.ĐẠT
