Già làng Sô Trới (SN 1940) người dân tộc Ba Na, ở thôn Tân Hiên, xã Sơn Phước, huyện Sơn Hòa. Tuổi thanh niên, già cầm súng tham gia cách mạng bảo vệ quê hương. Khi đất nước giải phóng, già tham gia công tác chính quyền, góp công xây dựng kinh tế xã hội ở địa phương. Đến nay, tuổi cao nhưng già vẫn chăm chỉ lao động sản xuất, là tấm gương cho con cháu và người dân học theo.

Tuổi cao nhưng già Sô Trới vẫn chăm chỉ với công việc sản xuất, đó như một thú vui của già - Ảnh: M.DUYÊN

Những năm 1960, khi thanh niên trong làng lo chạy giặc thì già tình nguyện vào lực lượng vũ trang miền Tây Phú Yên. Già Sô Trới tâm sự: “Lúc đó chiến tranh ác liệt, người dân đói lắm, đồng bào lo chạy vô rừng sâu trốn giặc và tìm cái ăn. Số người là người đồng bào dân tộc thiểu số tham gia lực lượng vũ trang ít lắm. Tôi nhớ cả đơn vị Huyện đội miền Tây Phú Yên lúc đó, kéo dài từ Krông Pa, Suối Trai tới tận Xuân Lãnh (huyện Đồng Xuân) mà chỉ có 20 chiến sĩ. Khi đó, tôi cũng cùng gia đình chạy giặc, rồi tôi không chạy nữa mà quyết định thoát ly tình nguyện vào lực lượng vũ trang để cầm súng đánh giặc. Sau giải phóng, tôi chuyển ngành về huyện làm ở Ban Cải tạo nông nghiệp vì muốn góp phần cải thiện đời sống kinh tế cho người dân”.

Mang tư tưởng đổi mới và cái nhìn tiến bộ, già Sô Trới đã có nhiều cách làm hay hỗ trợ phát triển kinh tế hộ. Già cho biết: Năm 1979, tôi được giao làm Chủ nhiệm HTX Nông nghiệp Sơn Phước, rồi làm bí thư xã. Một năm sau, tôi đề xuất với chính quyền huyện và tỉnh Phú Khánh bấy giờ thay đổi mô hình hoạt động của HTX; từ góp của, góp công làm theo công điểm chuyển sang đổi công, vần công tính theo công lao động. Nhờ đó, sản xuất nông nghiệp hiệu quả hơn, người dân tích cực hưởng ứng.

Trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày, là một đảng viên, một cán bộ xã, ông Sô Trới lúc đó luôn đi đầu trong vận động người dân sống và làm theo cái mới, cái tiến bộ. Ma Ưng, một người dân thôn Tân Hiên, cho biết: Sô Trới là người đầu tiên trong thôn hướng dẫn bà con cách làm nhà kiên cố để ở. Điều này giúp người dân ổn định cuộc sống, chăm lo phát triển kinh tế, không phải du canh du cư như trước nữa.

Năm nay, già đã 76 tuổi, các con già đều được học hành và có công việc ổn định. Cuộc sống của già đã có thể ngồi nghỉ ngơi, vui vầy bên con cháu. Nhưng cái trí của một già làng đổi mới khiến ông không chịu ngồi yên. Ông vẫn làm việc như một nông dân trai tráng để hoàn thiện ước mơ của riêng mình. Già Sô Trới chia sẻ: Ngay từ khi mới đi bộ đội, tôi đã có mơ ước mình sẽ có được một ngôi nhà với vườn cây, ao cá, ruộng lúa như của người Kinh. Bao năm qua, cuộc sống mưu sinh và công việc xã hội khiến tôi không có thời gian thực hiện. Mãi đến năm 1985 khi xin về hưu trước tuổi, có điều kiện, tôi bắt tay ngay vào làm. Tôi khai hoang được 5ha đất rẫy trồng cây công nghiệp và 5 sào trồng lúa nước. Trồng lúa nước cũng nhiều gian nan lắm. Khi tôi bắt đầu trồng, bà con trong buôn lúc đó không hình dung nổi tôi đang làm gì. Trồng lúa của đồng bào bao đời nay vẫn là tìm miếng đất rẫy tốt, rắc lúa ra đó, chờ trời mưa lúa lên rồi thu hoạch. Còn làm lúa nước thì phải be bờ, làm bùn, dẫn nước về thường xuyên. Nhiều người hỏi tôi, vất vả vậy thì làm chi cho mệt, nhưng tôi vẫn làm. Dần dần cây lúa nước cho sản lượng cao hơn hẳn lúa rẫy, mang lại thu nhập tốt hơn. Đến giờ, bà con ai cũng làm lúa nước. Hiện tôi chỉ giữ lại 1ha trồng mía và 5 sào lúa nước. Tôi cũng đào ao, vừa để thả cá vừa có nước cho cây lúa. Cây lúa giúp đủ ăn cho cả nhà, còn cây mía mỗi năm mang lại cho tôi hơn 30 triệu đồng gửi tiết kiệm ngân hàng.

Theo ông Sô Văn Vinh, Bí thư Đảng ủy xã Sơn Phước, già làng Sô Trới là lão thành cách mạng của thôn Tân Hiên nói riêng và xã Sơn Phước nói chung. Không chỉ góp sức mình cho công cuộc bảo vệ và xây dựng đất nước, mà trong mọi hoàn cảnh già luôn là tấm gương về tư tưởng cách mạng, lối sống giản dị chịu khó lao động sản xuất. Ghi nhận những cống hiến của già, Nhà nước đã trao tặng cho già Huân chương Kháng chiến hạng nhất, Huân chương Độc lập hạng ba, Huy hiệu 50 tuổi Đảng. Nhiều năm liền, UBND tỉnh công nhận già Sô Trới là già làng uy tín của thôn Tân Hiên.

BẠCH VÂN