Bên cạnh sind hóa, zebu hóa đàn bò, Phú Yên còn thực hiện chương trình khôi phục các điểm trội của bò vàng. Đây là bước đầu trong việc xây dựng thương hiệu “Bò vàng Phú Yên”.

Một trong 5 mô hình điểm phục hồi giống bò vàng ở huyện Sơn Hòa. Bò cái nền được chọn lựa có nhiều đặc điểm của “bò vàng” nhất và đưa vào chế độ chăm sóc đặc biệt - Ảnh: LK

Bò vàng Phú Yên là một trong những sản phẩm có thương hiệu uy tín về chất lượng hàng chục năm qua. Tuy nhiên, hiện nay, Phú Yên phải nỗ lực để xây dựng lại bởi suốt 11 năm qua, nhiều nông dân đã đi theo bò lai mà quên để ý đến con bò vàng được thị trường ưa chuộng.

Tại huyện miền núi Sơn Hòa, hiện nhiều hộ gia đình đã bán hết bò lai để chuyển sang nuôi bò vàng (bò cỏ). Chị Nguyễn Thị Hương ở thôn Tân Phú, xã Suối Bạc, cho biết: “Nuôi bò lai ban đầu có hiệu quả, bò đẹp nhưng chăm sóc chúng không phải dễ. Bò lai chỉ thích ăn toàn những loại cỏ tươi chất lượng cao,  không chịu ăn rơm khô, cỏ khô”. Chị Hương đã bán hết 26/27 con bò lai của mình, chỉ dành lại một con cái lai tơ, chuyển sang nuôi bò cỏ. Chị nói: “Nuôi bò cỏ rất khỏe, bởi chúng không kén thức ăn. Bây giờ người nuôi chuộng bò cỏ hơn rồi”.

Hộ chị Hương là một trong 5 hộ nông dân tham gia vào đề tài khoa học “Phát triển giống bò vàng Phú Yên trở thành thương hiệu” do Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp miền Nam cùng Trung tâm Giống và Kỹ thuật vật nuôi Phú Yên đang thực hiện. Mục tiêu của đề tài này là khôi phục lại giống bò vàng có chất lượng thịt ngon, chống chịu với thời tiết siêu hạng, chịu khó cày bừa, mắn đẻ… nhằm tham gia vào hiện trạng nguồn gien vật nuôi toàn cầu đang được Tổ chức Lương nông thế giới (FAO) thực hiện ở nhiều nước trên thế giới.

Bò vàng Phú Yên có nguồn gốc từ bò có u Ấn Độ và bò không u Trung Quốc. Bò có màu lông nâu – vàng toàn thân, bên trong đùi và yếm có màu vàng nhạt. Thân hình bò cái phía trước thấp, phía sau cao, nhưng bò đực thì ngược lại. Bò đực trưởng thành có trọng lượng 250 – 300 kg, bò cái là 150 – 200 kg. Bò vàng có ở nhiều địa phương trong cả nước, tuy nhiên, tùy vào điều kiện tự nhiên và sự lai tạo của từng vùng mà cho ra từng loại bò vàng khác nhau. Theo đánh giá của các chuyên gia về chăn nuôi ở Việt Nam, bò vàng Phú Yên là giống bò tốt hàng đầu. Phó Giám đốc Trung tâm Giống và Kỹ thuật vật nuôi Phú Yên Nguyễn Hữu Bách cho biết: “Đề tài này được thực hiện với tổng nguồn vốn 599,5 triệu đồng, trong đó vốn sự nghiệp khoa học là 492 triệu đồng. Trong số 23 con bò được chọn lựa để thực hiện đề tài, Trung tâm Giống nuôi 10 bò cái và 2 bò đực; còn lại được giao cho 5 hộ nông dân của huyện miền núi Sơn Hòa. Để khôi phục lại nguyên trạng giống bò vàng Phú Yên phải cần tới 8 – 12 năm. Tuy nhiên đề tài thực hiện giai đoạn đầu trong 3 năm với những mục tiêu là điều tra, đánh giá những đặc điểm về nguồn gốc, ngoại hình - thể chất, khả năng sản xuất, sinh sản và phương thức chăn nuôi. Bước đầu nhằm xây dựng cơ sở dữ liệu để tiến hành chọn lọc được những cá thể tốt nhất, có quy trình chăn nuôi phù hợp tiến đến một thương hiệu làm nền tảng cho chương trình phục tráng giống bò này”.

Số bò vàng được thực hiện từ đề tài này sẽ được cho phối giống lẫn nhau và cả một số bò đực tuyển từ bên ngoài để chọn ra những con bê có chất lượng tốt, mang nhiều tính trạng trội của bò vàng Phú Yên. “Sau khi kiểm chứng và chuẩn hóa các số liệu về giám định ngoại hình, thể chất, về nhân thuần và các chỉ tiêu kinh tế, kỹ thuật, chúng tôi hy vọng sẽ tạo được quần thể giống thông qua quá trình chọn lọc ở các thế hệ, tạo nguồn giống cũng như cơ sở dữ liệu cho việc chọn lọc, nhân thuần các thế hệ kế tiếp. Khi đó, chúng tôi sẽ tiến hành đăng ký giống chính thức và quảng bá thương hiệu “Bò vàng Phú Yên” – ông Bách cho hay.

LY KHA