Sắn nước (hay còn gọi là củ đậu) được trồng trên vùng gò đồi, đất rẫy. Những tháng mùa mưa, sắn nước được bày bán từ chợ nông thôn đến thành phố.

Bà Nguyễn Thị Tình ở xã Xuân Phước (huyện Đồng Xuân) gánh đôi ky sắn nước xuống chợ xã ngồi bán, cho biết: Một xâu sắn nước (từ ba đến bốn củ), tôi bán với giá 5.000 đồng. Một đôi ky chất gọn 30 xâu, bán được 150.000 đồng. Sắn nước mua về không ăn liền bữa nay thì để dành bữa mai, để lâu ngày quá thì ra mầm chứ không hư như các loại củ khác nên nhiều người đi chợ tìm mua.

Sắn nước là nguyên liệu để chế biến ra nhiều loại thức ăn, là loại thực phẩm thông dụng, an toàn vì không có chất bảo quản. Ở quê, người dân dùng sắn nước xắt từng lát mỏng kho với cá hố hoặc kho với thịt ba chỉ; kho rồi hâm đi hâm lại ba đến bốn lửa thấm gia vị ăn càng ngon. Trong đám tiệc, sắn nước được xào chung với bún hoặc su hào. Nhiều người ở miền rốn lũ mua sắn nước về “thủ” trong nhà. Ông Phan Thành ở thôn Thạnh Đức, xã Xuân Quang 3 (huyện Đồng Xuân), cho hay: Cách đây hai năm, cầu Sông Con (nối thôn Phước Lộc - Thạnh Đức) chưa hoàn thành. Mùa mưa, nước ngập cầu cũ, chợ thôn không họp được, trong nhà lại hết thức ăn nên sẵn xâu sắn nước để dành, chúng tôi xắt nhỏ kho với mắm ruốc ăn qua bữa. Sắn nước rất tiện lợi, nhiều lúc tôi đi làm đồng về, gần trưa đói bụng, nồi cơm dưới bếp chưa kịp sôi, tôi lấy sắn nước chấm với muối é ăn no bụng. Nhiều người đi làm rẫy dỡ theo củ sắn nước ăn nửa buổi.

Tại các xã An Xuân, An Lĩnh (huyện Tuy An), sắn nước được trồng bạt ngàn trên các vùng gò đồi. Bà Thái Thị Hồng ở xã An Lĩnh, cho biết: Tôi có sào đất sạn cốm sau nhà, đất lại triên (có độ dốc) bị mưa xói mòn nên rất xấu, không trồng cây gì được nên năm nào tôi cũng trồng sắn nước. Sắn nước rất dễ trồng, chỉ cần cày đất rồi rải phân bò, trong quá trình phát triển không phun thuốc sâu cũng không bón phân gì khác. Mỗi mùa, tôi bán được 2 triệu đồng. Ở đây có người trồng nhiều, mỗi mùa thu 3-5 triệu đồng.

Cũng chính vì sắn nước dễ trồng, ít đầu tư chăm sóc nên ở các vùng gò đồi của các huyện Phú Hòa, Tây Hòa và TP Tuy Hòa, nông dân đều trồng sắn nước bán để kiếm thêm thu nhập.

Ông Nguyễn Thành, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư tỉnh, cho biết sắn nước được trồng bằng hạt, đầu tháng 8 xuống giống. Khi dây sắn nước cao gần ngang đầu gối thì người trồng bấm ngọn, cắt cành để cho dây phân nhánh. Dây sắn nước phân nhánh thì dưới đất củ phân tai (hình thù giống như chén ăn cơm) còn để dây bò suôn đuột thì củ của nó thon dài, mà củ dài thì hay bị xơ, sắn nước phân tai thì ăn ngọt mềm. Thường từ cuối tháng 10, nông dân bắt đầu thu hoạch sắn nước. Còn trồng sắn nước muốn để giống thì không bấm ngọn, cắt cành, cứ thế dây sắn nước bò leo đúng sức thì ra trái, chờ trái già hái phơi khô lấy hột.

LÊ TRÂM