Theo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (NTD), khi giao dịch mua bán hàng hóa, dịch vụ, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm và NTD có quyền được cung cấp thông tin liên quan tới giao dịch. Tuy nhiên, hiện còn nhiều NTD chưa quan tâm đến điều này dẫn đến quyền lợi của mình bị xâm hại.
Theo quy định của Luật Bảo vệ quyền lợi NTD, NTD có quyền được cung cấp thông tin chính xác, đầy đủ về tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ, nội dung giao dịch hàng hóa dịch vụ, nguồn gốc xuất xứ hàng hóa, được cung cấp hóa đơn, chứng từ, tài liệu liên quan đến giao dịch và thông tin cần thiết khác về hàng hóa, dịch vụ mà NTD đã mua, sử dụng. Cụ thể, các tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ có trách nhiệm cung cấp đầy đủ thông tin về hàng hoá, dịch vụ cho NTD như: Nhãn hàng hóa, niêm yết công khai giá hàng hóa, dịch vụ, cảnh báo khả năng hàng hóa, dịch vụ có ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, tính mạng, tài sản của NTD và các biện pháp phòng ngừa; thông tin về khả năng cung ứng linh kiện, phụ kiện thay thế của hàng hóa, hướng dẫn sử dụng, điều kiện, thời hạn, địa điểm, thủ tục bảo hành trong trường hợp hàng hóa, dịch vụ có bảo hành; thông báo chính xác, đầy đủ cho NTD về hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung trước khi giao dịch.
Bên cạnh đó, đơn vị kinh doanh cũng có trách nhiệm cung cấp bằng chứng giao dịch như hóa đơn, chứng từ, tài liệu liên quan đến giao dịch cho NTD. Trường hợp giao dịch bằng phương tiện điện tử thì tổ chức, cá nhân phải tạo điều kiện để NTD truy nhập, tải, lưu giữ và in hóa đơn, chứng từ, tài liệu liên quan. Đặc biệt, theo quy định mới của luật thì ngay cả khi NTD đã tiến hành giao dịch, trường hợp phát hiện hàng hóa có khuyết tật, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm thông báo công khai về hàng hóa có khuyết tật và việc thu hồi hàng hóa có ít nhất 5 số liên tiếp trên báo ngày hoặc 5 ngày trên đài phát thanh, truyền hình tại địa phương mà hàng hóa đó được lưu thông. Ngoài các nội dung thông tin nêu trên, Luật Bảo vệ quyền lợi NTD cũng quy định tùy theo từng trường hợp cụ thể, các thông tin khác liên quan tới giao dịch mua bán cũng cần phải được thông báo cho NTD. Theo quy định của luật, trách nhiệm cung cấp thông tin không chỉ giới hạn ở tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ mà còn mở rộng tới bên thứ ba như các phương tiện thông tin đại chúng, các công ty quảng cáo. Các bên liên quan này, ngoài việc phải đảm bảo cung cấp chính xác và đầy đủ thì còn chịu trách nhiệm liên đới trong việc cung cấp thông tin không chính xác hoặc không đầy đủ.
Bảo vệ quyền lợi NTD là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Do đó, các giải pháp cần hướng tới nhiều đơn vị, tổ chức nhằm thực hiện đồng bộ. Tuy nhiên, trước hết NTD phải trang bị kiến thức để tự bảo vệ mình thông qua những kênh thông tin của ngành công thương hoặc liên hệ trực tiếp tới Hội Bảo vệ quyền lợi NTD tỉnh Phú Yên để được tư vấn và hỗ trợ khi có các vấn đề tiêu dùng.
Bên cạnh đó, NTD cần chú ý thực hiện các nghĩa vụ tiêu dùng như kiểm tra hàng hóa trước khi nhận; lựa chọn tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, không làm tổn hại đến môi trường, trái với thuần phong mỹ tục và đạo đức xã hội, không gây nguy hại đến tính mạng, sức khỏe của mình và của người khác; thực hiện chính xác, đầy đủ hướng dẫn sử dụng hàng hóa, dịch vụ. Cụ thể, khi tiến hành giao dịch NTD cần lưu ý một số nội dung như thông tin đầy đủ về người bán; chế độ bảo hành; chất lượng hàng hóa, dịch vụ; chứng từ, tài liệu hóa đơn kèm theo hàng hóa… Để thực hiện các lưu ý này, trước khi quyết định mua bán, NTD cần có sự đối chiếu, so sánh giữa thông tin quảng cáo với thông tin tham khảo từ bạn bè, đồng nghiệp hoặc nguồn tin khác nhằm đảm bảo thông tin chính xác và toàn diện. Cụ thể hơn, ngay sau khi cảm thấy thông tin không đầy đủ hoặc có dấu hiệu nhầm lẫn, NTD cần yêu cầu người bán giải thích chi tiết hoặc cung cấp các tài liệu liên quan. Các hành vi của tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của NTD thì NTD cần thông tin kịp thời cho cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức, cá nhân có liên quan nhằm kịp thời ngăn chặn và cảnh báo cho NTD khác.
TÔ THỊ HÒA
Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng
