Hiện nhiều kênh mương nội đồng trong tỉnh đang bị xuống cấp, ảnh hưởng đến việc cung cấp nước tưới cũng như tiêu úng cho diện tích đất sản xuất nông nghiệp.

Tuyến kênh KN3 đoạn chảy qua xã Hòa Kiến (TP Tuy Hòa) bị hư hỏng, xuống cấp nặng - Ảnh: A.NGỌC

NHIỀU ĐOẠN KÊNH VÀ MƯƠNG HƯ HỎNG

Tuyến kênh KC1 qua địa bàn xã An Ninh Tây (Tuy An) tuy đã được kiên cố bằng bê tông xi măng, nhưng hiện bị hư hỏng nặng ảnh hưởng đến việc cung cấp nước tưới cho hàng trăm héc ta đất sản xuất nông nghiệp ở các xã An Ninh Tây, An Ninh Đông. Kênh tiêu Bầu Dài thuộc các xã Hòa Định Đông, Hòa Thắng (Phú Hòa) cũng bị hư hỏng khiến nước không thoát được, dễ gây ngập úng một số diện tích lúa trong vụ đông xuân 2013-2014. Còn kênh Bầu Đăng (đoạn từ Lù Trầm đến Khu sinh thái Thuận Thảo) thuộc xã Hòa Trị (Phú Hòa) cũng trong tình trạng hạn chế thoát nước khi có mưa lớn xảy ra, dễ gây ngập úng hoa màu, đất sản xuất ở thôn Phước Khánh. Ngoài ra, các tuyến kênh KN2, KN3 đoạn chảy qua xã Hòa Kiến (TP Tuy Hòa) cũng đang bị hư hỏng, xuống cấp nhiều đoạn.

Ông Đoàn Ngọc Thanh, trưởng thôn Xuân Hòa, xã Hòa Kiến cho biết: “Tại thôn Xuân Hòa có nhiều tuyến kênh, mương chưa được kiên cố bằng bê tông. Đa số các kênh, mương này nhỏ nên vào mùa mưa lũ thường xuyên bị bồi lấp, sạt lở, nhất là các tuyến kênh mương dọc đường giao thông, ảnh hưởng đến việc đi lại của người dân. Những đoạn mương được kiên cố bằng bê tông thì đã xuống cấp, hư hỏng. Dù đã nhiều lần kiến nghị các cơ quan, đơn vị liên quan có kế hoạch tu sửa để phục vụ nước tưới sản xuất nông nghiệp và không gây sạt lở các tuyến đường giao thông nhưng đến nay vẫn chưa được đầu tư”.

Theo Công ty TNHH một thành viên Thủy nông Đồng Cam (Công ty Đồng Cam), kênh KC1 đoạn chảy qua xã An Ninh Tây thuộc hệ thống tưới Tam Giang được kiên cố hóa từ năm 2001-2002 do Sở NN-PTNT làm chủ đầu tư, Công ty Đồng Cam tiếp nhận quản lý hệ thống tưới Tam Giang từ tháng 7/2004. Qua quá trình khai thác sử dụng cho đến nay kênh KC1 đã xuống cấp, nhiều đoạn bị sụp đá xây, gây nghẽn lòng kênh. Đối với kênh tiêu Bầu Dài, với chiều dài khoảng 11km có nhiệm vụ tiêu nước các xứ đồng thuộc các xã Hòa Định Đông, Hòa Thắng, Hòa An (Phú Hòa). Từ năm 2007 đến năm 2009, Công ty Đồng Cam đã đầu tư kinh phí tu bổ, nạo vét lòng kênh từ K2+800 đến K11+90 nhưng do kênh có nhiều đoạn chạy ven khu dân cư, lòng kênh thường xuyên bị bồi lấp, sạt lở do người dân vứt rác thải, xác súc vật chết, xây lều quán, trồng rau trên kênh và chăn thả gia cầm trong lòng kênh, dẫn đến lòng kênh bị bồi lấp. Theo ông Vương Tấn An, Phó giám đốc Công ty Đồng Cam, các tuyến kênh KN2, KN3 đoạn chảy qua thôn Xuân Hòa, xã Hòa Kiến thuộc hệ thống kênh nội đồng do địa phương quản lý, lấy nước từ kênh N1 Bắc. Kênh KN2 dài khoảng 2km, cấp nước phục vụ sản xuất nông nghiệp cho xã Hòa Kiến và phường 9; kênh KN3 dài khoảng 1,9km cấp nước tưới cho các xã Hòa Trị và Hòa Kiến, phường 9. Năm 2000, Công ty Đồng Cam đã đầu tư kiên cố hóa bằng bê tông khoảng 1,1km đối với kênh KN2 và khoảng 1km đối với kênh KN3 từ nguồn vốn vay WB (Ngân hàng Thế giới), sau đó bàn giao cho địa phương quản lý, khai thác. Hiện nguồn kinh phí cấp bù thủy lợi phí của công ty theo quy định chỉ tập trung sửa chữa, nâng cấp các công trình đầu mối và hệ thống kênh tưới do công ty quản lý đã xuống cấp. Việc kiên cố hóa hệ thống kênh nội đồng theo đề nghị của người dân thôn Xuân Hòa, xã Hòa Kiến không thuộc trách nhiệm của Công ty Đồng Cam. Tuy nhiên, năm 2013 công ty cũng đã hỗ trợ kinh phí để nạo vét, khơi thông dòng chảy kênh KN3 đảm bảo lòng kênh thông thoáng đưa nước tưới, phục vụ sản xuất nông nghiệp.

CẦN SỚM SỬA CHỮA

Theo Công ty Đồng Cam, hàng năm đơn vị này đều bố trí kinh phí để tu bổ, nạo vét tuyến kênh KC1 đoạn chảy qua xã An Ninh Tây. Ngoài ra, công ty còn cân đối kinh phí từng bước sửa chữa những đoạn kênh bị xuống cấp, hư hỏng. Để đảm bảo việc cấp nước tưới cho vụ sản xuất đông xuân 2013-2014, Công ty Đồng Cam đã khảo sát, lập hồ sơ tu sửa, nạo vét kênh mương trình các cấp phê duyệt và tổ chức triển khai thực hiện trước khi vào vụ tưới. Đối với kênh tiêu Bầu Dài, trong những năm qua, nguồn kinh phí cấp bù thủy lợi phí có hạn nên Công ty Đồng Cam chỉ tập trung sửa chữa, nâng cấp một số đoạn kênh tưới đã xuống cấp nghiêm trọng, còn hệ thống kênh tiêu chỉ nạo vét, xử lý cục bộ những vị trí sạt lở ảnh hưởng đến dòng chảy. Để giải quyết tiêu úng cho các xứ đồng thuộc xã Hòa Định Đông, Hòa Thắng, công ty sẽ tu sửa, nạo vét khi đóng nước năm 2014…

Ông Vương Tấn An cho biết thêm: Năm 2009, công ty đã kiến nghị Sở NN-PTNT lập dự án đầu tư sửa chữa nâng cấp các kênh tiêu, trong đó có kênh tiêu Bầu Đăng (đoạn từ xi phông Phước Hậu đến sông Bao Đài) chiều dài khoảng 1km theo chỉ đạo của UBND tỉnh. Tuy nhiên, đoạn kênh này có chiều rộng bình quân 36m, độ sâu bình quân khoảng 3m, trong đó có 2 vị trí dòng chảy hẹp với chiều dài khoảng 150m, cần phải mở rộng thêm tối thiểu 10m nữa mới đảm bảo dòng chảy. Để cải tạo đoạn kênh này thì khối lượng đất đào, vận chuyển đổ đi nơi khác rất lớn và phải thu hồi khoảng 1.500m2 đất lúa 2 vụ. Ngoài ra, việc thi công đoạn kênh tiêu này còn phụ thuộc vào điều kiện thời tiết, thời vụ sản xuất, trong khi kỹ thuật thi công lại phức tạp, kinh phí lớn nên các ngành chức năng của tỉnh thống nhất kiến nghị UBND tỉnh cho phép Công ty Đồng Cam lập dự án nạo vét kênh tiêu đoạn từ xi phông Phước Hậu đến sông Bao Đài bằng nguồn ngân sách của tỉnh và UBND tỉnh đã giao Sở KH-ĐT chủ trì, phối hợp với các đơn vị có liên quan xem xét đề nghị này.

ANH NGỌC