Trong năm qua, toàn tỉnh chỉ có 21/132 HTX được vay vốn tại các ngân hàng với tổng dư nợ hơn 3,7 tỉ đồng, chiếm 0,03% tổng dư nợ trên toàn tỉnh. Trong đó, 6 HTX vay 2,7 tỉ đồng từ các ngân hàng thương mại, còn lại vay từ nguồn Quỹ giải quyết việc làm của Ngân hàng Chính sách xã hội chi nhánh Phú Yên.
Không có phương án kinh doanh phù hợp nên các HTX khó tiếp cận vay vốn ngân hàng - Ảnh: L.HẢO
KHÓ TIẾP CẬN VỐN VAY
Ông Võ Tấn Phải, Giám đốc HTX Phú Sơn (phường Phú Thạnh, TP Tuy Hòa) cho biết, HTX Phú Sơn hoạt động các ngành nghề cưa xẻ chế biến gỗ, đóng hàng mộc dân dụng; khai thác đá xây dựng; đại lý bán hàng mộc cao cấp nên cần nhiều vốn hoạt động. Ngoài nguồn vốn do xã viên đóng góp, HTX rất cần nguồn vốn từ phía ngân hàng. HTX làm thủ tục vay 100 triệu đồng từ Ngân hàng Chính sách xã hội, mặc dù đã có “bảo lãnh” bằng văn bản từ phía Liên minh HTX Việt Nam nhưng vẫn không được ngân hàng giải quyết với lý do tài sản tín chấp gồm đất và trụ sở làm việc là tài sản Nhà nước chưa thuộc quyền sở hữu của HTX (chưa có sổ đỏ nhà đất). Sau đó, để duy trì hoạt động của HTX, tôi phải lấy sổ đỏ gia đình đi vay của người quen 200 triệu đồng với lãi suất 21%/năm. Trong khi đó nếu vay được ngân hàng thương mại HTX chỉ phải trả lãi khoảng 12%/năm. Năm 2012, tôi tiếp tục làm thủ tục vay vốn tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam (VietinBank) với tư cách cá nhân nhưng đại diện ngân hàng trả lời rằng chủ nhiệm HTX đã ở tuổi 70 thì ngân hàng không giải quyết cho vay.
Ông Nguyễn Đồng Minh, Giám đốc HTX Nông nghiệp - Kinh doanh tổng hợp Bình Kiến 2 thuộc TP Tuy Hòa cho biết, năm 2007, Ban quản trị (BQT) HTX làm thủ tục vay Ngân hàng NN-PTNT 100 triệu đồng làm vốn mua phân bón phục vụ cho bà con sản xuất. Sau 1 tháng làm thủ tục và thẩm định, nhân viên ngân hàng đã trả lời HTX có thể được giải quyết cho vay. Lại chờ đợi mất gần 1 tháng nữa, HTX nhận được câu trả lời “quen thuộc”: Nếu vay với tư cách cá nhân thì ngân hàng sẵn sàng giải quyết nhưng vay cho HTX thì “thông cảm cho ngân hàng…”. Vậy là trong khi chờ được vay vốn, mở dịch vụ thì cây lúa đã làm đòng, đẻ nhánh và bà con cũng đã mua đủ phân cho cả vụ. Cảm thấy ngân hàng thiếu tin tưởng vào hoạt động kinh doanh của HTX nên từ đó đến nay HTX Bình Kiến 2 chấp nhận vay bên ngoài với lãi suất cao mà không làm thủ tục vay ngân hàng nữa.
Không chỉ những HTX hoạt động ở khu vực thành thị mà những HTX ở khu vực nông thôn, đối tượng được hưởng chính sách ưu đãi về vay vốn theo Nghị định 41 của Chính phủ tình hình cũng không được khả quan hơn. Ông Nguyễn Ngọc Tài, Chủ nhiệm HTX Phước Huệ (Đồng Xuân) cho biết: “Vụ đông xuân 2012-2013 để mở dịch vụ cung cấp lúa giống cho xã viên, BQT HTX làm thủ tục vay vốn Ngân hàng NN-PTNT chi nhánh huyện. Nhưng rồi cũng gặp khó khăn về tài sản tín chấp, thế chấp nên không được vay. Cá nhân tôi phải lập dự án phát triển đàn bò gia đình; dùng tài sản gia đình thế chấp thì mới vay được gần 20 triệu đồng. Sau đó, tôi dùng 2/3 vốn này để HTX làm dịch vụ lúa giống.
Không riêng gì HTX Phước Huệ mà thực tế hiện nay trên địa bàn tỉnh hầu hết các HTX khu vực nông thôn chưa tiếp cận được vốn vay ưu đãi theo Nghị định 41.
NHIỀU GIAN NAN PHÍA TRƯỚC
Trả lời về nguyên nhân khiến phần lớn các HTX hiện nay chưa được giải quyết cho vay vốn, ông Nguyễn Ngọc Khố, Giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Phú Yên cho biết, do tài sản của HTX không đủ điều kiện thế chấp theo yêu cầu của các ngân hàng; tài sản gắn liền với đất được xây dựng từ những năm 1980 không có cơ sở pháp lý theo yêu cầu vay vốn; dự án vay vốn của các HTX chưa đủ sức thuyết phục các ngân hàng… Ngoài ra, do một số ngân hàng chưa thật sự quan tâm và thiếu tin tưởng HTX nên đối tượng khách hàng này vẫn khó tiếp cận vốn vay.
Mặc dù tại buổi đối thoại trực tiếp về vốn vay giữa các ngân hàng thương mại và các HTX, do Đoàn ĐBQH tỉnh phối hợp với Liên minh HTX tỉnh và Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Phú Yên tổ chức, đại diện 11 ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh đều thống nhất các HTX được vay tín chấp dưới 500 triệu đồng; cá nhân được vay không quá 200 triệu đồng. Đối với các HTX thuộc khu vực nông thôn, phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn sẽ được tiếp cận vốn vay với lãi suất 9%/năm. Các HTX vận tải vẫn được cho vay thế chấp bằng tài sản là các phương tiện lưu động theo một số quy định gồm được vay tối đa 70% giá trị phương tiện nếu đó là xe mới và 50% đối với xe cũ… Tuy nhiên, các ngân hàng cũng khẳng định các HTX cần phải có phương án kinh doanh hiệu quả vượt qua thẩm định của ngân hàng thì mới được rót vốn.
Ông Lê Luân, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh nhận xét, được vay vốn và cho vay vốn là quyền lợi của HTX cũng như trách nhiệm của các tổ chức tín dụng. Thời gian qua, HTX và ngân hàng chưa có điều kiện và thời gian tìm hiểu nhau nên còn thiếu tin tưởng lẫn nhau. HTX cần ngân hàng để có điều kiện phát triển, ngược lại ngân hàng cũng cần xem các HTX là đối tượng khách hàng cần được quan tâm. Mặc dù Liên minh HTX tỉnh đã tổ chức lớp đào tạo về lập phương án kinh doanh vay vốn ngân hàng cho các HTX nhưng để phù hợp với tiêu chí của từng ngân hàng, mỗi ngân hàng nên tư vấn cụ thể để các HTX lập phương án phù hợp.
MINH DUYÊN
