Nhiều người nuôi cá nước ngọt lâu nay vẫn theo kinh nghiệm là chính, việc phòng bệnh cho cá chưa được quan tâm đúng mức nên trong quá trình nuôi, khi cá bị bệnh, việc chữa trị còn lúng túng và gặp nhiều khó khăn. Để phòng trị bệnh ở cá hiệu quả, việc sử dụng các biện pháp phòng bệnh trong suốt quá trình nuôi là rất quan trọng…
Hiện nay, diện tích nuôi thủy sản nước ngọt ở Phú Yên ngày càng tăng, với hình thức và đối tượng nuôi cũng đa dạng hơn rất nhiều so với trước đây. Một số loại cá được nuôi truyền thống như cá: Mè, trôi, trắm, chép… được thị trường ưa chuộng, trong đó cá trắm cỏ vẫn là đối tượng được nhiều hộ chọn nuôi. Tuy nhiên, trước những diễn biến phức tạp của thời tiết, môi trường nuôi khiến các loại bệnh trên cá ngày càng phát triển và lây lan rất nhanh trên diện rộng. Đối với cá trắm cỏ, khó khăn lớn nhất đó là bệnh xuất huyết đốm đỏ do vi khuẩn và vi rút gây ra. Bệnh xuất hiện quanh năm nhưng thường gặp vào mùa mưa. Khi cá bị bệnh bà con cần nhận biết chính xác những dấu hiệu bệnh lý đặc trưng của từng loại bệnh để đưa ra biện pháp xử lý kịp thời. Khi mắc bệnh, cá có các biểu hiện bệnh lý dễ nhận biết như kém ăn hoặc bỏ ăn, bơi lờ đờ trên mặt nước, da cá màu tối, mất nhớt, trên thân cá xuất hiện các đốm đỏ, mang xuất huyết và tái xám, dính bùn, mắt lồi, hậu môn sưng đỏ, đặc biệt cá có mùi tanh đặc trưng.
Dấu hiệu bệnh xuất huyết do vi khuẩn: Vẩy rụng và bong ra, các vây xơ rách, tia vây cụt dần, xuất hiện các đốm đỏ trên thân và các gốc vây quanh miệng, dần dần các vết loét ăn sâu vào cơ thể. Ngoài ra, nếu mổ cá sẽ thấy ruột chứa đầy hơi và dịch nhờn hôi thối (hay còn gọi là bệnh viêm ruột), gan tái nhợt, mật thâm đen, thận nhũn… Cá bị bệnh từ 1 đến 2 tuần có thể chết với tỉ lệ từ 30 đến 40%. Dấu hiệu bệnh xuất huyết do vi rút: Miệng, mang, mắt và gốc vây đều bị xuất huyết, đặc biệt là dưới lớp da xuất huyết, tróc vẩy và lớp da của cá có màu đỏ. Quan sát bên trong thành ruột xuất huyết cục bộ nhưng không hoại tử. Cá bị bệnh 3 đến 5 ngày có thể chết và tỉ lệ chết từ 60 đến 80%, nhiều ao nuôi có tỉ lệ cá chết lên tới 100%.
Biện pháp phòng bệnh: Xây dựng ao nuôi đảm bảo nguồn nước trong sạch, xử lý tốt nguồn nước, dọn kỹ ao trước khi đưa vào nuôi. Người nuôi tăng cường bổ sung vitamin và chất dinh dưỡng, đặc biệt trước thời gian chuyển mùa và trong mùa phát bệnh để tăng sức đề kháng cho cá.
Biện pháp trị bệnh: Nếu cá bị xuất huyết do vi rút, cần khoanh vùng để tiêu hủy đàn cá bị bệnh, tẩy trùng ao nuôi, không để dịch lây lan ra xung quanh. Nếu cá bị xuất huyết do vi khuẩn, cần thực hiện các biện pháp sau: Cho cá giống tắm trong dung dịch Oxytetracycline, Streptomycine nồng độ 20-50g/m³ nước trong 1 giờ. Tùy vào phản ứng của cá mà người nuôi có thể giảm thời gian tắm. Đối với cá nuôi thịt, trộn kháng sinh KN-04-12 vào thức ăn cho cá, liều dùng một ngày là 4g cho 1kg cá, cho ăn liên tục từ 5 đến 7 ngày. Chú ý, từ ngày thứ 2, liều dùng kháng sinh giảm 1/2 so với ngày đầu. Dùng rau sam rửa sạch bằng nước muối 3% cho ăn liên tục trong 6 ngày với liều dùng từ 1,5 đến 3kg rau/100kg cá. Đối với cá giống, cần băm nhỏ rồi cho cá ăn. Không thả chung cá bị nhiễm bệnh với cá khỏe mạnh, thời gian cách ly phụ thuộc vào nhiệt độ ao.
NGỌC NHƯ (tổng hợp)
